Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC ) kwas 3,3'-{oksy-bis[2,1-etanodiiloksy-(1-okso-2,1-etanodiilo)-imino]}-bis[2,4,6-trijodobenzoesowy]
Inne nazwy i oznaczenia farm. łac. acidum iotroxicum
Ogólne informacje Wzór sumaryczny C22 H18 I6 N2 O9 Masa molowa 1215,82 g/mol Identyfikacja Numer CAS 51022-74-3 PubChem 3740 DrugBank DB08945 SMILES C1=C(C(=C(C(=C1I)NC(=O)COCCOCCOCC(=O)NC2=C(C=C(C(=C2I)C(=O)O)I)I)I)C(=O)O)I
InChI InChI=1S/C22H18I6N2O9/c23-9-5-11(25)19(17(27)15(9)21(33)34)29-13(31)7-38-3-1-37-2-4-39-8-14(32)30-20-12(26)6-10(24)16(18(20)28)22(35)36/h5-6H,1-4,7-8H2,(H,29,31)(H,30,32)(H,33,34)(H,35,36)
JXMIBUGMYLQZGO-UHFFFAOYSA-N
Klasyfikacja medyczna ATC V08AC02 Stosowanie w ciąży kategoria D[1] Farmakokinetyka Okres półtrwania 80 min[1] Wiązanie z białkami osocza i tkanek 60–90%[1]
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania dożylnie
Kwas jotroksowy (łac. acidum iotroxicum ) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny , aromatyczny związek jodu o budowie dimerycznej . Stosowany jako jonowy środek cieniujący w diagnostyce obrazowej chorób dróg żółciowych .
Budowa i mechanizm działania Jest pozytywnym środkiem cieniującym pochłaniającym promieniowanie rentgenowskie silniej od tkanek [2] . Podawany jest dożylnie w postaci soli z megluminą (aminoalkoholem z grupy aminocukrów )[3] . W środowisku wodnym sól ta dysocjuje dając roztwór o wysokiej osmolalności [2] , jednak niższej niż preparaty monomerycznego kwasu diatrozowego , dzięki czemu jest od nich bezpieczniejszy[3] . W organizmie przechodzi do żółci [3] . Jest wydalany na drodze transportu aktywnego z naczyń włosowatych do dróg żółciowych na poziomie hepatocytów [1] [4] [2] .
Zastosowanie Stosowany jest do cholangiografii i cholecystografii [4] , w przypadkach kiedy cholecystografia po doustnych środkach jest niewystarczająca[1] .
Znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines ) (2017)[5] . Nie jest dopuszczony do obrotu w Polsce (2018)[6] .
Działania niepożądane Może powodować następujące działania niepożądane u ponad 4% pacjentów: nieprzyjemny smak w ustach, nudności oraz wymioty [1] .
Przypisy ↑ a b c d e f Jan K. Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska: Leki współczesnej terapii . T. 2. Warszawa: Medical Tribune, 2010, s. 1105. ISBN 978-83-60135-95-2 . ↑ a b c Katarzyna Kulig: Radiofarmaceutyki i środki cieniujące stosowane w diagnostyce obrazowej. W: Chemia leków . Alfred Zejc, Maria Gorczyca (red.). Warszawa: PZWL, s. 810-813. ISBN 978-83-200-3652-7 . ↑ a b c WHO Model Formulary 2008 . World Health Organization, 2009, s. 315, 318–319. ISBN 978-92-4-154765-9 . [dostęp 2008-08-23]. (ang. ) ↑ a b Bayer Australia Ltd: Biliscopin for infusion iotroxate meglumine 10.5 g/100mL injection bottle – Australian Product Information (ang. ) . Therapeutic Goods Administration , 2018. [dostęp 2018-08-22]. ↑ WHO Model List of Essential Medicines 20th List (ang. ) . Światowa Organizacja Zdrowia , 2017. s. 36. [dostęp 2018-08-22].↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 16 kwietnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej . Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 2018-04-16. [dostęp 2008-08-22]. Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii .
V08 : Środki cieniująceV08A – Środki cieniujące stosowane przy RTG zawierające jod V08AA – Środki cieniujące o dużej osmolalności, rozpuszczalne w wodzie i wydalane z moczem kwas diatrozowy kwas metrozowy jodamid kwas jotalamowy kwas joksytalamowy kwas joglikowy kwas acetrozowy kwas jokarmowy metiodal diodon V08AB – Środki cieniujące o małej osmolalności, rozpuszczalne w wodzie i wydalane z moczem metryzamid joheksol kwas joksaglowy jopamidol jopromid jotrolan jowersol jopentol jodyksanol jobitrydol joksylon V08AC – Środki cieniujące rozpuszczalne w wodzie i wydalane z żółcią kwas jodoksamowy kwas jotroksowy kwas joglikamowy adypiodon kwas jobenzamowy kwas jopanowy kwas jocetamowy jopodan sodu kwas tyropanowy jopodan wapnia V08AD – Środki cieniujące nierozpuszczalne w wodzie jopidol propyljodon jofendylan
V08B – Środki cieniujące stosowane przy RTG niezawierające jodu V08C – Środki cieniujące stosowane przy MRI V08CA – Paramagnetyczne środki cieniujące kwas gadopentetowy kwas gadoterowy gadodiamid gadoterydol mangafodipir gadowersetamid cytrynian amonowo-żelazowy kwas gadobenowy gadobutrol kwas gadoksetowy gadofosweset V08CB – Superparamagnetyczne środki cieniujące V08CX – Inne środki cieniujące
V08D – Środki cieniujące stosowane przy USG V08DA – Środki cieniujące stosowane przy USG