Kwas siarkawy
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny | H2SO3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Inne wzory | SO(OH) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Masa molowa | 82,08 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | kwas sulfonowy (tautomer kwasu siarkawego) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pochodne sole i estry | wodorosiarczyny (HSO− | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kwas siarkawy (nazwa Stocka: kwas siarkowy(IV)), H
2SO
3 – nieorganiczny związek chemiczny nietrwały kwas tlenowy o słabej/średniej mocy[7][8][9].
Występowanie i właściwości
Jest nieznany w stanie czystym i określany bywa także jako wodny roztwór dwutlenku siarki[1][2][10], jednak w roztworze takim występują liczne indywidua chemiczne, głównie różne hydraty SO
2·nH
2O, a także jony H
3O+
, HSO−
3, S
2O2−
5 i śladowe ilości SO2−
3. W roztworze nie wykryto natomiast cząsteczek H
2SO
3 i przyjmuje się, że jeśli w ogóle one istnieją, to stała równowagi reakcji SO
2·nH
2O ↔ H
2SO
3 jest znacznie mniejsza od 10−9. Cząsteczki H
2SO
3 wykryto natomiast w fazie gazowej w warunkach jonizacji w spektrometrze masowym[11].
Nasycony roztwór ma stężenie ok. 6%[2] i gęstość 1,03 g/cm³[4].
W temperaturze 0 °C z roztworu wytrącają się hydraty typu klatratów o przybliżonym składzie SO
2·6H
2O[11]. Z metalami tworzy sole – wodorosiarczyny i siarczyny; te drugie są stosunkowo trwałe i wiele z nich otrzymano w formie krystalicznej[11].
Otrzymywanie
Powstawanie kwasu siarkawego:
- SO2 + H2O → H2SO3
Można go także otrzymać działając roztworem mocnego kwasu na siarczyny. Powstały wówczas kwas siarkawy ulega rozpadowi według równania:
- SO2−3 + 2H+ → [H2SO3] → SO2↑ + H2O
Właściwości
Właściwości kwasu siarkawego:
- nietrwały – rozkłada się podczas ogrzewania,
- bakteriobójczy,
- grzybobójczy,
- ma właściwości bielące,
- niszczy rośliny,
- trujący,
- silnie drażniący,
- jest elektrolitem.
W przeciwieństwie do swoich soli, siarczynów, zastosowanie wolnego kwasu siarkawego jest znikome. W syntezie laboratoryjnej wykorzystuje się go jako środek redukujący. Stosuje się go do bielenia wełny oraz w przemyśle papierniczym.
Kwaśny deszcz to silnie rozcieńczony kwas siarkawy, który powstaje w wyniku rozpuszczania się w kroplach deszczu dwutlenku siarki, pochodzącego głównie ze spalania zasiarczonych paliw kopalnianych: węgla, gazu ziemnego oraz paliw ropopochodnych.
W warunkach laboratoryjnych kwas siarkawy można otrzymać poprzez spalanie siarki i absorpcję powstających par w wodzie, w wyniku czego powstaje niezbyt stężony roztwór tego kwasu.
Przypisy
- ↑ a b R.J. Lewis, Hawley’s Condensed Chemical Dictionary, John Wiley & Sons, 2007, s. 1193, ISBN 978-0-471-76865-4 (ang.).
- ↑ a b c Pradyot Patnaik, Handbook of Inorganic Chemicals, London: McGraw-Hill, 2003, s. 902–903, ISBN 0-07-049439-8 (ang.).
- ↑ a b Małgorzata Galus: Tablice chemiczne. Warszawa: Wydawnictwo Adamantan, 2008, s. 170–171. ISBN 978-83-7350-105-8.
- ↑ a b Sulfurous acid, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 5670 [dostęp 2011-12-18] (niem. • ang.).
- ↑ a b Kwas siarkawy (nr 247626) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski. [dostęp 2011-12-18]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Kwas siarkawy (nr 247626) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-12-18]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Geoff Rayner-Canham, Tina Overton, Descriptive Inorganic Chemistry, Freeman & Co, 2010, s. 435, ISBN 978-1-4292-2434-5 (ang.).
- ↑ James E. House, Inorganic Chemistry, wyd. 2, Academic Press, 2013, s. 281–282, ISBN 978-0-12-385110-9 (ang.).
- ↑ Adam Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 5, Warszawa: PWN, 2002, s. 362, ISBN 83-01-13654-5.
- ↑ Appendix E. Acidity and Basicity Constants for Weak Acids and Bases (25 °C), [w:] A. Blackman i inni, Chemistry, John Wiley & Sons Australia, Ltd., 2012, ISBN 978-1-74246-707-8 (ang.).
- ↑ a b c Norman N. Greenwood, Alan Earnshaw, Chemistry of the Elements, wyd. 2, Oxford–Boston: Butterworth-Heinemann, 1997, 700, 717−719, ISBN 0-7506-3365-4 (ang.).
Media użyte na tej stronie
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for toxic substances
The hazard symbol for corrosive substances according to directive 67/548/EWG by the European Chemicals Bureau, now known as the Consumer Products Safety and Quality (CPS&Q) Unit.
The "fire diamond" as defined by NFPA 704. It is a blank template, so as to facilitate populating it using CSS.