Kwatera (dowództwo)

Kwatera – naczelne dowództwo lub dowództwo wielkiej jednostki w czasie wojny. W języku rosyjskim Kwatera Główna Naczelnego Dowództwa określana jest mianem Stawka.

W Armii II Rzeczypospolitej wszystkie dowództwa od brygady wzwyż określano mianem kwatery głównej:

• Kwatera Główna Naczelnego Wodza,
• Kwatera Główna Armii,
• Kwatera Główna Samodzielnej Grupy Operacyjnej,
• Kwatera Główna Grupy Operacyjnej,
• Kwatera Główna Dywizji,
• Kwatera Główna Brygady.

Kwatera główna dzieliła się w polu na dwa rzuty. Do pierwszego rzutu wchodzili: dowódca, sztab, dowódcy broni (rodzajów wojsk), dowódca etapów, dowódca żandarmerii, komendant kwatery głównej oraz część oddziału sztabowego z niezbędnym aparatem gospodarczym. Do drugiego rzutu wchodzili kwatermistrz i jego sztab oraz szefowie służb.

Pododdziały obsługi i ochrony dowództwa armii (SGO) tworzyły trzeci rzut jej kwatery głównej. W skład III rzutu wchodziły następujące pododdziały:

• kompania asystencyjna,
• kolumna samochodów osobowych,
• sąd polowy dla jednostek pozadywizyjnych,
• poczta polowa,
• pluton pieszy żandarmerii,
• pluton karabinów maszynowych,
• kompania gospodarcza.

Dla każdej armii (SGO) przewidziano jeden komplet pododdziałów łączności złożony z:

• kompanii radio,
• kompanii stacyjna,
• kompanii telefoniczno-budowlana,
• dwóch kompanii telefoniczno-kablowych,
• drużyny gołębi pocztowych,
• parku łączności.

Bibliografia

• Marian Laprus (red.): Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, s. 187. ISBN 83-11-06229-3.
• Mała Encyklopedia Wojskowa, tom II (K – P), Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1970.
• JanJ. Orzechowski JanJ., Dowodzenie i sztaby. Okres międzywojenny 1918-1939, t. III, Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1980, ISBN 83-11-06533-0, OCLC 830232975 .