Kwatera Główna Ministerstwa Spraw Wojskowych
| ||
| Historia | ||
| Państwo |  II Rzeczpospolita | |
| Sformowanie | 1927 | |
| Rozformowanie | 1939 | |
| Dowódcy | ||
| Pierwszy | mjr Władysław Ryszanek | |
| Organizacja | ||
| Dyslokacja | garnizon Warszawa | |
| Podległość | MSWojsk. | |
Kwatera Główna Ministerstwa Spraw Wojskowych (Kwat. Gł. MSWojsk.) – jednostka organizacyjna Ministerstwa Spraw Wojskowych w II Rzeczypospolitej.
Kwatera Główna Ministerstwa Spraw Wojskowych została utworzona 1 lutego 1927 roku[1]. Na czele Kwatery Głównej MSWojsk. stał komendant oficer sztabowy, podporządkowany bezpośrednio szefowi Gabinetu Ministra. W stosunku do bezpośrednio podległego mu personelu posiadał on uprawnienia dowódcy pułku[2].
Komendant Kwatery Głównej był bezpośrednim przełożonym wszystkich jednostek wchodzących w skład Kwatery Głównej MSWojsk. i był odpowiedzialny przed szefem Gabinetu Ministra za porządek, ład i należyte funkcjonowanie pod względem wojskowym powyższych jednostek[2].
Z dniem 1 kwietnia 1930 roku minister spraw wojskowych wydzielił Drukarnię MSWojsk. ze składu Kwatery Głównej MSWojsk., przemianował ją na „Główną Drukarnię Wojskową”, nadał jej charakter wojskowego zakładu przetwarzającego i podporządkował całkowicie szefowi Departamentu Intendentury[3][4].
Na podstawie rozkazu ministra spraw wojskowych B. Og. Org. 1100.16 Org. z dniem 1 kwietnia 1934 roku został zlikwidowany batalion sztabowy MSWojsk. z wyjątkiem szwadronu sztabowego, który otrzymał nazwę „szwadron luzaków” i nowy skład osobowy, został podporządkowany, pod względem służbowym, komendantowi Kwatery Głównej MSWojsk., a pod względem gospodarczym przydzielony do 1 dak[5].
Organizacja Kwatery Głównej MSWojsk.
Organizacja Kwatery Głównej MSWojsk. ustalona w uzupełnieniu rozporządzenia Biura Og. Org. L. 837/Org., ogłoszonego w Rozkazie Dziennym MSWojsk. Nr 11/27 pkt 1:
- komendant Kwatery Głównej,
- kancelaria główna MSWojsk.,
- płatnik MSWojsk.,
- administracja gmachu,
- oficer informacyjny MSWojsk.,
- centrala telefoniczna MSWojsk.,
- rozmównica Hughesa,
- drukarnia MSWojsk.,
- batalion sztabowy MSWojsk.
Ostateczny termin wejścia w życie nowej organizacji minister ustalił na dzień 25 czerwca 1927 roku[2].
Komendantowi Kwatery Głównej podlegały całkowicie: kancelaria główna MSWojsk,. oficer informacyjny MSWojsk. i batalion sztabowy MSWojsk. Inne jednostki, wchodzące w skład Kwatery Głównej, podlegały jednocześnie fachowemu nadzorowi technicznemu właściwych szefów służb, a mianowicie:
- administracja gmachu (pod względem spraw kwaterunkowych) oraz płatnik i drukarnia – szefowi Departamentu Intendentury,
- centrala telefoniczna i rozmównica Hughesa – szefowi Departamentu Inżynierii.
Ponadto pod względem budowlanym administracja gmachu podlegała nadzorowi szefa Departamentu Budownictwa[2].
Z chwilą wejścia w życie nowej organizacji Kwatery Głównej MSWojsk. administracja gmachu MSWojsk. przestała być administracją garnizonową i jako organ wewnętrzny MSWojsk. do spraw budowlanych i kwaterunkowych przestał podlegać komendantowi garnizonu[2].
Do kompetencji kierownika administracji gmachu MSWojsk., oprócz gmachu ministerstwa, wchodził również gmach Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych. W tym celu kierownik administracji gmachu MSWojsk. posiadał specjalnego oficera łącznikowego przy Biurze Inspekcji GISZ, który służbowo był przynależny do administracji gmachu MSWojsk.[2]
Rozmównica Hughesa pod względem fachowym podlegała kierownikowi stacji Hughesa Sztabu Generalnego[2].
Skład osobowy batalionu sztabowego MSWojsk.:
- dowódca batalionu,
- drużyna dowódcy,
- 1 kompania sztabowa,
- 2 kompania sztabowa,
- 3 kompania sztabowa,
- 4 kompania sztabowa,
- 5 kompania sztabowa,
- szwadron sztabowy[2].
Do batalionu sztabowego, oprócz szeregowych, wchodzących w skład MSWojsk. należeli:
- szeregowi Wojskowego Instytutu Geograficznego tworzący oddzielną (5.) kompanię oraz pojazd wraz z końmi i woźnicą, przysługujący szefowi WIG,
- luzacy, szeregowi taborowi, konie wierzchowe i taborowe, tabor i materiał taborowy Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I oraz szefostw broni i służb.
Wymienieni wyżej szeregowi podlegali dowódcy batalionu sztabowego pod względem gospodarczym i dyscyplinarnym[2].
Skład osobowy Kwatery Głównej MSWojsk. liczył 28 oficerów, 66 podoficerów zawodowych i nadterminowych, 6 podoficerów niezawodowych, 163 szeregowców, 62 urzędników cywilnych, 21 robotników cywilnych (płatnych dziennie), 11 koni wierzchowych i 40 koni taborowych, 8 pojazdów osobowych, 12 pojazdów taborowych i jedną platformę[2].
22 listopada 1927 roku minister spraw wojskowych zwiększył skład osobowy batalionu sztabowego MSWojsk. o jednego oficera młodszego - oficera mobilizacyjnego i jednego szeregowca - ordynansa[6].
17 lutego 1928 roku minister spraw wojskowych zwiększył skład osobowy płatnika MSWojsk. o dwóch urzędników cywilnych III kategorii[7].
18 marca 1929 roku minister spraw wojskowych zwiększył skład osobowy centrali telefonicznej MSWojsk. o dwóch urzędników cywilnych (jednego kategorii II i jednego kategorii III)[8].
1 kwietnia 1934 roku, po likwidacji batalionu sztabowego MSWojsk., skład osobowy szwadronu luzaków MSWojsk. liczył jednego oficera (rotmistrza), 9 podoficerów zawodowych, 6 ułanów, jednego urzędnika cywilnego III kategorii, 3 niższych funkcjonariuszy oraz 12 koni pociągowych, w tym 10 koni do dyspozycji komendanta Kwatery Głównej MSWojsk. Ponadto do składu osobowego zostali zaliczeni luzacy oraz konie wierzchowe oficerów władz i instytucji centralnych według obowiązujących wówczas norm i zmiennej ilości. Przyjęto stosunek 1 luzak na 3 konie oraz rezerwa 1 luzak na 10 koni, zależnie od ilości koni[5].
Obsada personalna kwatery
- Komendanci
- mjr piech. Władysław Ryszanek (II – XI 1927)
- mjr piech. Leon Ulatowski (XII 1927 – III 1929)
- mjr piech. Władysław Pasella (VII 1929 – IX 1931)
- mjr adm. (piech.) Józef Sudacki (III 1932 – 1939)
- Dowódcy batalionu sztabowego
- mjr piech. Stefan Fabiszewski (VIII 1931 – VI 1934)
- Płatnicy
- komendant – mjr adm. (piech.) Józef Sudacki
- zastępca komendanta – mjr int. Mieczysław Leonard Wanat-Czajkowski[b]
- oficer informacyjny – kpt. adm. (art.) Bronisław Kuśmierek
- kierownik kancelarii – kpt. adm. (piech.) Julian Zygmunt Menhard
- dowódca stacji juza – kpt. łączn. Stanisław Władysław Zmitrowicz
- kierownik referatu gospodarczego – kpt. int. Leon Ginalski
- referent – kpt. int. Jan VI Jaworski
- referent – kpt. int. Wacław I Tomaszewski
- kierownik administracji gmachu – kpt. adm. (łączn.) Edward Maksymilian Salecki
- oficer łącznikowy Administracji Gmachu GISZ – por. adm. (piech.) Kazimierz Józef Sobolewski
- dyrektor Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze – ppłk piech. Adam Borkiewicz
Zobacz też
Uwagi
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[12].
- ↑ Na podstawie odpisu aktu adopcyjnego z 23 maja 1916 roku oraz odpisu metryki urodzenia sprostowano nazwisko i imiona kpt. adm. (dz. gosp.) Mieczysława Czaykowskiego-Wanata z Kwat. Gł. MSWojsk. z „Czaykowski-Wanat Mieczysław” na „Wanat-Czajkowski Mieczysław Leonard”[13]. Mjr Mieczysław Leonard Wanat-Czajkowski ur. 6 listopada 1894 roku był odznaczony Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych oraz Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi[14].
Przypisy
- ↑ Böhm 1994 ↓, s. 160.
- ↑ a b c d e f g h i j Dz. Rozk. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 1927, poz. 189.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1930, poz. 83.
- ↑ Böhm 1994 ↓, s. 161.
- ↑ a b Dz. Rozk. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 1934, poz. 24.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 1927, poz. 386.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 1928, poz. 51.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 1929, poz. 85.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 215.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 23, 47.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 442-443.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 231.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 337.
Bibliografia
- Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych. Śląska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2019-03-17].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Tadeusz Böhm: Z dziejów naczelnych władz wojskowych II Rzeczypospolitej. Organizacja i kompetencje Ministerstwa Spraw Wojskowych w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08368-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).