Kwezal herbowy

Kwezal herbowy
	Pharomachrus mocinno
	De la Llave, 1832
	; Samiec
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	trogony
Rodzina	trogony
Rodzaj	Pharomachrus
Gatunek	kwezal herbowy
Podgatunki
	P. m. mocinno de la Llave, 1832; P. m. costaricensis Cabanis, 1869;
	P. m. mocinno de la Llave, 1832; P. m. costaricensis Cabanis, 1869;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania

Kwezal herbowy^[3], quetzal (Pharomachrus mocinno) – gatunek ptaka z rodziny trogonów (Trogonidae) zamieszkujący tereny od południowego Meksyku po Kostarykę i zachodnią część Panamy. Najliczniejszy w Gwatemali i Hondurasie. Odgrywał znaczącą rolę w wierzeniach ludów Mezoameryki. Jest bliski zagrożenia wyginięciem.

Opis gatunku

Przedstawiciele obu płci są krępymi ptakami o dużych głowach. Samiec kwezala herbowego jest powszechnie uważany za jednego z najpiękniejszych ptaków na świecie. Ma jaskrawe upierzenie – połyskujący zielony wierzch i karmazynowy spód ciała. Ma też niezwykle długie pokrywy nadogonowe, sięgające poza sterówki i tworzące sięgający 60 cm długości tren^[4]. Pokrywy podogonowe są śnieżnobiałe. Na wierzchu głowy posiada krótkie, stojące i włosowate pióra tworzące rodzaj „fryzury”. Samica upierzona jest nieco skromniej: nie posiada trenu ani stojących piór na głowie, pierś jest bardziej szara, a karmazynowy kolor znajduje się tylko w dolnej części brzucha. Wierzch ciała opalizujący, zielony jak u samca^[5]. Kwezal często długi czas przesiaduje bez ruchu, dlatego też mimo jaskrawego upierzenia trudno go dostrzec.

Samiec

Samica

Średnie wymiary

Długość ciała ok. 35–40 cm (bez ozdobnych piór ogona u samca), masa ok. 210 g.

Biotop

Pierwotne lasy deszczowe Ameryki Środkowej na wysokości od 1300 do 3000 m n.p.m.^[5]

Pożywienie

Głównie owoce, ale także owady chwytane na ziemi lub gałęzi z lotu^[6], rzadziej żaby lub jaszczurki^[7].

Rozmnażanie

Gnieżdżą się w dziuplach, gdzie samica składa 2 jaja^[6]. Wysiadywaniem zajmują się obydwoje rodzice – samce w dzień, samice w nocy, przy czym długi tren samca w trakcie wysiadywania zagina się nad głową i wystaje z dziupli. Po 18 dniach wykluwają się nagie i niedołężne pisklęta. Karmią je zarówno samiec, jak i samica, przy czym często zdarza się, że w momencie dorastania piskląt samica zaprzestaje karmienia wcześniej, zanim młode są samodzielne i na koniec karmi je tylko samiec.

Podgatunki

Wyróżnia się dwa podgatunki Pharomachrus mocinno^[3]^[8]:

kwezal herbowy (Pharomachrus mocinno mocinno) de la Llave, 1832 – południowy Meksyk do północnej Nikaragui
kwezal kostarykański (Pharomachrus mocinno costaricensis) Cabanis, 1869 – Kostaryka do zachodniej Panamy

Znaczenie w kulturze

Kwezal odgrywał ważną rolę w mitologii prekolumbijskiej (Azteków i Majów) gdzie był uważany za posłańca bogów. Nazwa ptaka pochodzi z języka nahuatl używanego przez Azteków. Majowie zabicie ptaka karali śmiercią, zaś sami po złapaniu i wyrwaniu ozdobnych i cenionych piór wypuszczali ptaka na wolność. Konkwistadorzy znieśli zakaz zabijania kwezali i przez kolejne 400 lat przebywania w obrębie jego zasięgu ograniczyli występowanie gatunku do wysoko położonych górskich lasów^[4].

Dziś jego wizerunek znajduje się na fladze i w godle Gwatemali, nazwę „kwezal” nosi również miasto w tym kraju i jego waluta.

Zobacz też

Przypisy

↑ Pharomachrus mocinno, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ Pharomachrus mocinno, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Trogonidae Lesson, 1828 - trogony - Trogons (Wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-17].
↑ ^a ^b Sheri L. Williamson & P. R. Colston: Trogonidae. W: Ptaki. Wszystkie rodziny świata. Buchmann, 2010, s. 363. ISBN 978-83-7670-263-6.
↑ ^a ^b Mały słownik zoologiczny. Ptaki T.I. Pod red. Przemysława Busse. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 309–310. ISBN 83-214-0043-4.
↑ ^a ^b G. R. Cunningham-Van Someren: Czepigonowate i trogony (w:) Encyklopedia. Zwierzęta. Warszawa: Elipsa, 1999, s. 359. ISBN 83-85152-34-2.
↑ Ashley Dayer: Resplendent Quetzal (Pharomachrus mocinno). Neotropical Birds Online (T. S. Schulenberg, Editor). [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-08)]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Mousebirds, Cuckoo Roller, trogons, hoopoes, hornbills. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-17]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-05-17]. (ang.).

[itis-1] Pharomachrus mocinno, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[iucn-2] Pharomachrus mocinno, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Trogonidae Lesson, 1828 - trogony - Trogons (Wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-17].

[wsz-4] Sheri L. Williamson & P. R. Colston: Trogonidae. W: Ptaki. Wszystkie rodziny świata. Buchmann, 2010, s. 363. ISBN 978-83-7670-263-6.

[Busse-5] Mały słownik zoologiczny. Ptaki T.I. Pod red. Przemysława Busse. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 309–310. ISBN 83-214-0043-4.

[Someren-6] G. R. Cunningham-Van Someren: Czepigonowate i trogony (w:) Encyklopedia. Zwierzęta. Warszawa: Elipsa, 1999, s. 359. ISBN 83-85152-34-2.

[Dayer-7] Ashley Dayer: Resplendent Quetzal (Pharomachrus mocinno). Neotropical Birds Online (T. S. Schulenberg, Editor). [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-08)]. (ang.).

[ioc-8] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Mousebirds, Cuckoo Roller, trogons, hoopoes, hornbills. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-17]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne