Kwiatoń

Kwiatoń

wieś
Cerkiew św. Paraskewy (UNESCO)
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	gorlicki
Gmina	Uście Gorlickie
Liczba ludności	178[1]
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	38-315
Tablice rejestracyjne	KGR
SIMC	0468157
Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie Kwiatoń
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kwiatoń
Położenie na mapie województwa małopolskiego Kwiatoń
Położenie na mapie powiatu gorlickiego Kwiatoń
49°30′05″N 21°10′40″E/49,501389 21,177778

Kwiatoń (j. łemkowski Квятонь) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Uście Gorlickie^[2].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Kwiatoń leży w dolnym odcinku doliny Zdyni, na wysokości ok. 415–435 m n.p.m. Wieś znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa małopolskiego.

Historia

Miejscowość powstała w XIV w., w czasie kolonizacji prowadzonej przez rycerski ród Gładyszów z Szymbarku. Początkowo wieś lokowano na prawie magdeburskim. W 1480 nadano jej prawo wołoskie^[3].

W 1939 roku było 330 mieszkańców (w tym: 320 Ukraińców i 10 Polaków)^[4]. W ramach Akcji „Wisła” większość mieszkańców wsi została wysiedlona do Związku Radzieckiego i na tzw. Ziemie Odzyskane. We wsi znajdują się dwie cerkwie – dawna greckokatolicka cerkiew św. Paraskewy obecnie użytkowana jako kościół rzymskokatolicki oraz XX-wieczna prawosławna cerkiew pod tym samym wezwaniem.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[5].

• cerkiew św. Paraskewy,
  • cmentarz kościelny,
  • ogrodzenie z bramką,
  • cmentarz grzebalny.

Cerkiew greckokatolicka św. Paraskewy

Cerkiew greckokatolicka pw. św. Paraskewy, wybudowana w XVII wieku, aktualnie pełni funkcję kościoła rzymskokatolickiego. Jest to budowla trójdzielna, orientowana, konstrukcji zrębowej, cała pokryta gontem. Wieża konstrukcji słupowo-ramowej, z izbicą. Kopuły zwieńczone są baniastymi wieżyczkami. Świątynia posiada kompletne wyposażenie cerkiewne, m.in. ikonostas z 1904, ołtarz z XIX wieku i polichromię figuralno-architektoniczną z 1811 roku.

Świątynia jest jedną z najlepiej zachowanych cerkwi łemkowskich w Polsce.

Cerkiew prawosławna św. Paraskiewy

Prawosławna cerkiew św. Paraskiewy powstała w 1933, gdy większość mieszkańców wsi przeszła na prawosławie. Po akcji „Wisła” była użytkowana jako magazyn. W 1988 świątynia została wyremontowana i po ponownej konsekracji w 1989 nadal służy wyznawcom prawosławia. Jest budowlą zrębową, orientowaną, trójdzielną. Kalenicowe dachy dwuspadowe są kryte blachą. Między prezbiterium a nawą zachował się kompletny ikonostas.

Świątynia obecnie podlega parafii prawosławnej w Hańczowej.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Kwiatoń, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 20 .