Kyūshū Q1W

Kyūshū Q1W
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Japonia

Producent

Kyūshū Hikōki KK

Typ

samolot ZOP

Konstrukcja

mieszana

Załoga

3 osoby

Historia
Data oblotu

wrzesień 1943

Lata produkcji

1944–1945

Dane techniczne
Napęd

2 x silnik gwiazdowy Hitachi Amakaze-31

Moc

610 KM

Wymiary
Rozpiętość

16 m

Długość

12,09 m

Wysokość

4,12 m

Powierzchnia nośna

38,2 m²

Masa
Własna

3102 kg

Użyteczna

4800 kg

Startowa

5318 kg

Osiągi
Prędkość maks.

322 km/h

Prędkość wznoszenia

229 m/min

Pułap

4490 m

Zasięg

1342 km

Współczynnik obciążenia konstrukcji

126 kg/m²

Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 x ruchomy km Typ 92 kal. 7,7 mm
1 lub 2 działka Typ 99 kal. 20 mm
2 x 250 kg bomb lub bomb głębinowych
Wyposażenie dodatkowe
Detektor anomalii magnetycznych Typ M1 (KMX), radar Typ Ku-6M, antena ESM
Użytkownicy
Japońska Cesarska Marynarka Wojenna

Kyūshū Q1W Tokai (東海 Wschodnie Morze) – japoński samolot zwalczania okrętów podwodnych (ZOP) z okresu II wojny światowej zaprojektowany dla Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej. Był to pierwszy samolot japońskiej Marynarki zaprojektowany specjalnie do zadań ZOP. W czasie wojny nosił amerykańską nazwę kodową Lorna.

Tło historyczne

Japonia rozpoczęła wojnę bardzo słabo przygotowana do ochrony własnej żeglugi towarowej przez atakami nieprzyjaciela[1]. Pomimo że Japonia polegała w znacznej mierze na imporcie wielu produktów strategicznych (szacowano, że w czasie wojny zapotrzebowanie Japonii na importowane dobra i towary będzie wynosiło sześć milionów ton[2]) to do ochrony statków handlowych przeznaczono zbyt małe siły źle wyposażonych okrętów operujących według źle wyznaczonej doktryny[1]. Początkowy brak sukcesów amerykańskich okrętów podwodnych (spowodowany złą taktyką i poważnymi wadami torped[3]) spowodował, że dowództwo Marynarki Japońskiej zbyt długo ignorowało to zagrożenie[1]. Dopiero poważne straty marynarki handlowe w 1943 (zatopiono statki o łącznym tonażu ponad dwóch milionów ton[4]) spowodowały, że japońska admiralicja zaczęła prowadzić bardziej stanowcze działania zmierzające ku poprawieniu ochrony własnej marynarki handlowej[5].

W 1942 admiralicja japońska zwróciła się do Kyūshū Hikōki o zaprojektowanie specjalnego samolotu przeznaczonego do zwalczania okrętów podwodnych[5]. Według specyfikacji 17-Shi[6], miał być to trzymiejscowy samolot o dużej długotrwałości lotu i będący w stanie atakować okręty podwodne z lotu nurkowego, dodatkowym wymaganiem admiralicji było aby samolot ten powstał jak najszybciej[5]. Aby sprostać tym wymaganiom, główny projektant samolotu inżynier Nojiri zdecydował się stworzyć samolot o prostej konstrukcji skrzydeł ze stałą zbieżnością krawędzi natarcia i spływu[7]. Konfiguracja samolotu przypominała niemieckiego Ju 88 z dużą, przeszkloną kabiną załogi mieszczącą wszystkich członków załogi co ułatwiało ich komunikację i dawało znakomitą widoczność[7].

Krótkie oznaczenie Marynarki, które otrzymał samolot, Q1W, to kolejno „samolot patrolowy” (Q), pierwszy samolot tego typu (1) oraz producent (W)[8].

Opis konstrukcji

Kyūshū Q1W Tokai po kapitulacji Japonii w 1945

Kyūshū Q1W1 był dwusilnikowym dolnopłatem o konstrukcji metalowej[9]. Samolot miał podwozie klasyczne, wciągane z locie z kołem ogonowym[9]. Napęd stanowiły 9-cylindrowe, chłodzone powietrzem silniki gwiazdowe typu Hitachi GK2C Amakaze 31 o mocy startowej 610 KM i mocy 480 KM na wysokości 1500 metrów z trójpłatowymi śmigłami metalowymi o zmiennym skoku[9].

Samolot mierzył 12,085 metrów długości i 4,118 metrów wysokości, jego rozpiętość skrzydeł wynosiła 16 metrów, a powierzchnia nośna 28,21 metrów kwadratowych[9]. Masa własna wynosiła 3102 kilogramów, masa użyteczna 4800 kilogramów, a maksymalna masa startowa do 5318 kilogramów[9]. Prędkość maksymalna na wysokości 1340 metrów wynosiła 322 km/h, prędkość przelotowa 240 km/h na wysokości 1000 metrów[9]. Zasięg wynosił do 1342 kilometrów[9].

Załogę stanowiły trzy osoby, samolot uzbrojony był w pojedynczy, ruchomy karabin maszynowy Typ 92 kalibru 7,7 mm na tylnym, obronnym stanowisku strzeleckim i czasami w jedno lub dwa nieruchome działka Typ 99-2 kalibru 20 mm strzelające do przodu oraz w dwie bomby lub bomby głębinowe o masie 250 kilogramów każda[9].

Samolot był wyposażony w radar i wykrywacz anomalii magnetycznych[7].

Historia

Prototyp został ukończony i oblatany we wrześniu 1943, jego właściwości pilotażowe zostały określone bardzo pozytywnie, a osiągi samolotu spełniały wymagania Marynarki[7]. Samolot wszedł do produkcji na początku 1944[7]., łącznie do końca wojny zbudowano tylko 153 samoloty tego typu[9].

Samoloty operowały z baz w Japonii[7], Tajwanie i w Chinach w osłonie konwojów przewożących do Japonii materiały strategiczne i ropę głównie z Holenderskich Indii Wschodnich[9]. Q1W nie sprawdziły się w roli samolotów ZOP głównie z powodu przewagi powietrznej sił amerykańskich, powolne i słabo uzbrojone defensywnie samoloty japońskie stanowiły łatwy cel dla amerykańskich myśliwców[9].

Oprócz modelu podstawowego Q1W1 (Q1W1 Tokai Model 11), samolot budowany był także w wersji Q1W2 (Q1W2 Tokai model 21) z drewnianym ogonem, planowano także produkcję wersji szkoleniowej Q1W2-K Tokain Ren o konstrukcji całkowicie drewnianej ale ukończono tylko prototyp tego samolotu[9].

W czasie wojny nosił amerykańską nazwę kodową Lorna[7].

Przypisy

  1. a b c Mark P. Parillo: The Japanese Merchant Marine in World War II. s. 63-73.
  2. Mark P. Parillo: The Japanese Merchant Marine in World War II. s. 37-38.
  3. Clay Blair: Silent Victory. s. 361-551.
  4. Mark P. Parillo: The Japanese Merchant Marine in World War II. s. 242.
  5. a b c René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 332.
  6. J. Rickard: Kyushu Q1W Tokai (Eastern Sea) 'Lorna' (ang.). historyofwar.org. [dostęp 2013-08-16].
  7. a b c d e f g René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 333.
  8. René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 52.
  9. a b c d e f g h i j k l René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 335.

Bibliografia

  • Clay Blair: Silent Victory : The U.S. Submarine War Against Japan. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 2001. ISBN 978-1-55750-217-9.
  • René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. Londyn: Putnam, 1979. ISBN 0-370-30251-6.
  • Mark P. Parillo: The Japanese Merchant Marine in World War II. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 1993. ISBN 978-1-55750-677-1.

Media użyte na tej stronie

Flag of Japan (1870–1999).svg
Variant version of a flag of Japan, used between January 27, 1870 and August 13, 1999 (aspect ratio 7:10).
Roundel of Japan (1943).svg
Japanese imperial-era roundel, post-1943.