Láadan

Láadansztuczny język stworzony przez Suzette Haden Elgin na potrzeby powieści science fiction Native Tongue, opisującej przyszłe społeczeństwo amerykańskie[1].

Fonologia

Fonologia láadanu jest dosyć nietypowa.

Tony

Láadan jest językiem tonalnym. Używa czterech różnych tonów:

  • lo — /lō/ lub /lò/, krótka samogłoska o intonacji niskiej lub średniej, zapisywana pojedynczą literą bez akcentu
  • — /ló/, krótka samogłoska o intonacji wysokiej, zapisywana pojedynczą literą z akcentem
  • loó — /lǒː/, długa samogłoska o intonacji wznoszącej, zapisywana dwiema literami, z których druga jest akcentowana
  • lóo — /lôː/, długa samogłoska o intonacji opadającej, zapisywana dwiema literami, z których pierwsza jest akcentowana

Elgin woli opisywać swój język jako zawierający jeden ton (wysoki)[2], a nie cztery. W jej analizie láadan nie dopuszcza podwójnych (długich) fonemów. Tam, gdzie dwie jednakowe samogłoski mogłyby się spotkać w jednym morfemie, jedna z nich jest oznaczana wysokim tonem. Słowa máa i maá są dopuszczalne, ale maa nie. Słowo Láadan ma trzy sylaby: lá- z krótką samogłoską /a/ i wysokim tonem; -a z krótkim /a/ i bez tonu oraz -dan. (Kiedy dodanie afiksu spowodowałoby spotkanie identycznych samogłosek, epentetyczne /h/ zostanie dodane aby uniknąć niedopuszczalnej sekwencji.)

Samogłoski

W języku funkcjonuje pięć samogłosek

  • a — /ɑ/, tylne a
  • e — /ɛ/, polskie e
  • i — /ɪ/, między polskimi i a y
  • o — /o/, wąskie o
  • u — /u/, polskie u

Spółgłoski

Język nie ma spółgłosek /p, t, k, g/, obecnych w większości języków naturalnych świata. Dysponuje za to następującymi fonemami:

  • b — /b/
  • d — /d/
  • m — /m/
  • n — /n/
  • l — /l/
  • r — /ɹ/ jak w angielskim right?
  • w — /w/, polskie ł
  • y — /j/, polskie j
  • h — /h/ jak w angielskim hope
  • sh — /ʃ/, polskie sz
  • th — /θ/ jak w angielskim think
  • zh — /ʒ/, polskie ż
  • lh — /ɬ/ jak w walijskim llan

Morfologia

Láadan jest językiem aglutynacyjnym. W odróżnieniu od wielu języków, gdy płeć osoby/zawodu/funkcji nie jest określona, domyślnie jest to płeć żeńska. Płeć męska jest wskazywana przez sufiks -id, np. thul – „matka/rodzic”, thulid – „ojciec”.

Przypisy