Léon Degrelle

Léon Degrelle

Data i miejsce urodzenia	15 czerwca 1906 Bouillon
Data i miejsce śmierci	31 marca 1994 Malaga
Przywódca Christus Rex
Okres	od 1935 do 1945
Poprzednik	urząd utworzony
Następca	urząd zniesiony
Odznaczenia

Léon Degrelle (ur. 15 czerwca 1906 w Bouillon w Belgii, zm. 31 marca 1994 w Maladze w Hiszpanii) – belgijski polityk i wojskowy o poglądach nacjonalistyczno-faszystowskich^[1], kolaborant Niemiec nazistowskich, zaocznie skazany na karę śmierci.

Oficer Wehrmachtu i SS (wojnę zakończył w stopniu SS-Standartenführer d. R. Waffen-SS), w czasie II wojny światowej dowodził 28 Ochotniczą Dywizją Grenadierów Pancernych SS „Wallonien” walczącą u boku armii niemieckiej na froncie wschodnim. Po wojnie znaczący działacz neofaszystowski. Głosiciel kłamstwa oświęcimskiego i negator holocaustu^[2].

W ostatnich dniach wojny przedostał się do Hiszpanii, gdzie przebywał do końca życia. Zmarł w wieku 87 lat w szpitalu San-Antonio-Park w Maladze.

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Urodził się w rodzinie katolickiej, ojciec był właścicielem browaru. Ukończył szkołę średnią w Namur prowadzoną przez jezuitów. Od 1925 roku studiował na wydziale prawa Uniwersytetu w Louvain, gdzie aktywnie działał w Akcji Katolickiej. W tym okresie zetknął się z twórczością Charlesa Maurrassa ideologa Akcji Francuskiej, twórcy nacjonalizmu integralnego, który wywarł na niego duży wpływ^[3]. W 1930 roku opuścił uniwersytet bez uzyskania dyplomu^[4].

Sztandar Christus Rex

Działalność polityczna

W 1930 r. wyjechał do Meksyku ogarniętego powstaniem Cristeros, gdzie napisał serię artykułów o prześladowaniach katolików. Po powrocie do Belgii władze kościelne powierzyły mu stanowisko dyrektora katolickiego wydawnictwa Christus Rex. W 1935 założył ruch nacjonalistyczny Christus Rex^[4]. W 1936 Rex uzyskał 271 491 głosów, co stanowiło 11,5% wszystkich głosów w wyborach do belgijskiego parlamentu i dało partii 21 miejsc w niższej izbie parlamentu i 8 w senacie. Wynik ten uznano za największe zaskoczenie wyborów^[5].

Przed wybuchem wojny Degrelle nawiązał kontakty międzynarodowe i m.in. spotykał się z Josephem Goebbelsem, pobierał wsparcie finansowe od Benita Mussoliniego^[4]. W 1939 partia przegrała jednak wybory, zdobyła znacznie mniej głosów niż w 1936, jedynie 103 636 głosów, co dało jej tylko 3 miejsca w parlamencie. Wpływ na słaby wynik mógł mieć fakt, że prymas Belgii uznał partię za „zagrożenie dla kraju i kościoła” i zakazał katolikom na nią głosować^[6].

Pod okupacją

Po wkroczeniu w maju 1940 wojsk niemieckich do Belgii, Degrelle został aresztowany z pogwałceniem immunitetu parlamentarnego przez służby specjalne i wydany w ręce Francuzów. Obawiano się bowiem, że będzie współpracował z nazistami przeciwko państwu belgijskiemu jako niemiecka piąta kolumna^[7]. Po uwolnieniu powrócił do Belgii i rozpoczął rozmowy z okupantem na temat utrzymania jej jedności państwowej. Rex został oficjalnie uznany przez nazistów za jedyną legalną partię w Walonii, wszystkie inne partie musiały zjednoczyć się z Rex lub zostać rozwiązane^[8].

Po utworzeniu w lipcu 1941 Legionu Walońskiego w ramach Wehrmachtu, jako 373 Waloński Batalion Piechoty zgłosił się do Legionu jako ochotnik – szeregowiec na front wschodni^[9], gdyż wobec braku doświadczenia wojskowego nie mógł zostać oficerem (został po roku za zasługi na polu walki awansowany do stopnia porucznika)^[10]. W sierpniu 1941 wraz z Legionem udał się na ćwiczenia w Międzyrzeczu w Brandenburgii, a następnie został skierowany na front wschodni^[11]. Do grudnia brał udział w operacjach antypartyzanckich^[12]. W miesiącach zimowych odznaczył się wraz z Legionem w ciężkich walkach o utrzymanie ciągłości frontu, szczególnie w okolicach Gromowej Białki^[13].

Wojna dała Degrellowi możliwość wzbogacenia się. Na początku 1943 roku powrócił z frontu do Belgii i zajął się przejmowaniem majątku po społeczności żydowskiej, za zdobyte w ten sposób pieniądze kupował nieruchomości w Cannes. Stworzył także pismo „L’Avenir”, które przyniosło mu ogromne dochody^[14]. 12 kwietnia 1943 zamordował kochanka swojej żony, nie został za to ukarany^[14]. Dążył do tego, by stać się naczelną postacią wśród Belgów kolaborujących z III Rzeszą, 31 stycznia 1943 roku Hitler wydał polecenie: „wszelkimi sposobami musimy popierać Degrelle’a”, w praktyce oznaczało to akty przemocy i ataki na oponentów reksistów^[15].

W lipcu 1943 roku Degrelle został ekskomunikowany przez hierarchów belgijskiego kościoła katolickiego^[16]. Ksiądz Michel Poncelet odmówił udzielenia mu sakramentu eucharystii. Na skutek tego zwolennicy Degrelle’a pobili księdza, wyrzucili go z kościoła i zamknęli w grobowcu^[16]. Klątwa została odwołana w grudniu 1943 roku^[17].

W maju 1943 roku spotkał się z przywódcą SS Heinrichem Himmlerem i ustalił, że Legion Waloński zostanie przemianowany na Brygadę Szturmową SS „Walonia” i podporządkowany SS^[18].

Léon Degrelle wręczający medale członkom walońskiego SS, kwiecień 1944

W listopadzie 1943 roku Degrelle udał się ponownie na front wschodni, tym razem jako jeden z przywódców oddziału SS^[17]. Brał udział w walkach nad Dnieprem i w bitwie pod Czerkasami^[19], za który został odznaczony osobiście przez Adolfa Hitlera Krzyżem Rycerskim^[10]. W 1945 28 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Wallonien” została rozbita na Pomorzu, a Degrelle trafił wraz z niedobitkami do Berlina. Pięciokrotnie ranny podczas walk, Degrelle zakończył wojnę w stopniu SS-Standartenführera d. R. der Waffen-SS (odpowiednik polskiego pułkownika). Odznaczony wieloma odznaczeniami hitlerowskimi, w tym Krzyż Żelazny, Krzyżem Rycerskim Krzyża Żelaznego z liśćmi dębowymi (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes zum Eichenlaub za walki w Estonii i Kurlandii we wrześniu-październiku 1944)^[10]. Wręczając mu to odznaczenie, na początku 1945 roku, Adolf Hitler powiedział: Gdybym miał syna, chciałbym by był taki jak Ty^[20].

Za kolaborację z hitlerowskimi Niemcami w grudniu 1944 skazany zaocznie przez belgijski sąd na karę śmierci^[21].

Awaryjne lądowanie Degrelle’a w San Sebastián

Na emigracji

Bezpośrednio po zakończeniu działań wojennych zbiegł do Danii, a następnie do Norwegii, która w tym czasie była jeszcze pod okupacją niemiecką. Dzięki Albertowi Speerowi otrzymał do dyspozycji samolot typu Heinkel He 111. Podczas lądowania na plaży w San Sebastián w północnej Hiszpanii samolot uległ zniszczeniu, a Degrelle odniósł poważne obrażenia^[22]. Frankistowskie władze odmówiły ekstradycji powołując się na zły stan jego zdrowia. Po zaaranżowanej ucieczce ze szpitala zamieszkał pod przybranymi nazwiskami Juan Munoz oraz Leon Jose de Ramirez Reina w Madrycie, gdzie prowadził życie przedsiębiorcy. Siedmiokrotnie usiłowano go zabić lub porwać. Jeszcze w 1954 próbował wrócić do kraju i oczyścić się z zarzutów na nim ciążących. Władze belgijskie odmówiły jednak powtórzenia procesu.

W wywiadzie w 1977 roku stwierdził: „Byłem hitlerowcem, ciągle nim jestem i pozostanę nim do śmierci”^[23]. Negował Holokaust, w wywiadzie w 1985 stwierdził, że komory gazowe nigdy nie istniały, a Josef Mengele był zwykłym lekarzem^[24]. W 1979 roku napisał list do papieża Jana Pawła II, w którym sprzeciwiał się wizycie papieża w Auschwitz w celu upamiętnienia Holokaustu^[25]. W Hiszpanii współorganizował ruchy neonazistowskie^[24].

Do końca życia pozostał na emigracji, zmarł w Hiszpanii 31 marca 1994.

Upamiętnienie

Postać Degrelle'a jest chętnie przypominana przez działaczy Narodowego Odrodzenia Polski na portalu tej partii- nacjonalista.pl^[26][27] a także na łamach tegoż portalu apelują o wznowienie wydawania książek Degrelle'a.^[28] Natomiast polski zespół Legion nagrał utwór upamiętniający postać lidera Christus Rex.^[29]

Twórczość

Jest autorem między innymi następujących książek:

• Płonące dusze
• Front wschodni 1941–1945
• Wiek Hitlera
• Waffen SS

Publikacje w języku angielskim:

• Powieść: The Story of the Waffen S.S. ISBN 0-939484-12-9 oraz ISBN 0-87700-465-X.
• Campaign in Russia: The Waffen SS on the Eastern Front ISBN 0-939484-18-8 oraz ISBN 0-317-38510-0.
• Hitler: Born at Versailles ISBN 0-939484-25-0 (przegląd)

Zobacz też

• 28 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS (1 walońska) „Wallonien”
• Christus Rex (ugrupowanie)

Przypisy

Bibliografia

• Degrelle, Leon Marie Joseph Ignace (ang.). TracesOfWar. [dostęp 2021-07-27].
• David Littlejohn: The Patriotic Traitors: A History of Collaboration in German-occupied Europe, 1940-45. London: 1972.
• Hubert Kuberski. Wschodnioeuropejska odyseja Leona Degrelle’a. Walońscy ochotnicy Waffen SS (1943-1945) na fronciewschodnim. „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”. XLIX (z. 2), 2014. ISSN 1230-5057. 
• Leon Degrelle, Fascist Leader In Belgium, 87 (ang.). New York Times, 1994-04-02. [dostęp 2018-10-11].
• Leon Degrelle, Belgian Fascist, Hitler Ally, Dies (ang.). Washington Post. [dostęp 2018-10-11].
• Leon Degrelle. Front wschodni 1941 – 1945. Międzyzdroje 2002, ISBN 83-916048-2-9; ISBN 83-914072-5-X (na podstawie wydania z 1969, Paris, wydawnictwo La table ronde – przekład Dorota Tararako-Grzesiak)