Lądowanie

Lądowanie – ostatni etap lotu, następujący po zniżaniu, złożony proces sprowadzenia statku powietrznego (samolotu, szybowca itp.) na lądowisko. Uchodzi obok startu za jeden z najtrudniejszych elementów pilotażu.

Fazy lądowania

Lądująca Cessna 152

Podchodzący do lądowania Tu-154

Boeing 767 linii Uzbekistan Airways tuż po dotknięciu pasa

• podejście do lądowania – ustawienie statku powietrznego na ścieżce podejścia z odpowiednim, dostosowanym do zaistniałych warunków, kątem zniżania oraz z odpowiednią poprawką na wiatr i z odpowiednią konfiguracją płata (np. ustawienie klap do lądowania) oraz wysuniętym podwoziem, włączenie świateł lądowania, sprawdzenie check-listy;
• podprowadzenie – bezpośrednie przygotowanie do lądowania, wprowadzenie ostatnich poprawek przed przyziemieniem (np. zniwelowanie trawersowania);
• wyrównanie (załamanie) – wykonywane na bardzo niskiej wysokości zmniejszenie kąta zniżania do zera – innymi słowy, w przypadku poziomo położonej powierzchni lotniska, zmniejszenie prędkości opadania do zera;
• wytrzymanie – faza, w której statek powietrzny, lecąc na wysokości wyrównania, stopniowo wytraca prędkość (energię) aż do prędkości przyziemienia, która zbliżona jest zwykle do minimalnej;
• przyziemienie – dotknięcie ziemi przez statek powietrzny w odpowiedniej dla danego typu statku konfiguracji;
• dobieg – wytracenie prędkości na ziemi aż do zatrzymania się bądź rozpoczęcia kołowania.

Konsekwencje błędów w lądowaniu

W wyniku przyziemienia przy zbyt dużej prędkości pionowej, z jednoczesnym zapasem prędkości poziomej, może nastąpić odbicie się statku powietrznego od powierzchni lądowiska – tzw. „kangur” – jest ono skutkiem braku lub niedostatecznego wyrównania. W wyniku tego błędu może dojść do uszkodzenia podwozia, a nawet kadłuba.

Wyrównanie na zbyt dużej wysokości może natomiast spowodować przeciągnięcie statku powietrznego, a w efekcie jego przepadnięcie w kierunku ziemi, z relatywnie dużą prędkością opadania. Skutkiem jest tzw. twarde lądowanie, a także potencjalne uszkodzenie konstrukcji statku.

Opóźnione przyziemienie powoduje, gwałtowne skrócenie potrzebnej do dobiegu drogi startowej, czego konsekwencją może być wypadnięcie z pasa startowego i uszkodzenie bądź zniszczenie konstrukcji płatowca.

Ważne jest kontrolowanie przechylenia w bezpośredniej bliskości ziemi i w czasie dobiegu. Istotne jest to w przypadku maszyn takich jak szybowce, które są zwykle jednośladami, a jednocześnie mają dużą rozpiętość w stosunku do swojej wysokości. Mocniejsze dotknięcie ziemi końcówką skrzydła w czasie wyrównania bądź dobiegu przy zbyt dużej prędkości może spowodować gwałtowne skręcenie szybowca w kierunku tego skrzydła (tzw. „cyrkiel”) i w efekcie uszkodzenie maszyny.

„Kapotaż” – w wyniku zbyt silnego użycia hamulców lub nieściągnięcia drążka „na siebie” tuż po przyziemieniu samolot może oprzeć się śmigłem o ziemię i przewrócić na plecy.

Zobacz też

• start
• wznoszenie
• zniżanie
• ILS
• lądowanie awaryjne
• lądowanie autorotacyjne
• lądowanie wodne

Bibliografia

• A. Pazio – „Zasady pilotażu szybowcowego” – Aeroklub Polski, Kielce 1994 r.