LWD Szpak
 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | LWD, PZL Mielec |
| Typ | samolot jednosilnikowy |
| Konstrukcja | dolnopłat zastrzałowy konstrukcji mieszanej, Szpak-4T kratownica spawana z rur stalowych, |
| Załoga | 1 + 3, 1 + 1 w Szpak-4A |
| Historia | |
| Data oblotu | |
| Lata produkcji | |
| Wycofanie ze służby | lata 70. |
| Dane techniczne | |
| Napęd | 7-cylindrowy silnik gwiazdowy Bramo Sh-14A4 |
| Moc | 118 kW (160 KM) |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 11,4 |
| Długość | 8,05 |
| Wysokość | 2,4 |
| Powierzchnia nośna | 18,20 |
| Masa | |
| Własna | 700 |
| Startowa | 1200 |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. | 180 |
| Pułap | 3350 |
| Zasięg | 630 |
LWD Szpak – polski samolot turystyczny i dyspozycyjny zbudowany w Lotniczych Warsztatach Doświadczalnych w Łodzi, konstrukcji inż. T. Sołtyka. Był pierwszym samolotem zbudowanym i oblatanym w Polsce po zakończeniu II wojny światowej.
Historia
W październiku 1944 w Lublinie pod kierunkiem inż. Tadeusza Sołtyka zebrał się zespół konstruktorów celem zaprojektowania czteromiejscowego samolotu łącznikowo-dyspozycyjnego, nazwanego Szpak-1. Na początku 1945 biuro to przeniesiono do Łodzi, z dniem 1 kwietnia 1945 powołując Lotnicze Warsztaty Doświadczalne w Łodzi. Z powodu większych możliwości warsztatów w Łodzi, zrezygnowano z budowy Szpaka-1 na rzecz dalszego rozwoju samolotu.
Samolot LWD Szpak-2 był rozwinięciem wcześniejszej konstrukcji, z zastosowaniem konstrukcji mieszanej zamiast drewnianej. Już 28 października 1945 został oblatany jego prototyp na lotnisku Lublinek przez por. pilota Antoniego Szymańskiego (podczas pierwszego lądowania złamało się podwozie i oficjalny oblot został dokonany 6 listopada 1945 ok. godz. 12.45[1]). Samolot ten był pierwszym samolotem zbudowanym i oblatanym w Polsce po zakończeniu II wojny światowej i otrzymał rejestrację SP-AAA. Zbudowano go w jednym egzemplarzu. Do budowy użyto części podzespołów poniemieckich, przede wszystkim silnika Bramo Sh 14 i rur z rozbitych samolotów. Okazał się on być konstrukcją udaną i w okresie od 10 maja 1946 do 5 kwietnia 1948 wykonał 500 lotów z 250 pasażerami. W latach 1947-1948 był rządowym samolotem dyspozycyjnym. Po wycofaniu z eksploatacji ostatecznie trafił do Muzeum Lotnictwa w Krakowie.
Następcą był LWD Szpak-3, który po PZL S-1 stał się trzecią polską powojenną konstrukcją lotniczą. Oblatany 17 grudnia 1946 roku przez tego samego pilota był samolotem doświadczalnym z podwoziem trójkołowym, zbudowany w jednym egzemplarzu i zarejestrowany jako SP-AAB. Samolot wykorzystywany był jako dyspozycyjny w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, później w LWD jako fabryczny, aż ostatecznie znalazł się w Muzeum Lotnictwa w Krakowie.
W 1947 powstał prototyp LWD Szpak-4A jako dwumiejscowy samolot akrobacyjny. Podstawową zmianą było zastąpienie drewnianej kratownicy kadłuba przez stalową z rur spawanych. Oblatany został 28 maja 1947 roku. Nie został jednak dopuszczony do akrobacji, lecz używany był jako fabryczny samolot dyspozycyjny w latach 1947–1948. Miał on odkrytą kabinę z miejscami obok siebie.
Na jego podstawie powstał czteromiejscowy samolot turystyczny LWD Szpak-4T, którego pierwszy fabryczny egzemplarz został oblatany 5 stycznia 1948 przez pilota Ludwika Lecha. Budowę serii zamówiło Ministerstwo Komunikacji w zakładach WSK Mielec, według dokumentacji LWD. Produkcję zakończono na 10 egzemplarzach o numerach rejestracyjnych SP-AAF do SP-AAO i SP-AAR. Były to pierwsze samoloty seryjnie produkowane w Polsce powojennej. Jeden z wyprodukowanych egzemplarzy SP-AAF wystawiony był na Międzynarodowych Targach Poznańskich w maju 1947 roku. Dziewięć egzemplarzy Szpaków-4T przekazano później aeroklubom, z wyjątkiem SP-AAG, wycofanego z eksploatacji w 1955 r., który obecnie znajduje się w Muzeum Lotnictwa w Krakowie.
Przypisy
- ↑ M, Szpak-2 [w:] „Żołnierz Polski”, 1945, nr ..., s. 7; mylnie podawana jest data 10 listopada...
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Autor: Zala, Licencja: CC BY-SA 4.0
Niemiecki 7-cylindrowy silnik gwiazdowy Siemens-Halske Sh-14A ze zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
Autor: Daniel Delimata, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Polski samolot LWD Szpak-4T, nr rej. SP-AAG, Muzeum lotnictwa Polskiego w Krakowie