La Mousmé
 | |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | 1888 |
| Medium | |
| Wymiary | 74,0 × 60,0 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
La Mousmé (fr.: młoda dziewczyna (o japonce), hol. Mousmé in rieten leunstoel, halffiguur, ang. La Mousmé, Sitting) – obraz Vincenta van Gogha namalowany w lipcu 1888[1] podczas jego pobytu w miejscowości Arles.
Obraz stanowi część kolekcji National Gallery of Art w Waszyngtonie[2].
Szczyt kariery van Gogha
Van Gogh nazywał Arles "Japonią południa". Opuszczając Paryż miał nadzieję, iż podczas jego pobytu w Arles uda mu się przywołać w swoich dziełach prostą ale dramatyczną ekspresję sztuki japońskiej[2][3].
W czasie malowania portretu La Mousmé van Gogh miał 35 lat. Osiągnął wówczas szczyt kariery artystycznej, malując obrazy, z których kilka zostało uznanych za najlepsze w jego dorobku. Obrazy z tamtego okresu przedstawiają różne aspekty życia codziennego, jak np. Żniwa w La Crau z Montmajour w tle czy omawiany obraz, La Mousmé. W tym czasie powstała też seria Słoneczniki, należąca do najbardziej rozpoznawalnych obrazów van Gogha. Artysta malując starał się być na bieżąco z duchem czasów, jeśli chodzi o własne poglądy odnośnie do malowanych obrazów. To prawdopodobnie jeden z najszczęśliwszych okresów w jego życiu, kiedy był on pewny siebie, spokojny i na pozór zadowolony[4].
Pobyt w Arles trwający 1 rok i 3 miesiące (444 dni) okazał się czasem płodnym: van Gogh namalował ponad 200 obrazów i sporządził ok. 100 rysunków. Znalazł oprócz tego czas i energię aby napisać ponad 200 listów. Pejzaże malował bardzo szybko, biorąc przykład z wieśniaków uwijających się w skwarnym słońcu[5].
Obraz
Zainspirowany powieścią Pierre’a Loti Madame Chrysanthème oraz japońskimi drzeworytami van Gogh namalował La Mousmé, starannie ubraną japońską dziewczynkę. W liście do brata napisał: "Zajęło mi to cały tydzień...ale muszę oszczędzać moją energie duchową, żeby dobrze namalować mousmé. Mousmé to japońska dziewczynka – w tym wypadku – w wieku 12 do 14 lat."[2][3]
W liście do Émile’a Bernarda z 29 lipca 1888 opisał obraz w następujących słowach:
- ”właśnie ukończyłem portret 12-letniej dziewczynki, o brązowych oczach, czarnych brwiach i włosach i żółtawo-szarej skórze, na białym tle z silną domieszką zieleni a la Veronese, w krwistoczerwonej bluzce w fioletowe paski. Niebieska spódnica w duże, pomarańczowe kropki, kwiat oleandru w ślicznej, małej rączce.”[6]
W bardzo podobnych słowach opisał obraz w liście do siostry Willeminy z 31 lipca[7].
Van Gogh używał koloru w sposób symboliczny. Publiczność przyciąga użycie przez niego kontrastowych form i barw, które dodają obrazowi energii i intensywności. Komplementarne odcienie błękitu i oranżu, stylistyczne odchylenia od kolorów na obrazach impresjonistycznych, które kupował mieszkając w Paryżu, odcinają się na tle bladej, jakby wiosennej zieleni tła. Ubiór La Mousmé to mieszanka nowoczesności i tradycji. Strój jej jest z pewnością nowoczesny. Jasne kolory koszuli i bluzki wywodzą się z południowych okolic Arles. Van Gogh uwagę poświęcił cechom dziewczynki, najbardziej skupiając się na jej twarzy, której nadal koloryt dziewczynki z Arles, ale z wpływem japońskim. Sylwetka dziewczynki naśladuje kształt kwiatu oleandru. Kwitnący oleander jest, podobnie jak dziewczynka, w pełnym rozkwicie[2][3].
Van Gogh powiedział o portretach typu La Mousmé, że są ”jedyną rzeczą w malowaniu, która podnieca mnie do głębi duszy i która sprawia, że odczuwam nieskończoność bardziej, niż cokolwiek innego”[2]."
Dzieje obrazu
- Do maja 1909 obraz znajdował się w posiadaniu szwagierki artysty Johanny van Gogh-Bonger. Pięć sprzedanych przez nią obrazów stało się częścią kolekcji National Gallery of Art.
- W maju 1909 obraz został sprzedany J.H. de Boisowi, marszandowi i dyrektorowi haskiego oddziału galerii C.M. Van Gogha, wuja artysty.
- Po maju 1909 obraz został sprzedany niemieckiemu dramaturgowi i kolekcjonerowi sztuki Carlowi Sternheimowi (1878-1942).
- Do 1917 obraz był w posiadaniu paryskiego marszanda i kolekcjonera Alphonse’a Kanna (1870-1948).
- Do 1928 obraz był własnością J.B. Stanga z Oslo.
- 3 stycznia 1928 niemiecki marszand z Berlina specjalizujący się w malarstwie francuskim, dr. Alfred Gold sprzedał La Mousmé połączonej galerii Alexa Reida i Lefèvre’a w Glasgow i Londynie oraz M. Knoedler & Co. z Nowego Jorku.
- 21 maja 1929 dzięki paryskiej Galerie Étienne Bignou obraz trafił w ręce amerykańskiego bankiera i sponsora sztuki Chestera Dale’a (1883-1962) z Nowego Jorku.
- W 1963 Dale podarował obraz National Gallery of Art i umieszczony w dziale Dale Chester Collection, w 1962 wraz z innymi obrazami przekazanymi przez niego waszyngtońskiej galerii. Kolekcja Dale’a stanowi jeden z najważniejszych amerykańskich zbiorów malarstwa francuskiego przełomu XIX i XX w.[8].
Rysunek „La Mousmé”
Van Gogh sporządził również kilka szkiców La Mousmé:
- Szkic portretowy Siedząca La Mousmé, znajdujący się w Luwrze. Nr kat.: F 1722, JH 1521[9].
- La Mousmé, szkic połowy postaci w zbiorach Thomas Gibson Fine Art w Londynie. Nr kat.: F 1503, JH 1533[10].
- Siedząca La Mousmé w zbiorach Muzeum im. Puszkina w Moskwie. Nr kat.: F 1504, JH 1520[11].
Przypisy
- ↑ David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): The Paintings: La Mousmé, Sitting (ang.). [dostęp 2011-07-29].
- ↑ a b c d e National Gallery of Art, Washington, DC: The Collection National Gallery of Art: La Mousmé (ang.). [dostęp 2011-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-02)].
- ↑ a b c Van Gogh in the South. W: Lynda Jessup: Antimodernism and artistic experience: policing the boundaries of modernity. Toronto: University of Toronto Press, 2001, s. 185. ISBN 0-8020-8354-4. (ang.)
- ↑ Marsha Morton, Peter L. Schmunk: The arts entwined: music and painting in the nineteenth century. New York: Garland Publishing, 2000, s. 177-178. ISBN 0-8153-3156-8. (ang.)
- ↑ Effects of the Sun in Provence. „National Gallery of Art Picturing France (1830-1900)”, s. 12. Washington, D.C.: National Gallery of Art (ang.). [dostęp 2011-07-29]. [zarchiwizowane z adresu].
- ↑ Van Gogh Museum, Amsterdam: 649: To Emile Bernard. Arles, Sunday, 29 July 1888. (fr.). [dostęp 2011-07-29]. Cytat: ”viens de terminer portrait de jeune fille de 12 ans, yeux bruns, cheveux et sourcils noirs, chairs gris jaune, le fond blanc teinté fortement de véronèse, jaquette rouge sang rayé de violet, jupe bleue à gros pointillé orangé, dans la mignonne petite main une fleur de laurier rose. ”
- ↑ Van Gogh Museum, Amsterdam: 653: To Willemien van Gogh. Arles, Tuesday, 31 July 1888. (fr.). [dostęp 2011-07-29].
- ↑ National Gallery of Art, Washington, DC: The Collection National Gallery of Art: La Mousmé (ang.). [dostęp 2011-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-10)].
- ↑ Van Gogh Gallery: La Mousmé, Sitting (ang.). [dostęp 2011-07-30].
- ↑ Van Gogh Gallery: La Mousmé, Half-Figure (ang.). [dostęp 2011-07-30].
- ↑ Van Gogh Gallery: La Mousmé, Sitting (ang.). [dostęp 2011-07-30].
