La Sibylle

La Sibylle (Q175)
Klasa

okręt podwodny

Typ

Diane

Historia
Stocznia

Ateliers et Chantiers de la Seine-Maritime,
Le Trait

Położenie stępki

10 stycznia 1931

Wodowanie

28 stycznia 1933

 Marine nationale
Wejście do służby

22 grudnia 1934

Los okrętu

zaginął po 8 listopada 1942

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


571 ton
809 t

Długość

64,4 m

Szerokość

6,2 m

Zanurzenie

4,3 m

Zanurzenie testowe

80 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1400 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1000 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


14 węzłów
9 w.

Zasięg

powierzchnia: 4000 Mm przy 10 w.
zanurzenie: 82 Mm przy 5 w.

Sensory
hydrofony
Uzbrojenie
1 działo kal. 75 mm, 1 wkm kal. 13,2 mm
9 torped
Wyrzutnie torpedowe

6 × 550 mm
2 × 400 mm

Załoga

41

La Sibylle (Q175) – francuski dwukadłubowy okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z dziewięciu jednostek typu Diane. Okręt został zwodowany 28 stycznia 1933 roku w stoczni Ateliers et Chantiers de la Seine-Maritime w Le Trait, a w skład Marine nationale wszedł 22 grudnia 1934 roku. Pełnił służbę na Atlantyku i Morzu Północnym, biorąc udział w kampanii norweskiej, a od zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami znajdował się pod kontrolą rządu Vichy. W listopadzie 1942 roku, po lądowaniu Aliantów w Afryce Północnej, „La Sibylle” zaginęła w rejonie Casablanki.

Projekt i budowa

„La Sibylle” zamówiona została w ramach programu rozbudowy floty francuskiej z 1929 roku[1][2]. Okręt, zaprojektowany przez Marie-Augustina Normanda i Fernanda Fenaux, należał do ulepszonej w stosunku do 600-tonowych typów Sirène, Ariane i Circé serii jednostek o wyporności 630 ton[3][4][a]. Usunięto większość wad poprzedników: okręty charakteryzowały się wysoką manewrowością i krótkim czasem zanurzenia; poprawiono też warunki bytowe załóg[3].

„La Sibylle” zbudowana została w stoczni Ateliers et Chantiers de la Seine-Maritime w Le Trait (numer stoczniowy 62)[4][6]. Stępkę okrętu położono 10 stycznia 1931 roku[7][b], a zwodowany został 28 stycznia 1933 roku[7][8][c].

Dane taktyczno-techniczne

„La Sibylle” była średniej wielkości dwukadłubowym okrętem podwodnym[3]. Długość między pionami wynosiła 64,4 metra, szerokość 6,2 metra i zanurzenie 4,3 metra[4][6][d]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 571 ton, a w zanurzeniu 809 ton[3][4][e]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa czterosuwowe silniki wysokoprężne Normand–Vickers o łącznej mocy 1400 KM[2][4][f]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1000 KM[3][4]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 14 węzłów na powierzchni i 9 węzłów w zanurzeniu[4][9][g]. Zasięg wynosił 2300 Mm przy prędkości 13,5 węzła w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 10 węzłów) oraz 82 Mm przy prędkości 5 węzłów w zanurzeniu[6][10][h]. Zbiorniki paliwa mieściły 65 ton oleju napędowego[4][i]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów[6].

Okręt wyposażony był w osiem wyrzutni torped: trzy stałe kalibru 550 mm na dziobie, jedną zewnętrzną kalibru 550 mm na rufie, podwójny zewnętrzny obracalny aparat torpedowy kalibru 550 mm oraz podwójny zewnętrzny obracalny aparat torpedowy kalibru 400 mm[3][6]. Łącznie okręt przenosił dziewięć torped, w tym siedem kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm[6]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kalibru 75 mm L/35 M1928 oraz pojedynczy wielkokalibrowy karabin maszynowy Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[3][j]. Jednostka wyposażona też była w hydrofony[6].

Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 38 podoficerów i marynarzy[1][3][k].

Służba

„La Sibylle” weszła do służby w Marine nationale 22 grudnia 1934 roku[7]. Otrzymała numer burtowy Q175[6]. W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Atlantyku, wchodząc w skład 16. dywizjonu okrętów podwodnych w Cherbourgu (wraz z siostrzanymi „Amazone”, „Antiope” i „Orphée”)[11]. Dowódcą jednostki był w tym okresie kpt. mar. (fr. lieutenant de vaisseau) G.L.M. Blaison („La Sibylle” znajdowała się w remoncie trwającym do 27 października)[11].

17 marca 1940 roku „La Sibylle”, „Amazone” i „Antiope” wraz z okrętem-bazą okrętów podwodnych „Jules Verne” wyszły z Brestu i via Cherbourg udały się do Harwich, początkowo eskortowane przez francuski niszczyciel „Foudroyant” i okręt hydrograficzny „Amiral Mouchez”, a od kotwicowiska Downs przez brytyjski niszczyciel HMS „Codrington” (D65) i polskie OORP „Burza”, „Błyskawica” i „Grom”, przybywając do portu docelowego 22 marca[12][13]. Z francuskich jednostek w ramach Home Fleet sformowano 10. Flotyllę okrętów podwodnych, a obszarem jej działania było Morze Północne[12][13].

31 marca „La Sibylle”, dowodzona przez kmdra ppor. (fr. capitaine de corvette) A.J.R. Raybauda wyszła z Harwich na swój pierwszy patrol pod Terschelling, powracając do bazy 5 kwietnia[12][14]. 9 kwietnia, po inwazji Niemiec na Danię i Norwegię jednostka wyszła na patrol w okolice ławicy Horns Rev, powróciła do Harwich 18 kwietnia[14][15]. Na kolejną misję bojową okręt udał się 27 kwietnia, tym razem pod Texel, powracając do bazy 8 maja[16].

16 maja jednostka ponownie wyszła na patrol na Morze Północne, zderzając się następnego dnia z francuskim okrętem podwodnym „Circé”, na którym uszkodzeniu uległ prawoburtowy silnik i musiał przerwać misję, wracając 19 maja do Rosyth („La Sybille” nie doznała uszkodzeń)[17]. 20 maja o godzinie 0:56 zanurzający się okręt stał się celem ataku ze strony siostrzanej „Antiope”, która wystrzeliła składającą się z trzech torped salwę na pozycji 53°23′N 3°44′E/53,383333 3,733333[7][17]. Żadna z torped nie trafiła, choć jedna przeszła tuż pod dziobem okrętu; po tym ataku przebywające w tym rejonie „Antiope”, „La Sibylle” i HMS „Shark” (54S) otrzymały zakaz atakowania okrętów podwodnych[17]. Jeszcze tego samego dnia okręt wysłał do bazy radiogram informujący o uszkodzeniu obydwu peryskopów i chorobie jednego z marynarzy, w wyniku czego został odwołany z patrolu i zmieniony w sektorze przez HMS L23 (który 21 maja wyszedł z Harwich), osiągając port w Rosyth 24 maja[17][18]. Nazajutrz „La Sibylle”, „Calypso”, „Thétis” oraz „Jules Verne” przepłynęły do Dundee[18]. 4 czerwca 1940 roku „La Sibylle” i pozostałe francuskie okręty podwodne uczestniczące w kampanii norweskiej wraz z okrętem-bazą opuściły Dundee i powróciły do Brestu, eskortowane przez brytyjskie niszczyciele HMS „Bedouin” i HMS „Ashanti”[19].

W czerwcu 1940 roku „La Sibylle” znajdowała się w składzie 16. dywizjonu okrętów podwodnych w Breście, a jej dowódcą był nadal kmdr ppor. Raybaud[20]. 18 czerwca, wobec zbliżania się wojsk niemieckich do portu w Breście, „La Sibylle” ewakuowała się do Casablanki (razem z okrętami podwodnymi „Casabianca”, „Sfax”, „Persée”, „Poncelet”, „Ajax”, „Circé”, „Thétis”, „Calypso”, „Amphitrite”, „Amazone”, „Antiope”, „Orphée” i „Méduse”)[21]. 11 września „Amazone” i „La Sibylle” znajdowały się na patrolu nieopodal Casablanki, jednak nie nawiązały kontaktu z brytyjskimi okrętami przygotowującymi się do operacji Menace[22]. W listopadzie 1940 roku jednostka stacjonowała w Casablance (wraz z okrętami podwodnymi „Sidi Ferruch”, „Méduse”, „Amazone”, „Amphitrite”, „Orphée”, „Antiope” i „Sfax”)[23].

W listopadzie 1942 roku, kiedy doszło do lądowania aliantów w Afryce Północnej, „La Sibylle” stacjonowała w Casablance (wraz z okrętami podwodnymi „Sidi Ferruch”, „Le Conquérant”, „Le Tonnant”, „Antiope”, „Amazone”, „Orphée”, „Méduse”, „Amphitrite”, „La Psyché” i „Oréade”)[24][25]. Rankiem 8 listopada okręt otrzymał rozkaz zaatakowania jednostek inwazyjnych i w zanurzeniu opuścił port między 7:10 a 8:30[24][25]. Od tego momentu okręt nie nawiązał kontaktu z bazą i został uznany za zaginiony[1][26]. Mógł zostać zatopiony 11 listopada przez amerykańskie samoloty pokładowe[7][27] lub zostać omyłkowo storpedowany tego samego dnia przez niemiecki okręt podwodny U-173[3][4]. Możliwe jest też, że w nocy z 16 na 17 listopada „La Sibylle” zatonęła po wejściu na postawioną nieopodal Fedali aliancką zagrodę minową[7][28]. Zginęła cała, licząca 41 osób załoga, wraz z dowódcą kmdr. ppor. Krautem[29].

Uwagi

  1. ↑ Także składającej się z trzech typów: Argonaute, Diane i Orion[5].
  2. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 83 i Gogin 2020 ↓ podają, że stępkę okrętu położono w styczniu 1930 roku.
  3. ↑ Identycznie podaje McMurtrie 1937 ↓, s. 208. Fontenoy 2007 ↓, s. 191, Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 275, Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 83 i Gogin 2020 ↓ podają, że okręt został zwodowany 28 stycznia 1932 roku.
  4. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82 podaje, że szerokość okrętu wynosiła 5,18 metra, a zanurzenie 3,91 metra.
  5. ↑ Identycznie podaje McMurtrie 1941 ↓, s. 193. Parkes 1934 ↓, s. 203 podaje wyporność nawodną od 558 do 571 ton, a podwodną 809 ton; Lipiński 1999 ↓, s. 540 podaje wyporność 571/787 ton, zaś Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82 i Gogin 2020 ↓ podają 651/807 ton.
  6. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82 podaje, że moc silników wysokoprężnych wynosiła 1300 KM.
  7. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82 podaje, że okręt na powierzchni rozwijał prędkość 13,7 węzła, zaś w zanurzeniu 9,2 węzła.
  8. ↑ Parkes 1934 ↓, s. 203 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podają, że zasięg nawodny wynosił 3000 Mm przy prędkości 10 węzłów, zaś podwodny 78 Mm przy prędkości 5 węzłów.
  9. ↑ Gogin 2020 ↓ podaje, że okręt zabierał 39 ton paliwa, zaś Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82 podaje, że zbiorniki miały pojemność 53 m³.
  10. ↑ Gogin 2020 ↓ podaje, że na okręcie zainstalowano karabin maszynowy kalibru 8 mm.
  11. ↑ McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podaje, że załoga okrętu liczyła 48 osób.

Przypisy

  1. ↑ a b c Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 83.
  2. ↑ a b Parkes 1934 ↓, s. 203.
  3. ↑ a b c d e f g h i Fontenoy 2007 ↓, s. 191.
  4. ↑ a b c d e f g h i Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 275.
  5. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 191-192.
  6. ↑ a b c d e f g h Gogin 2020 ↓.
  7. ↑ a b c d e f Helgason 2020 ↓.
  8. ↑ McMurtrie 1941 ↓, s. 193.
  9. ↑ Lipiński 1999 ↓, s. 540.
  10. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 82.
  11. ↑ a b Kindell 1939 ↓.
  12. ↑ a b c Kindell 1940a ↓.
  13. ↑ a b Perepeczko 2014 ↓, s. 234.
  14. ↑ a b Kindell 1940b ↓.
  15. ↑ Kindell 1940c ↓.
  16. ↑ Kindell 1940d ↓.
  17. ↑ a b c d Kindell 1940f ↓.
  18. ↑ a b Kindell 1940g ↓.
  19. ↑ Kindell 1940h ↓.
  20. ↑ Kindell 1940i ↓.
  21. ↑ Kindell 1940j ↓.
  22. ↑ Kindell 1940k ↓.
  23. ↑ Kindell 1940l ↓.
  24. ↑ a b Perepeczko 2014 ↓, s. 370.
  25. ↑ a b Perepeczko 2002 ↓, s. 271.
  26. ↑ Perepeczko 2014 ↓, s. 374.
  27. ↑ Franz 2017 ↓, s. 32.
  28. ↑ Rohwer 1942 ↓.
  29. ↑ Tony i Phocée 2017 ↓.

Bibliografia

Okręty podwodne typu Diane

Francja

Media użyte na tej stronie

Ensign of France.svg
Marine Nationale and French merchant ensign. Used from 1794 to 1814/1815, and from 1848 to present.
Notice that its proportions differ from those of the French civil flag. (ensign : 30:33:37, civil : 1/3,1/3,1/3)