Lactucarium

Ten artykuł od 2010-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Na złamaniu liścia Lactuca virosa widać sok mleczny, a poniżej zasychający

Lactuarium – sok mleczny niektórych gatunków sałat, krzepnący na powietrzu, otrzymywany przede wszystkim z gatunków s. jadowitej, s. indyjskiej i s. kompasowej. Najbardziej aktywne lactuarium otrzymuje się z s. jadowitej. Świeży sok występujący we wszystkich częściach roślin (korzenie, łodygi, liście) początkowo jest biały, a schnąc zmienia zabarwienie początkowo na żółte, następnie brązowe.
Sok sałaty jadowitej zawiera do 66% laktuceryny, laktucyny oraz laktucyktyny poza tym alkaloidy i mannitol.
Jego działanie jest słabonarkotyczne (w pn. Indiach wykorzystywany jest jako namiastka opium) i lecznicze. Preparaty (wyłącznie receptowe) wywołują sen, zmniejszają pobudliwość odruchową i ruchową, niekiedy zastępując opium (większe dawki są trujące).
Przeciwbólowe i nasenne właściwości sałaty jadowitej znane są od starożytności. Jednym z pierwszych, który opisał jej działanie usypiające był Galen, ale wcześniej i dosadniej zrobił to Columella: „aby pojawić się na libacji w pełnej gotowości, wypędzamy sokiem mlecznym codzienną niestrawioną zawartość żołądka i pobudzamy pragnienie, pocąc się i rozgrzewając” (Columella "De re rustica").