Lady (rejon dubrowieński)

Lady
Ляды
	; Punkty celne na granicy Białorusi i Rosji
Państwo	Białoruś
Obwód	witebski
Wysokość	169–172 m n.p.m.
Populacja (2009); • liczba ludności	; 486
Nr kierunkowy	+375 216
Kod pocztowy	211059
Tablice rejestracyjne	2
	Położenie na mapie obwodu witebskiego Lady
	Położenie na mapie Białorusi (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Lady
	54°36′03″N 31°10′16″E/54,600833 31,171111
	Portal Białoruś

Lady (dawniej pol. Hlebowo, biał. Ляды) – agromiasteczko we wschodniej Białorusi, w sielsowiecie Arłowiczy rejonu dubrowieńskiego w obwodzie witebskim.

Geografia

Miejscowość położona jest na zachodnim brzegu rzeki Miereja^[1], przy granicy z Rosją, przy drodze H-2700 (Dubrowna – Lady), 11 km od centrum administracyjnego osiedla wiejskiego (Arłowiczy), 31 km od centrum administracyjnego rejonu (Dubrowna), 90 km od Witebska.

Demografia

W 2009 r. miejscowość liczyła 486 mieszkańców.

Historia

W czasach Rzeczypospolitej miejscowość należała do Wielkiego Księstwa Litewskiego, stanowiąc graniczny punkt na szlaku Moskwa – Warszawa. W XVI wieku Lady były wsią należącą do Jana Janowicza Hlebowicza, a później do jego syna, również Jana. Jako własność rodu Hlebowiczów wyrosły na miasteczko, wówczas znane pod nazwą Hlebowo. W połowie XVII wieku przeszły na własność Sapiehów.

Po rozbiorze, w 1772 roku miasteczko stało się częścią Imperium Rosyjskiego w powiecie horeckim guberni mohylewskiej. Zajmowało powierzchnię 2741 m², a w jego granicach znajdowało się 348 domów^[1].

Przy granicy miejscowości znajduje się obelisk postawiony w 1912 roku upamiętniający wydarzenia z 1812 roku, kiedy to wojska napoleońskie 2 sierpnia (14 sierpnia według nowego stylu) tegoż roku przekroczyły granicę „starej Rosji” zwycięsko prąc na Moskwę, by 6 listopada (18 listopada) wycofywać się po ciężkich stratach^[2].

W dniu 27 września 1938 r. Lady otrzymały status osiedla typu miejskiego^[3].

W 1939 roku w Ladach mieszkało 897 Żydów^[4]. Mimo tego, ze wielu młodych studiowało w miastach. osiedle liczyło około 300 domów żydowskich^[5].

Podczas II wojny światowej hitlerowcy wymordowali w Ladach wszystkich, wcześniej skoncentrowanych w getcie, Żydów (ponad 2000). Sprawcami byli głównie miejscowi policjanci i własowcy^[6].

Wyzwolenie Ladów nastąpiło po sześciodniowej batalii 8 października 1943 roku^[7].

Osoby związani z Ladami

Szneur Zalman z Ladów (1745–1813) – założyciel ruchu chasydzkiego Chabad-Lubawicz, w latach 1801–1812 uczynił Lady centrum swojej działalności
Siergiej Konstantinowicz Zarianko (1818–1871) – urodzony w Ladach malarz portrecista i nauczyciel rosyjski pochodzenia białoruskiego
Doiwber Lewin (1904–1941) – radziecki pisarz i scenarzysta urodzony w Ladach
Ruben Brajnin (1862–1939) – urodzony w Ladach (tu przeżył 16 pierwszych lat swojego życia), żydowski pisarz, publicysta i przywódca syjonistów

Galeria

Punkt graniczny na moście na Mierei w Ladach, w tle widok na Rosję
Lady. Obelisk upamiętniający wkroczenie wojsk Napoleona na terytorium „starej Rosji” 2 sierpnia 1812 r.
Pomnik upamiętniający Żydów pomordowanych w getcie w Ladach
Widok na Lady w 1920
Główna droga w Ladach, fot. Izaak Pulmer, 1930
Żydowski rzeźnik, ul. Rzeźnicka, fot. Izaak Pulmer, 1930
Cmentarz żydowski, fot. Izaak Pulmer, 1930

Przypisy

↑ ^a ^b Lady, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 63 .
↑ Подлипский А. М. Памятные места Витебщины. – Мн.: Беларусь, 1987. – 48 stron – 40 000 egzemplarzy.
↑ СССР. Административно-территориальное деление союзных республик: изменения, происшедшие за время с 1/X 1938 г. по 1/III 1939 г. – М., 1939.. elib.shpl.ru. [dostęp 2021-02-18]. (ros.).
↑ Проект «Голоса еврейских местечек. Витебская область». Ляды. shtetle.com. [dostęp 2021-02-18]. (ros.).
↑ Р. А. Золотовицкий. Месторождение смысла жизни Архивная копия. shtetle.co.il. [dostęp 2021-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-22)]. (ros.).
↑ Библиотека Журнала „МИШПОХА”: ГЛАС УБИЕННЫХ МОЛЧАТЬ НЕ ДАЕТ!. mishpoha.org. [dostęp 2021-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ros.).
↑ David M. Glantz, Battle for Belorussia, University Press of Kansas, Lawrence, KS, 2016, strona 67.

[SgKP-1] Lady, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 63 .

[2] Подлипский А. М. Памятные места Витебщины. – Мн.: Беларусь, 1987. – 48 stron – 40 000 egzemplarzy.

[3] СССР. Административно-территориальное деление союзных республик: изменения, происшедшие за время с 1/X 1938 г. по 1/III 1939 г. – М., 1939.. elib.shpl.ru. [dostęp 2021-02-18]. (ros.).

[4] Проект «Голоса еврейских местечек. Витебская область». Ляды. shtetle.com. [dostęp 2021-02-18]. (ros.).

[5] Р. А. Золотовицкий. Месторождение смысла жизни Архивная копия. shtetle.co.il. [dostęp 2021-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-22)]. (ros.).

[6] Библиотека Журнала „МИШПОХА”: ГЛАС УБИЕННЫХ МОЛЧАТЬ НЕ ДАЕТ!. mishpoha.org. [dostęp 2021-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ros.).

[7] David M. Glantz, Battle for Belorussia, University Press of Kansas, Lawrence, KS, 2016, strona 67.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne