Lambda Aquilae
| λ Aql | |||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | Orzeł | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja | 19h 06m 14,93989s[1] | ||||||||||||||||||
| Deklinacja | −04° 52′ 57,2007″[1] | ||||||||||||||||||
| Odległość | 125 ± 4 ly 38 ± 1 pc | ||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | 3,427[2]m | ||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | −18,69 ± 0,63[2] mas/rok | ||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) | −91,02 ± 0,44[2] mas/rok | ||||||||||||||||||
| Prędkość radialna | −8,80 ± 0,09[2] km/s | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||
| Typ widmowy | B9 Vn | ||||||||||||||||||
| Masa | 3,1 ± 0,1 M☉ | ||||||||||||||||||
| Promień | 1,9 R☉ | ||||||||||||||||||
| Okres obrotu | <21 h[3] | ||||||||||||||||||
| Prędkość obrotu | 133[3] km/s | ||||||||||||||||||
| Wiek | 160 ± 20 mln lat | ||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Lambda Aquilae (λ Aql) – gwiazda w gwiazdozbiorze Orła. Jej obserwowana wielkość gwiazdowa to 3,43m[4], jest ona na tyle jasna, by być dostrzegalną gołym okiem. Z pomiarów paralaksy wynika, że znajduje się w odległości około 125 lat świetlnych (38 parseków) od Ziemi[1].
Nazwa
Gwiazda ta ma tradycyjną nazwę Al Thalimain, która pochodzi od arabskiego الثالمين al-thalīmain, „dwa strusie”. Dzieli tę nazwę z bliską ι Aquilae. Dla odróżnienia do nazwy pierwszej gwiazdy dodaje się łaciński człon Prior, „przednia” (jako że wcześniej wschodzi na niebie)[3][5].
Właściwości
Lambda Aquilae jest gwiazdą ciągu głównego, typu widmowego B9 Vn[6], co oznacza że, podobnie jak Słońce, w jądrze gwiazdy zachodzą reakcje syntezy wodoru. Ma ona ok. trzy razy większą masę niż Słońce i około 55 razy większą jasność[7]; jej powierzchnia ma temperaturę efektywną (11 780 ± 500) K[8]. Ta temperatura daje Lambda Aquilae niebiesko-białą barwę, charakterystyczną dla gwiazd typu widmowego B[9]. Lambda Aquilae była jedną z najmniej zmiennych gwiazd, obserwowanych przez satelitę Hipparcos. Jest podejrzana o bycie gwiazdą typu Lambda Boötis[10], ma wiek około 160 milionów lat[11].
Gwiazda ta leży około 5° od płaszczyzny dysku galaktycznego i około 30° od kierunku do centrum Galaktyki. W tym regionie nieba znajduje się wiele innych obiektów, z czego co najmniej 55 znajduje się w odległości 10 sekund kątowych od gwiazdy. Badania wskazują, że gwiazda nie ma towarzyszy z prawdopodobieństwem 85%[11]. Mimo to, jest podejrzewana o bycie gwiazdą spektroskopowo podwójną[10]. Oznacza to, że na orbicie wokół tej gwiazdy może znajdować się nie zaobserwowane dotąd ciało, którego obecność ujawnia się poprzez przemieszczenia linii absorpcyjnych w widmie gwiazdy, wywołane efektem Dopplera. Na podstawie szerokości tych linii stwierdzono, że gwiazda obraca się wokół osi z dużą prędkością; prędkość liniowa mierzona na jej równiku to 103 km/s (z dokładnością do sinusa nachylenia osi obrotu gwiazdy do kierunku obserwacji)[12].
Sonda Pioneer 11
Sonda kosmiczna Pioneer 11, wystrzelona w kwietniu 1973 roku, od września 1979 roku (przelot w pobliżu Saturna) podąża po trajektorii prowadzącej ku gwieździe Lambda Aquilae. Szacuje się, że za około 4 miliony lat dojdzie do największego zbliżenia sondy do tej gwiazdy, przy założeniu, że sonda nie uderzy w jakieś małe ciało niebieskie (np. obiekt z obłoku Oorta). NASA zaprzestała kontaktu z Pioneerem 11 w listopadzie 1995, ponieważ zasilanie sondy było już zbyt słabe, aby przekazywać dane[13].
Przypisy
- ↑ a b c F. van Leeuwen. Validation of the new Hipparcos reduction. „Astronomy and Astrophysics”. 474 (2), s. 653–664, listopad 2007. DOI: 10.1051/0004-6361:20078357. arXiv:0708.1752. Bibcode: 2007A&A...474..653V.
- ↑ a b c d e Lambda Aquilae w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c Jim Kaler: AL THALIMAIN PRIOR (Lambda Aquilae) (ang.). W: STARS [on-line]. [dostęp 2017-05-14].
- ↑ H.L. Johnson, B. Iriarte, R.I. Mitchell, W.Z. Wisniewski. UBVRIJKL photometry of the bright stars. „Communications of the Lunar and Planetary Laboratory”. 4 (99), 1966. Bibcode: 1966CoLPL...4...99J.
- ↑ Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 61. ISBN 0-486-21079-0. (ang.)
- ↑ A. Cowley, C. Cowley, M. Jaschek, C. Jaschek. A study of the bright A stars. I. A catalogue of spectral classifications. „Astronomical Journal”. 74, s. 375–406, kwiecień 1969. DOI: 10.1086/110819. Bibcode: 1969AJ.....74..375C.
- ↑ M.L. Malagnini, C. Morossi. Accurate absolute luminosities, effective temperatures, radii, masses and surface gravities for a selected sample of field stars. „Astronomy and Astrophysics Supplement Series”. 85 (3), s. 1015–1019, listopad 1990. Bibcode: 1990A&AS...85.1015M.
- ↑ J. Zorec i inni, Fundamental parameters of B supergiants from the BCD system. I. Calibration of the (λ_1, D) parameters into Teff, „Astronomy and Astrophysics”, 1, 501, 2009, s. 297–320, DOI: 10.1051/0004-6361/200811147, Bibcode: 2009A&A...501..297Z [dostęp 2012-09-14].
- ↑ The Colour of Stars. W: Australia Telescope, Outreach and Education [on-line]. Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation, 2004-12-21. [dostęp 2012-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-10)].
- ↑ a b A.-M. Lagrange, M. Desort, F. Galland, S. Udry i inni. Extrasolar planets and brown dwarfs around A-F type stars. VI. High precision RV survey of early type dwarfs with HARPS. „Astronomy and Astrophysics”. 495 (1), s. 335–352, luty 2009. DOI: 10.1051/0004-6361:200810105. arXiv:0809.4636. Bibcode: 2009A&A...495..335L.
- ↑ a b Markus Janson i inni, High-contrast Imaging Search for Planets and Brown Dwarfs around the Most Massive Stars in the Solar Neighborhood, „The Astrophysical Journal”, 2, 736, 2011, s. 89, DOI: 10.1088/0004-637X/736/2/89, Bibcode: 2011ApJ...736...89J, arXiv:1105.2577 [dostęp 2012-09-14].
- ↑ F. Royer, J. Zorec, A.E. Gómez. Rotational velocities of A-type stars. III. Velocity distributions. „Astronomy and Astrophysics”. 463 (2), s. 671–682, luty 2007. DOI: 10.1051/0004-6361:20065224. arXiv:astro-ph/0610785. Bibcode: 2007A&A...463..671R.
- ↑ Don Savage, Ann Hutchison: Pioneer 11 to End Operations after Epic Career (ang.). W: Release: 95-163 [on-line]. NASA, 1995-09-25. [dostęp 2012-09-14].
Zobacz też
Media użyte na tej stronie
Autor: Szczureq, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gwiazdozbiór Orła. Mapa została stworzona przy pomocy programu PP3 autorstwa Torstena Brongera. Wersję wektorową stworzył Szczureq według wzoru z wersji rastrowej, której autorem jest BlueShade.