Lamy

Lamy

Vicugna i Lama
Gwanako andyjskie
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	parzystokopytne
Rodzina	wielbłądowate
Rodzaj	Vicugna i Lama

Lamy – grupa średniej wielkości ssaków kopytnych z rodziny wielbłądowatych zamieszkujących Amerykę Południową. Występują w stanie dzikim i udomowionym, cenione jako zwierzęta hodowlane, z których pozyskuje się wełnę, mleko i skóry. Wykorzystywane również jako zwierzęta juczne. Początkowo zaliczane były razem z wielbłądami do rodzaju Camelus, w 1800 roku wyodrębniono je do rodzaju Lama G. Cuvier, 1800. W 1924 Miller wyodrębnił wikunię do rodzaju Vicugna Lesson, 1842^[1].

Należą do nich trawożerne zwierzęta blisko spokrewnione z wielbłądami, o lżejszej od wielbłądów budowie, bez garbów na grzbiecie, z mniejszą głową. Lamy mają duże oczy osłonięte długimi rzęsami na górnej powiece. Są przystosowane do życia w górach i na terenach pustynnych. Wyróżniają się specyficznym zachowaniem obronnym: plują na przeciwnika śliną zmieszaną z treścią pokarmową i sokiem żołądkowym.

Tradycyjnie uważano, że w stanie dzikim występuje wikunia, która nigdy nie została udomowiona – oraz gwanako andyjskie, od którego wywodzą się dwie formy udomowione – lama i alpaka^[2], a relacje pokrewieństwa przedstawiano następująco:

o─┐
  ├────┐ Vicugna vicugna – wikunia
  │    └Vicugna pacos – alpaka
  └───┐ Lama guanicoe – gwanako andyjskie
      └── Lama glama – lama

O ile pozycja systematyczna wikunii jako odrębnego gatunku nie była kwestionowana, ustalenie relacji pokrewieństwa pomiędzy pozostałymi z wymienionych zwierząt od dawna stanowiło poważne wyzwanie dla systematyków. Duża plastyczność przystosowawcza i szeroki zasięg występowania, a także ukierunkowana hodowla (udomowienie tych zwierząt nastąpiło ok. 4500 lat temu) przyczyniły się do powstania wielu różnic morfologicznych pomiędzy badanymi populacjami. W 1782 Molina opublikował teorię, że alpaka pochodzi od wikunii. Inni sugerowali, że alpaka może być hybrydą lamy i wikunii, jednak do niedawna dominowała wyżej przedstawiona teoria.

Dopiero przeprowadzone w latach 2001-2004 badania DNA mitochondrialnego (mtDNA) i jądrowego (nDNA) wykazały, że alpaka pochodzi od wikunii i przeniesiono ją do rodzaju Vicugna zmieniając jej nazwę systematyczną na Vicugna pacos^[3].

Obecnie przyjmuje się, że do lam zaliczane są dwa dziko żyjące gatunki: wikunia i gwanako andyjskie, każdy z jedną formą udomowioną – odpowiednio – alpaka i lama^[4].

• Vicugna
  • Vicugna vicugna – wikunia nazywana również wigoniem
    • Vicugna pacos – alpaka
• Lama
  • Lama guanicoe – gwanako andyjskie (guanako)
    • Lama glama – lama

Alpaka

Przypisy

Bibliografia

• Jane Wheeler: The Question of Alpaca Origins. The Camelid Quarterly. [dostęp 2009-12-31]. (ang.).
• Kadwell et al.. Genetic analysis reveals the wild ancestors of the llama and the alpaca (pdf). „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 1485 (268), s. 2575-2584, 2001. DOI: 10.1098/rspb.2001.1774. (ang.). 
• Halina Komosińska, Elżbieta Podsiadło: Ssaki kopytne : przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 122-129. ISBN 83-01-13806-8.
• Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 198. ISBN 83-01-14344-4.