Larwa

Larwa (łac. larva – maska, widmo, lm larvae) – postać i stadium rozwoju postembrionalnego (młodocianego) zwierzęcia, charakteryzujące się możliwością wzrostu, często różniące się anatomicznie, fizjologicznie i ekologicznie od postaci dojrzałej osobników tego samego gatunku. Występuje powszechnie w rozwoju bezkręgowców, ryb i płazów.

Różne typy larw chrząszczy

Charakterystyka ogólna

Stadium larwalne występuje w rozwoju osobniczym zwierząt, które składają jaja o ilości żółtka niewystarczającej do pełnego rozwoju od zarodka do postaci dojrzałej płciowo. Osobnik młodociany w postaci larwy może samodzielnie pobierać pokarm ze środowiska. Często może też realizować ekspansję terytorialną gatunku. Larwy mają narządy cenogenetyczne, czyli specyficzne dla zarodka, nieprzydatne w życiu osobnika dorosłego, nazywane narządami larwalnymi^[1], oraz dobrze wykształcone narządy gębowe. Zwykle nie rozmnażają się – wyjątkiem są występujące u niektórych gatunków zjawiska pedogenezy i neotenii. Niektóre larwy tylko nieznacznie różnią się od postaci dorosłych, a u innych różnice w budowie, trybie życia, a często także zajmowanego środowiska są na tyle duże, że w wielu przypadkach formy larwalne opisywano jako odrębne gatunki, np. leptocefale.

W dalszym etapie rozwoju osobniczego następuje przeobrażenie (metamorfoza), podczas którego zanikają narządy larwalne.

Typy larw

Larwa traszki grzebieniastej

Larwa motyla Lycaena phlaeas (Czerwończyk żarek)

Rozróżnia się wiele typów form larwalnych, charakterystycznych dla poszczególnych grup systematycznych. U niektórych gatunków może istnieć więcej niż jedno stadium larwalne.

Owady

Larwy owadów o przeobrażeniu zupełnym nie są podobne do imagines, podczas gdy większość larw owadów o przeobrażeniu niezupełnym przypomina postać dorosłą danego gatunku^[1].

Oligopodialna larwa ważki żagnicy sinej

W zależności od etapu opuszczenia jaja, co wiąże się z liczbą odnóży, wyróżnia się^[1]:

• larwy oligopodialne
• larwy polipodialne
• larwy postoligopodialne
• larwy protopodialne
• larwy apodialne (larva apodia) – larwy bez odnóży, występują m.in. u muchówek i błonkówek.

Inne nazwy stosowane w entomologii, uwzględniające kształt larwy lub sposób życia:

• larwy kampodeowe (kampodealne)
• larwy pędrakowate (scarabeiformes) (zobacz: pędrak)
• larwy gąsienicokształtne (euricikształtne)
• ośliczkowate larwy omarlicowatych (Silphidae)
• larwy cyklopoidalne pasożytniczych błonkówek

Płazy

Larwa płazów nazywana jest kijanką. Wyróżnia się dwa jej typy: larwę limnofilną charakterystyczną dla wód stojących (np. u traszek) oraz larwę reofilną charakterystyczną dla wód płynących (np. u salamandry).

Zobacz też

• poczwarka

Przypisy

Bibliografia

• Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.
• Mały słownik biologiczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1972.
• Czesław Jura (red.): Biologia rozwoju owadów, PWN, Warszawa 1988.
• Aleksander Rajski: Zoologia. T. 1: Część ogólna B. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1986. ISBN 83-01-06182-0.
• Józef Razowski: Słownik entomologiczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987. ISBN 83-01-07907-X.