Lary
_01.jpg)
Lary (łac. Lares, genii loci, lp. odpowiednio: Lar, genius loci) – dusze zmarłych, czczone w Rzymie jako chroniące przed nieszczęściami bóstwa opiekuńcze domu i sprawcy pomyślności.
W kapliczkach (larariach) umieszczano ich statuetki, modlono się do nich i składano im ofiary. Z okazji wesela, urodzin lub rodzinnej uroczystości otrzymania przez chłopca bulli lub toga virilis, otwierano domowe kapliczki i składano larom ofiary z ciasta, wina, kadzidła, a całość zdobiono kwiatami. Przeciwieństwem larów były złe dusze – larwy (larvae)[1].
Do najważniejszych należały Lares familiares opiekujące się rodziną i domem; w wierzeniach starożytnych Rzymian były to dusze zmarłych przodków, sprawujące pieczę nad żyjącymi krewnymi. Przedstawiano je jako młodzieńców trzymających rogi obfitości. Ich wizerunki znajdowały się przy ognisku domowym w atrium, w tzw. lararium, bądź w jadalni. Na wstępie posiłku składano im ofiarę z pokarmu, podobnie jak podczas wszelkich uroczystości domowych, a z okazji wyjazdu lub przyjazdu odprawiano do nich modły[2].
Etymologia tego słowa pozostaje niejasna. Wyróżniano ogółem następujące odmiany larów[1][3]:
- Lares familiares – opiekujące się pozostałymi przy życiu członkami rodziny:
- Lares rurales – sprawujące opiekę nad członkami rodziny na polu
- Lares permarini – sprawujące opiekę w zagrodzie, za granicą, na morzu
- Lares militares – zapewniające opiekę na lądzie, w wojsku i podczas podróży
- Lares publici – lary publiczne:
- Lares urbani – sprawujące opiekę nad całym miastem
- Lares praestites – opiekujące się całym państwem
- Lares viales – opiekunowie dróg publicznych
- Lares compitales – opiekunowie dróg i ścieżek
- Lares Augusti – czczone wraz z geniuszem Augusta
Czczono je składaniem ofiar podczas obchodzonych 23 grudnia Larentaliów (Larentinaliów), wywodzących się z dawniejszych kultów i tradycji[4].
Zobacz też
- penaty
- many (mitologia)
- Compitalia
Przypisy
- ↑ a b Lary. W: Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 406. ISBN 83-01-03529-3.
- ↑ Wielka Encyklopedia PWN. T. 15. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 352.
- ↑ Jean-Claude Fredouille: Słownik cywilizacji rzymskiej. Katowice: „Książnica”, 1996, s. 153-154.
- ↑ A Dictionary of Greek and Roman Antiquities (red. William Smith). London: John Murray, 1875, s. 668.
| Główni bogowie | |
|---|---|
| Inni bogowie | |
| Personifkacje | |
| Legendarni założyciele | |
| Kapłani | |
| Wierzenia i praktyki |
Media użyte na tej stronie
The Capitoline she-wolf with the boys Romulus and Remus. Museo Nuovo in the Palazzo dei Conservatori, Rome.