Las Palmas de Gran Canaria

Las Palmas de Gran Canaria
Herb	Flaga
Państwo	Hiszpania
Wspólnota autonomiczna	Wyspy Kanaryjskie
Prowincja	Las Palmas
Alkad	Augusto Hidalgo
Powierzchnia	100,55 km²
Wysokość	8 m n.p.m.
Populacja (2020); • liczba ludności; • gęstość	; 381 223; 3777 os./km²
Nr kierunkowy	928
Kod pocztowy	35001-35020
Tablice rejestracyjne	GC
	Położenie na mapie Wysp Kanaryjskich Las Palmas de Gran Canaria
	Położenie na mapie Oceanu Atlantyckiego Las Palmas de Gran Canaria
	28°08′06″N 15°26′06″W/28,135000 -15,435000
	Strona internetowa

Las Palmas (formalnie Las Palmas de Gran Canaria) – miasto w archipelagu i regionie Wyspy Kanaryjskie, w Hiszpanii, leżące nad Oceanem Atlantyckim. Jest największym miastem i stolicą wyspy Gran Canaria, prowincji Las Palmas oraz regionu Wysp Kanaryjskich (wraz z Santa Cruz de Tenerife). Jest ono położone na północnym wschodzie wyspy Gran Canaria.

Jest ósmym co do wielkości miastem Hiszpanii. Centrum administracyjne ma 381 223 mieszkańców^[2] na obszarze 100,55 km²^[1], natomiast zespół miejski ma 670 000 mieszkańców będąc piątym co do wielkości zespołem miejskim w Hiszpanii^[3].

Miasto znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego^[4] typu półpustynnego^[5], z całorocznym okresem z letnimi temperaturami. Średnia roczna temperatura wynosi 24 °C w dzień i 18 °C w nocy^[6].

Zarys historyczny

Początki miasta Las Palmas sięgają roku 1478 a dokładnie 24 czerwca (dzień Świętego Jana), momentu w którym Don Juan Rejón, hiszpański kapitan rozpoczyna podbój wyspy Gran Canaria. Podbój ten rozpoczyna się w miejscu ujścia wąwozu Guiniguada, gdzie obecnie znajduje się najstarsza dzielnica miasta Vegueta.

Walka o podbój ziem przedłużyła się do pięciu lat i pochłonęła wiele istnień ludzkich, przede wszystkim ze strony krajowców, którzy pozbawieni byli środków do walki jakimi dysponowało wojsko przysłane przez stronę hiszpańską. Zakończenie podboju miało miejsce w 1483 roku wraz z przyłączeniem wyspy do korony hiszpańskiej.

Ważność miasta rosła stopniowo, przekształciło się ono w centrum administracyjne i polityczne archipelagu Wysp Kanaryjskich. Ukonstytuowało się Biskupstwo Kanaryjskie, którego obecny zasięg pokrywa prowincję Las Palmas, w której skład wchodzą trzy wyspy Gran Canaria, Fuerteventura i Lanzarote.

W ciągu pierwszych wieków swojego istnienia miasto przekształciło się w aktywny punkt ekonomiczny, dzięki handlowi trzciną cukrową. W ciągu okresu świetności miało też miejsce wiele ataków pirackich, których pasmo ciągnęło się aż do XVIII wieku.

W październiku 1595 miastu udało się odeprzeć atak Anglików, jednak cztery lata później Holendrzy dokonali podpalenia miasta.

W wieku XIX powstał port i utworzono specjalną strefę ekonomiczną (strefą wolnocłową), co zaowocowało rozwojem transportu morskiego i ożywieniem handlu. Spowodowało to również rozwój turystyki, która jest obecnie głównym źródłem finansowym wysp. W roku 1890 powstał pierwszy hotel na wyspie, Hotel Santa Catalina, który w dalszym ciągu funkcjonuje i jest jednym z najbardziej prestiżowych hoteli miasta. W rozwoju turystyki pomogło również bardzo wybudowanie i oddanie do użytku w 1957 roku portu lotniczego, który jest obecnie główną bramą wjazdową wyspy.

Klimat

Las Palmas znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego^[4]^[7] typu półpustynnego^[5], z całorocznym okresem letnim. Średnia roczna temperatura wynosi 24 °C w dzień i 18 °C w nocy. Według działu badawczego Thomasa Whitmore’a z Uniwersytetu Syracuse, Las Palmas jest miastem z najlepszym klimatem na świecie^[8]^[9].

W najchłodniejszych miesiącach roku – styczniu i lutym, średnia temperatura wynosi wokół 21 °C w dzień i 15 °C w nocy. Opady śniegu, jak i mróz nigdy nie wystąpiły. Najcieplejszymi miesiącami roku są sierpień i wrzesień ze średnią temperaturą wokół 27 °C w dzień i 21 °C w nocy. Temperatury ≥30 °C występują rzadko. Temperatura jest tutaj stabilna, występują tu małe wahania temperatury, zarówno pomiędzy dniem a nocą oraz pomiędzy kolejnymi dniami.

Las Palmas ma tylko 20 dni deszczowych rocznie z opadami ≥1mm lub 33 dni deszczowe rocznie z opadami ≥0,1 mm, licząc od bezdeszczowego okresu od maja do sierpnia do 4 dni deszczowych w grudniu. Występuje tutaj ponad 2800 godzin czystej słonecznej pogody rocznie, od 180 h (średnio 5,8 godzin dziennie, prawie 6 razy więcej niż w Polsce) w grudniu do ponad 300 h (średnio 10 godzin czystego słońca na dobę) w lipcu i sierpniu. Temperatura morza waha się od 19,1 °C w lutym i marcu do 23,4 °C we wrześniu i październiku^[10].

Średnia temperatura i opady dla okolic Las Palmas (port lotniczy Gran Canaria,dalekie przedmieścia)
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	20.8	21.2	22.3	22.6	23.6	25.3	26.9	27.5	27.2	26.2	24.2	22.2	24,2
Średnie dobowe temperatury [°C]	17.9	18.2	19.0	19.4	20.4	22.2	23.8	24.6	24.3	23.1	21.2	19.2	21,1
Średnie temperatury w nocy [°C]	15.0	15.0	15.7	16.2	17.3	19.2	20.8	21.6	21.4	20.1	18.1	16.2	18,0
Opady [mm]	25	24	12	6	1	0	0	0	9	16	22	31	151
Średnia liczba dni z opadami	3.1	3.0	2.3	1.3	0.3	0.1	0.0	0.1	1.1	2.3	3.9	4.5	22,1
Wilgotność [%]	65	66	64	64	65	66	65	66	68	69	67	68	66
Średnie usłonecznienie (w godzinach)	184	191	229	228	272	284	308	300	242	220	185	179	2822
Źródło: Agencia Estatal de Meteorología^[6] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 32 m n.p.m., nad oceanem, 1981-2010)

Średnia dobowa temperatura morza (°C)^[10]
Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Rok
20,1	19,3	19,2	19,4	20,1	21,0	21,9	22,7	23,6	23,5	22,2	20,7	21,2

Demografia

Las Palmas liczy 379 766 mieszkańców wewnątrz centrum administracyjnego na powierzchni 100,55 km² (2015)^[2]. Według danych hiszpańskiego Ministerstwa Rozwoju tzw. Wielki Zespół Miejski Las Palmas (hiszp. Grande Área Urbana) ma 540 563 mieszkańców na powierzchni 260 km², oprócz centrum administracyjnego Las Palmas obejmuje sąsiadujące gminy Arucas, Telde i Santa Brigida^[11]^[12]. Na obszarze tym w latach 2001-2011 nastąpił wzrost ludności o 47 687 osób, co stanowi wzrost o 9,7%^[11]. Strefa miejska Las Palmas (ang. Urban Zone) ma 625 892, a funkcjonalny zespół miejski ma 636 103 mieszkańców według danych Eurostatu^[13]^[14]. Według danych PopulationData obszar miejski Las Palmas ma 684 318 mieszkańców^[15]. Na podstawie danych Demographia, zespół miejski liczy 670 000 mieszkańców będąc piątym co do wielkości zespołem miejskim w Hiszpanii po Madrycie, Barcelonie, Walencji i Sewilli^[3]. Obszar metropolitalny Las Palmas obejmuje prawie całą wyspę, z liczbą ludności wynoszącą 854 747 mieszkańców na podstawie danych Eurostatu^[16].

Rozwój populacji centrum administracyjnego Las Palmas (1842-2010)

Miasto

Panorama części miasta

Panorama części miasta, widok w stronę oceanu

Plaża Las Canteras i panorama miasta od strony oceanu

Calle Mayor de Triana(hiszp.), deptak w centrum miasta

Vegueta

Vegueta jest historyczną dzielnicą miasta, wewnątrz której znaleźć możemy zabytkowe domy, Katedrę Świętej Anny, Pałac Episkopalny i Dom Kolumba, w którym rzekomo przebywał przez pewien czas Krzysztof Kolumb w drodze z Hiszpanii na zachód przez Antlantyk.

Katedra Świętej Anny jest uważana za jeden z najważniejszych zabytków Wysp Kanaryjskich. Jej budowę rozpoczęto w 1497 roku i oddano do użytku w roku 1570. W jej zaprojektowaniu wzięło udział wielu architektów, dzięki czemu odnaleźć w niej można wiele stylów architektonicznych. Posiada 13 kaplic.

Dom Kolumba składa się z kilku przyległych budynków położonych w centrum dzielnicy. Według przekazów Krzysztof Kolumb zatrzymał się tam w trakcie pierwszej ze swych podróży do Ameryki.

Kierując się w stronę północnej części miasta znajdziemy się na słynnej ulicy Mayor de Triana, wyłączonej z ruchu kołowego i posiadającej duże bogactwo architektoniczne i mnogość placówek handlowo-usługowych.

Port

Pod tym określeniem znana jest strefa, która otacza port Port Las Palmas („Puerto de la Luz y de Las Palmas”). W strefie tej znaleźć możemy Park Santa Catalina, gdzie odbywają się największe imprezy świąteczne miasta (np. WOMAD) oraz doroczny karnawał w Las Palmas. Znajduje się tam również strefa handlowa „Mesa y López” z dużą liczbą sklepów i biur. Tuż obok położona jest plaża Las Canteras, stanowiąca prawdziwe serce miasta.

Plaża Las Canteras rozciąga się na długości 4 kilometrów od placu Puntilla aż do Audytorium Alfredo Kraus. Posiada rodzaj naturalnej bariery skalnej (pochodzenia wulkanicznego) rozciągającej się w odległości ok. 100 metrów od wybrzeża, która stanowi swoisty falochron łagodzący napływ fal.

W strefie tej znajdziemy także dzielnice takie jak La Isleta, Guanarteme i Las Alcaravaneras, gdzie znajduje się druga plaża miasta o tej samej nazwie – Las Alcaravaneras.

Ciudad Jardín

Jest to dzielnica miasta znana jako najspokojniejsza strefa miasta. Uważa się ją za płuca miasta, gdyż znajduje się w niej wiele terenów zielonych, jak choćby Park Doramas, w którym odnaleźć można wiele różnorodnych okazów flory w postaci wielu drzew, krzewów i kwiatów.

Kultura

Obiekty

Teatro Pérez Galdós(hiszp.), teatr
Teatro Guiniguada(hiszp.), teatr
Auditorio Alfredo Kraus(hiszp.), audytorium
El Museo Canario(hiszp.) (Muzeum Kanaryjskie), muzeum archeologiczne
Muzeum i Park Archeologiczny Cueva Pintada(hiszp.) (Museo y Parque Arqueológico Cueva Pintada), muzeum archeologiczne na przedmieściach
Museo de Bellas Artes de Gran Canaria(hiszp.), muzeum sztuk pięknych
Centro Atlántico de Arte Moderno(hiszp.), muzeum sztuki współczesnej
Centro de Arte La Regenta(hiszp.), muzeum sztuki współczesnej
Museo Elder de la Ciencia y la Tecnología(hiszp.), muzeum nauki i techniki
Museo Néstor(hiszp.), galeria sztuki Néstora
Acuario Poema del Mar(hiszp.), akwarium publiczne

Imprezy

Festival Internacional de Cine de Las Palmas de Gran Canaria(hiszp.), międzynarodowy festiwal filmowy
WOMAD, festiwal muzyczny
Karnawał w Las Palmas(hiszp.), impreza karnawałowa

Atrakcje turystyczne

Katedra Kanaryjska(hiszp.) z 1570 roku i plac Świętej Anny
Castillo de La Luz(hiszp.) (pol. Zamek Światła) z 1494 roku
Castillo de San Francisco(hiszp.) z 1625 roku, zrekonstruowany w 1780 roku
Torreón de San Pedro Mártir(hiszp.) z XVI wieku
Palacete Rodríguez Quegles(hiszp.), pałac z 1900 roku
Caldera de Bandama(hiszp.), krater o wysokości 569 m n.p.m. znajdujący się na przedmieściach
Iglesia Matriz de San Juan Bautista(hiszp.), neogotycki kościół na przedmieściach
Ogród botaniczny Jardín de la Marquesa de Arucas
(c) I, Sailko, CC BY-SA 3.0
Ogród botaniczny Jardín Botánico Canario Viera y Clavijo
Plaża Las Canteras
rzeźba Lady Harimaguada
Pueblo Canario (complejo arquitectónico)(hiszp.), kompleks architektoniczny składający się z grupy domów inspirowanych tradycyjną architekturą kanaryjską
Koszary Colmenar(hiszp.) (Cuartel de Colmenar), koszary zbudowane w 1530 roku
Castillo de Mata(hiszp.) z 1577 roku

Inne

Torreón de Gando(hiszp.), zabytkowe fortyfikacje, obecnie siedziba Muzeum Aeronautyki Wysp Kanaryjskich

Transport

Port Las Palmas

Las Palmas de Gran Canaria posiada rozległą sieć komunikacyjną.

Przez Las Palmas przechodzą trzy autostrady, główna GC-1(hiszp.) łącząca miasto z całym wschodnim i południowym wybrzeżem wyspy oraz GC-2(hiszp.) i GC-3(hiszp.).

Guaguas Municipales to miejska firma transportowa oferująca 40 linii autobusów, które okrążają miasto wzdłuż i wszerz. Główne linie autobusowe to: 1 (Teatro – Puerto), 2 (Alameda de Colon – Puerto), 12 (Puerto – Hoya de la Plata), 30: Alameda de Colón – Santa Catalina, 17 (Teatro – El Rincón/Auditorio Alfredo Kraus), 25 (El Rincón – Campus Universitario/Tafira). www.guaguas.com

Transport pomiędzy miastami oferowany jest przez sieć autobusów Global – www.globalsu.es

Istnieje też Guagua Turística, autobus który za 15 € okrąży dla nas miasto, odwiedzając najciekawsze miejsca z wielojęzycznym przewodnikiem. Bilet ważny jest przez cały dzień, bądź 4 € jedno okrążenie dla Rezydentów Wysp Kanaryjskich.

Jako alternatywa dla autobusów funkcjonują tam taksówki, które należą do najtańszych w Europie.

Port lotniczy Gran Canaria jest piątym co do wielkości portem lotniczym Hiszpanii, w 2015 roku obsłużył 10 627 182 pasażerów^[17].

Głównym portem morskim Wysp kanaryjskich jest położony w mieście port Las Palmas.

Estadio Gran Canaria, największy stadion Wysp Kanaryjskich

Sport

W tym mieście funkcjonuje klub piłkarski UD Las Palmas. Występuje na największym stadionie Wysp Kanaryjskich: Estadio Gran Canaria o pojemności 32 400 widzów. Funkcjonuje tutaj również CB Gran Canaria(ang.), klub koszykówki występujący w najwyższej hiszpańskiej lidze ACB. Swoje mecze rozgrywa w hali sportowo-widowiskowej Gran Canaria Arena o pojemności 11 500 widzów.

(c) Angela George, CC BY-SA 3.0

Javier Bardem, hiszpański aktor urodzony w Las Palmas, zdobywca Oscara

Zobacz też

Mercado de Vegueta(hiszp.), pierwszy targ spożyczy na Wyspach Kanaryjskich
Ludzie związani z Las Palmas

Miasta partnerskie

Przypisy

↑ ^a ^b ISTAC, 2003
↑ ^a ^b ^c Cifras de población resultantes de la revisión del Padrón municipal referidas al 1 de enero de 2020, Boletín Oficial del Estado
↑ ^a ^b Demographia: World Urban Areas – Demographia, 06.2020
↑ ^a ^b Climatic map by Istituto Geografico De Agostini.
↑ ^a ^b World Map of Köppen–Geiger Climate Classification.
↑ ^a ^b Standard Climate Values. Gran Canaria Aeropuerto – Agencia Estatal de Meteorología.
↑ Die Klimatypen der Erde – Pädagogische Hochschule in Heidelberg.
↑ monteleon-grancanaria.com: Gran Canaria Weather – The best climate in the world. [dostęp 2014-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-10)].
↑ grancanaria.com: Geographical information. [dostęp 2014-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-30)].
↑ ^a ^b Las Palmas average sea temperature – seatemperature.org
↑ ^a ^b Áreas urbanas +50, Ministerio de Fomento de España (pol. Ministerstwo Rozwoju).
↑ Dirección General de Vivienda y Suelo: Áreas Urbanas en España, 2021.
↑ Eurostat: Urban Audit: City Profiles – Las Palmas.
↑ Population on 1 January by age groups and sex – functional urban areas – Eurostat, 2015
↑ PopulationData.net: Espagne – World Gazetteer, 2015
↑ Eurostat: Population on 1 January by broad age group, sex and metropolitan regions.
↑ TRÁFICO DE PASAJEROS, OPERACIONES Y CARGA EN LOS AEROPUERTOS ESPAÑOLES 2015. aena.es. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. – AENA

[ISTAC-1] ISTAC, 2003

[BOE-2] Cifras de población resultantes de la revisión del Padrón municipal referidas al 1 de enero de 2020, Boletín Oficial del Estado

[Demographia-3] Demographia: World Urban Areas – Demographia, 06.2020

[tiscali.it-4] Climatic map by Istituto Geografico De Agostini.

[koeppen-5] World Map of Köppen–Geiger Climate Classification.

[AEMET-2010-6] Standard Climate Values. Gran Canaria Aeropuerto – Agencia Estatal de Meteorología.

[7] Die Klimatypen der Erde – Pädagogische Hochschule in Heidelberg.

[monteleon-grancanaria.com-8] teleon-grancanaria.com: Gran Canaria Weather – The best climate in the world. [dostęp 2014-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-10)].

[9] rancanaria.com: Geographical information. [dostęp 2014-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-30)].

[seatemperature.org-10] Las Palmas average sea temperature – seatemperature.org

[AreasUrbanas-11] Áreas urbanas +50, Ministerio de Fomento de España (pol. Ministerstwo Rozwoju).

[DG-12] Dirección General de Vivienda y Suelo: Áreas Urbanas en España, 2021.

[UrbanZone-13] Eurostat: Urban Audit: City Profiles – Las Palmas.

[14] Population on 1 January by age groups and sex – functional urban areas – Eurostat, 2015

[15] PopulationData.net: Espagne – World Gazetteer, 2015

[16] Eurostat: Population on 1 January by broad age group, sex and metropolitan regions.

[17] TRÁFICO DE PASAJEROS, OPERACIONES Y CARGA EN LOS AEROPUERTOS ESPAÑOLES 2015. aena.es. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. – AENA

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne