Lasia

Lasia
Ilustracja
Lasia spinosa
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządliliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rządżabieńcowce
Rodzinaobrazkowate
PodrodzinaLasioideae
RodzajLasia
Nazwa systematyczna
Lasia Lepr.
Fl. Cochinch.: 81 (1790)
Typ nomenklatoryczny

Lasia aculeata Lour. = Lasia spinosa (L.) Thwaites[3]

Synonimy
  • Lasius Hassk[4].
Morfologia Lasia spinosa

Lasia Lepr. – rodzaj wieloletnich, bagiennych, ziemnopączkowych lub naziemnopączkowych[4] roślin zielnych z rodziny obrazkowatych, obejmujący 2 gatunki: Lasia concinna Alderw., endemiczny dla Borneo, oraz Lasia spinosa (L.) Thwaites, występujący w Chinach i na Tajwanie oraz w Azji tropikalnej, od Indii do Nowej Gwinei[4]. Oba gatunki zasiedlają bagna oraz zbiorniki wodne z wodą stojącą i spokojną[5]. Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckiego słowa λάσιος (lasios – najeżony) i odnosi się do kolczastych pędów tej rośliny[6].

Rodzaj posiada homonim w taksonomii zwierząt: Lasia Wiedemann – rodzaj owadów z rodziny Acroceridae z rzędu muchówek[7].

Morfologia

Łodyga
Kłącze[4], długie, o średnicy do 4 cm[5].
Liście
Ogonki liściowe, tworzące pochwę u nasady, zielone do oliwkowych, pokryte kolcami, o długości do 75 cm (L. concinna) lub do 120 cm (L. spinosa). Blaszki liści młodocianych strzałkowate do strzałkowato-oszczepowatych, a liści dojrzałych pierzastosieczne do wachlarzowatopalczastych z równowąskimi lub lancetowatymi listkami, o wymiarach od 12,5–22,5×5–12,5 cm (L. concinna) do 15–35×2–7 cm (L. spinosa). Główne nerwy L. spinosa odosiowo pokryte kolcami[8].
Kwiaty
Rośliny jednopienne. Kwiatostan, typu kolbiastego pseudancjum, wyrasta na pokrytej kolcami, zielonej szypułce o długości ogonka liściowego[6] lub krótszej[8]. Pochwa kwiatostanu – w dolnej części, pokrywającej kolbę, krótka i rozchylona na długości kilku centymetrów, powyżej wydłużona, konoidalno-eliptyczna, o długości równej dolnej części (L. concinna) lub równowąska i bardzo wydłużona (L. spinosa), ściśle zwinięta[6], niekiedy spiralnie skręcona – twarda, o długości 20–30 cm (L. concinna) lub 15–50 cm (L. spinosa), wewnątrz zielona (L. concinna) lub karminowo-purpurowa (L. spinosa), z zewnątrz czarno-brązowa lub czarno-purpurowa[8]. Kolba cylindryczna, siedząca, gęsto pokryta kwiatami[6], różowa lub żółta, o długości kilku centymetrów, po zawiązaniu owoców wydłużająca się kilkukrotnie[8]. Kwiaty obupłciowe, z czterema (rzadziej sześcioma) sklepionymi, niemal ściętymi poziomo listkami okwiatu, 4–6 pręcikami o krótkich i szerokich nitkach, krótszych od nich główkach i eliptycznych pylnikach oraz jajowatą, jednokomorową zalążnią, zawierającą pojedynczy anatropowy zalążek, ze stożkowatą szyjką i okrągłym, główkowatym, wklęsłym znamieniem słupka[6].
Owoce
Owocostan składa się ze ścieśnionych do niemal czworokątnych, mięsistych jagód. Nasiona niemal klinowate, spłaszczone, o grubej łupinie, pozbawione bielma (lub z zanikającym bielmem)[6].

Systematyka

Pozycja rodzaju według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Należy do podrodziny Lasioideae, rodziny obrazkowatych (Araceae), rzędu żabieńcowców (Alismatales) w kladzie jednoliściennych (ang. monocots)[2].

Zastosowanie

Rośliny jadalne
Młode liście Lasia spinosa[9] oraz jej kłącza[10] używane są jako przyprawa. Młode liście jedzone są również podobnie jak liście szpinaku[10].
Rośliny lecznicze
W Indiach liście Lasia spinosa spożywane są w razie bólu brzucha, podziemna łodyga oraz owoce w razie problemów z gardłem, a całe rośliny stosowane są w razie kolek i chorób jelit[11].
Rośliny ozdobne
Lasia spinosa jest rośliną bardzo rzadko uprawianą w ogrodach botanicznych oraz jako ozdoby stawów i jeziorek w krajach o klimacie tropikalnym[5].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-23] (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum (ang.). [dostęp 2010-08-23].
  4. ↑ a b c d Rafael Govaerts, David G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae) (ang.). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. s. 1-560. [dostęp 2010-08-23].
  5. ↑ a b c Aquarium and Pond Plants of the World (ang.). [dostęp 2010-08-24].
  6. ↑ a b c d e f Adolf Engler. Araceae-Lasioideae. „Das Pflanzenreich”. 48, s. 23-26, 1911. A. Engler (łac.). 
  7. ↑ The Taxonomicon: Genus Lasia Wiedemann (ang.). Universal Taxonomic Services, 2009. [dostęp 2010-08-24].
  8. ↑ a b c d C.R.W.K. van Alderwerelt van Rosenburgh. New or Noteworthy Malayan Araceae. „Bulletin du Jardin Botanique (de Buitenzorg)”. 1 (ser.3), s. 379-380, 1918-1920. Weltevreden: Boekhandel Visser (ang. • łac.). 
  9. ↑ Johannes Seidemann: World spice plants: economic usage, botany, taxonomy. Berlin: Springer, 2005, s. 198. ISBN 3-540-22279-0.
  10. ↑ a b David J. Mabberley: The plant-book: a portable dictionary of the vascular plants. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press, 1997, s. 468. ISBN 0-521-41421-0. (ang.)
  11. ↑ Chandrma Khare: Indian Medicinal Plants. New York, NY: Springer New York, 2007, s. 363. ISBN 978-0-387-70637-5.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Lasia spinosa.jpg
Autor: Eric in SF, Licencja: CC BY-SA 3.0
Photographed at Mulu National Park, Sarawak, Malaysia, Borneo
Lasia spinosa DPR.png
Lasia spinosa botanical drawing