Latarnia Morska Hel

Latarnia Morska Hel

nr rej. A-1754 z 25.01.2005
Latarnia Morska Hel
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miejscowość	Hel
Wysokość wieży	41,50 m
Wysokość światła	40,80 m n.p.m.
Zasięg światła	17 Mm
Charakterystyka światła	Izofazowe Okres: 10,00 s Blask: 5,00 s Przerwa: 5,00 s
Data budowy	1942
Administrator	Urząd Morski w Gdyni
Położenie na mapie Helu Latarnia Morska Hel
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Latarnia Morska Hel
Położenie na mapie województwa pomorskiego Latarnia Morska Hel
Położenie na mapie powiatu puckiego Latarnia Morska Hel
54°36′00″N 18°48′46″E/54,600000 18,812778

	Spotkanie z latarnikami 5 lipca 2018
Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Latarnia Morska Hel – latarnia morska na polskim wybrzeżu Bałtyku, położona w mieście Hel (powiat pucki, województwo pomorskie), na końcu Mierzei Helskiej^[1]. Administrowana przez Urząd Morski w Gdyni.

Latarnia znajduje się pomiędzy Latarnią Morską Jastarnia a Latarnią Morską Gdańsk Port Północny.

Dane techniczne

• Położenie: 54°36′06″N 18°48′56″E
• Wysokość wieży: 41,50 m (do górnej krawędzi radaru)
• Wysokość światła: 40,80 m n.p.m. (38,8 m n.p.m. według niemieckiego Spisu Świateł z 1944 r.)^[2], od 2013.03.01 wysokość św. 39 m^[3]
• Zasięg nominalny światła: 17 Mm (31,5 km)
• Sektor widzialności światła: 151°-102°
• Charakterystyka światła: izofazowe
  • Światło: 5,0 s
  • Przerwa: 5,0 s
  • Okres: 10,0 s
• Moc źródła światła: 1000 W
• Dwupozycyjny zmieniacz
• Cylindryczna soczewka Fresnela

Wieża ma kształt ośmioboczny i wykonana jest z czerwonej cegły.

Od 2003 na latarni znajduje się także radar brzegowy (wysokość anteny radarowej 42,5 m n.p.m.) Systemu Kontroli Ruchu Statków VTS – Zatoka Gdańska oraz system automatycznej identyfikacji statków (AIS)^[4][5].

Historia

Po 1647 roku zbudowano specjalny żuraw drewniany z zawieszonym na nim żelaznym kotłem na węgiel. W okresie od 24 sierpnia do 3 maja blask ognia wskazywał drogę żeglarzom. W 1667 roku konstrukcja spłonęła i nową latarnię zbudowano 500 kroków za ostatnimi zabudowaniami, nad samym brzegiem morza. Zasięg światła był o wiele większy, bo żelazny zasobnik z zapaloną smolą i kosz z rozżarzonym węglem wciągano na dwudziestometrowy maszt. Znaczne koszty utrzymania latarni pokrywała Gdańska Rada Miejska, nakładając specjalne opłaty na statki wchodzące do Gdańska^[6].

Budowę pierwszej latarni morskiej na Helu rozpoczęto w roku 1806, którą ukończono po 20 latach w 1826 roku, a jej otwarcie miało miejsce 1 sierpnia 1827 roku. Wieża latarni miała przekrój okrągły, o wysokości 42 metrów. Źródłem światła było 6 lamp na olej rzepakowy osadzonych na obrotowym mechanizmie zegarowym. Wieża latarni na skutek parcia wiatrów odchylała się i jak obliczono, przy silnym wietrze mogła się odchylać nawet o stopę i więcej. Po prawie 100 latach firma Pintsch zainstalowała w latarni lampę naftową w czterosoczewkowym aparacie optycznym, a w roku 1938 wprowadzono światło elektryczne z żarówką mocy 3000 W. Aby latarnia była lepiej widoczna pomalowano ją w 1929 roku w biało czerwone poziome pasy^[7].

W przypadku niepogody w Helu oddawano co cztery minuty strzały z armaty. W 1910 roku podczas takiego wystrzału nastąpiła eksplozja prochu, w wyniku której zginął latarnik May^[6]. Wcześniej, około roku 1905 zbudowano na wieży maszt do dawania sygnałów flagowych.

W 1926 roku zainstalowano tam lampę naftową (palnik Arganda) z czterema soczewkami. W 1929 roku latarnię otynkowano i pomalowano w biało-czerwone pasy. W roku 1938 zainstalowano na latarni żarówkę elektryczną o mocy 3000 W. W czasie obrony Helu latarnia na rozkaz komandora Włodzimierza Steyera za zgodą Dowództwa Floty wysadzono w powietrze latarnię 16 września 1939 roku o godz.13.30 dla utrudnienia celowania niemieckiej artylerii. W 1942 roku, w czasie okupacji niemieckiej, latarnię odbudowano około 10 metrów na południowy wschód od fundamentu pierwszej latarni z lat 1826–1939. Do czasu remontu z 2001 roku, miejsce po fundamencie starej latarni było oznaczone kwietnikiem w betonowym murku^[8], o zarysie fundamentu starej latarni, na trawniku przed nową latarnią. W ramach remontu w 2001 roku usunięto kwietnik, prowadząc przez niego nowy chodnik z kostki betonowej. Oznaczenia śladu po fundamencie latarni z 1826 roku wysadzonej w 1939 nie zachowano.

Źródłem światła jest 1000 w żarówka, która w przypadku przepalenia wykonuje automatycznie obrót o 180° by ustawić żarówkę zapasową. Helska latarnia jest znaczącym punktem dla żeglugi, szczególnie dla portów w Gdańsku i Gdyni. Od 1957 była także ona także radiolatarnią wysyłającą sygnał „HL” „..... _.. „. W 1989 na wieży zainstalowano antenę radarową systemu kontroli ruchu statków. 1 maja 2003 helska latarnia została włączona do systemu nadzoru ruchu statków VTS Zatoka Gdańska^[7].

W 1999 roku staraniem stowarzyszenia „Przyjaciele Helu”, wmurowano w ścianę latarni tablicę, upamiętniającą wizytę Marszałka Józefa Piłsudskiego w tym miejscu w dniu 1 lipca 1928 roku^[6]. W latach 1992 i 2001 przeprowadzono remonty latarni, sfinansowane wspólnie przez Urząd Morski w Gdyni i Towarzystwo Przyjaciół Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku^[7].

Z latarni roztacza się widok na całą Zatokę Gdańską i sąsiednie latanie morskie w: Jastarni, Rozewiu i Porcie Północnym, nieczynne już latarnie na Górze Szwedów i w Gdańsku Nowym Porcie^[9]

Galeria

• 

  5 lipca 1900

• 

  Widok z tarasu latarnia morskiej Hel w kierunku miasta – 2018

• 

  Schody wewnątrz latarni morskiej Hel – 2018

• 

  Laterna latarni morskiej Hel widziana od strony cypla – 2018

• 
• 
• 
• 
• 
• 

  Tablica upamiętniająca wizytę marszałka Józefa Piłsudskiego

Literatura

• Marian Czerner: Latarnie morskie polskiego wybrzeża. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1967.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia latarni Hel sprzed 1939 roku.. rzygacz.webd.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-21)].
• Widok latarni przed 1939
• Latarnia na stronie Polskie Latarnie.. latarnie.pti.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-04)].