Latarnia morska Eddystone

Latarnia morska Eddystone
Państwo	Wielka Brytania
Miejscowość	St Buryan
Wysokość wieży	18 / 21 / 22 / 49 m
Wysokość światła	– / – / – / 41 m n.p.m.
Zasięg światła	17 Mm
Charakterystyka światła	Bl(2) 10s, 26200 kandeli białe
Data budowy	1696 / 1705 / 1756 / 1882
Data uruchomienia	1698 / 1709 / 1759 / 1882
Data zburzenia	1703 / 1755 / 1877 / --
Administrator	Trinity House Operations and Planning Centre
Położenie na mapie Devonu Contains Ordnance Survey data © Crown copyright and database right, CC BY-SA 3.0 Latarnia morska Eddystone
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Latarnia morska Eddystone
Położenie na mapie Anglii Latarnia morska Eddystone
50°10′48″N 4°15′54″W/50,180000 -4,265000

Latarnia morska Eddystone – latarnia morska położona na grupie skał Eddystone Rocks. Oddalona jest około 14 kilometrów na południowy zachód od półwyspu Rame Head i około 3 kilometrów od wioski Cawsand w hrabstwie Devon. Obecnie istniejąca latarnia morska jest czwartą z rzędu budowlą w tym miejscu. Pierwsza i druga została zniszczona przez sztormy i pożary, trzecia zwana Smeaton's Tower, zaprojektowana przez inżyniera Johna Smeatona^[1], została rozebrana w początku lat osiemdziesiątych XIX wieku i przeniesiona do Plymouth Hoe, gdzie obecnie służy jako muzeum.

Latarnia Winstanleya

Pierwsza latarnia została zbudowana w latach 1696–1699 przez angielskiego inżyniera Henry'ego Winstanleya^[2]. Była ośmiokątną konstrukcją o wysokości 18 metrów, zbudowaną z granitu i drewna. W czasie budowy z powodu trwającej wojny Francji z Ligą Augsburską ekipa budowniczych była eskortowana przez angielski okręt wojenny. W końcu czerwca 1697 roku doszło do ciekawego incydentu. Francuski kaper aresztował Winstanleya i przewiózł go na dwór Ludwika XIV. Gdy król francuski dowiedział się o zatrzymaniu Winstanleya, nakazał jego natychmiastowe zwolnienie, argumentując, że Francja walczy z Anglią a nie z ludzkością^[3].

Uruchomienie latarni nastąpiło 14 listopada 1698 roku. Już po pierwszym roku użytkowania konstrukcja wymagała napraw i przebudowy; została zniszczona w czasie wielkiego sztormu z listopada 1703 roku^[4], w czasie którego śmierć poniosło około 8000 osób. Jednym z nich był Henry Winstanley, który w czasie sztormu wizytował latarnię^[5].

Latarnia Rudyarda

Po śmierci Winstanleya dzierżawę na 99 lat otrzymał John Lovett i, dzięki ustawie Parlamentu, dostał zezwolenie na pobieranie opłaty od przepływających statków w wysokości 1 pensa od każdej tony^[3]. Zatrudnił on architekta Johna Rudyarda do zaprojektowania nowej latarni, którą ukończono w 1709 roku. Nowa latarnia była zbudowana jako drewniana konstrukcja na szkielecie z cegieł i betonu^[6]. Ta konstrukcja okazała się dużo trwalsza od pierwszej. Przetrwała prawie pięćdziesiąt lat, do 1755 roku. W nocy 2 grudnia 1755 roku zapaliła się drewniana obudowa latarni; pomimo akcji ratunkowej, prowadzonej przez trzech latarników, obiekt spłonął, a latarnicy ratowali się ucieczką na pobliskie skały. Po spaleniu latarni zostali przetransportowani na stały ląd. Wkrótce zmarł jeden z nich, 94-letni Henry Hill. Raport na ten temat, sporządzony przez Edwarda Spry'a, chirurga z Plymouth, znalazł się w Philosophical Transactions wydawanych przez Royal Society^[7].

Latarnia Smeatona

Trzecia latarnia była krokiem milowym w rozwoju metod budowy latarni morskich. Jej projektu podjął się rekomendowany przez Royal Society inżynier John Smeaton^[8]. Smeaton zaprojektował budynek wzorowany na pniu dębu, szeroki na 8 metrów u podstawy i zwężający się u góry do 5 metrów. Cała konstrukcja została wykonana z bloków granitowych^[9], zlokalizowana w Millbay (obecnie przedmieście Plymouth). Prace rozpoczęto w 1756 roku, a budowę zakończono w październiku 1759. W 1841 roku przeprowadzono prace renowacyjne, wymieniono spoinowanie, uzupełniono braki w blokach powstałe przez prawie 100 lat erozji. W 1877 roku z powodu erozji skał, na których została zbudowana, dalsza eksploatacja latarni stała się zbyt niebezpieczna. Zapadła decyzja o jej rozebraniu i przeniesieniu na stały ląd w Plymouth Hoe. Została przeniesiona jako pomnik ku pamięci Johna Smeatona. Nosi obecnie nazwę Smeaton's Tower i jest atrakcją turystyczną Plymouth.

Latarnia Douglassa

Obecnie istniejąca, czwarta z kolei latarnia morska jest dziełem angielskiego inżyniera Jamesa Nicholasa Douglassa, który, opierając się na wcześniejszych projektach Johna Smeatona oraz Roberta Stevensona^[10], zbudował nową latarnię o wysokości 49 metrów. W 1982 roku latarnia została zautomatyzowana. Obecnie jest zarządzana i sterowana przez Trinity House Operations and Planning Centre w Harwich.

Przypisy

Bibliografia

• Russ Rowlett, University of North Carolina at Chapel Hill: Lighthouses of Southwest England (Devon and Cornwall) (ang.). The Lighthouse Directory. [dostęp 2014-01-01].