Latimeria (ryba)

Latimeria

Latimeria chalumnae[1]
Smith, 1939[2]
Eksponat z Natural History Museum, Wiedeń
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	ryby kostnoszkieletowe
Gromada	mięśniopłetwe
Rząd	celakantokształtne
Rodzina	Latimeriidae
Rodzaj	Latimeria
Gatunek	latimeria
Synonimy
Malania anjouanae Smith, 1953[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
krytycznie zagrożony
Zasięg występowania
Kolor czerwony - występowanie gatunku Latimeia chalumnae

Latimeria^[5][6] (Latimeria chalumnae) – gatunek drapieżnej ryby mięśniopłetwej, opisany naukowo w 1938 na podstawie jednego okazu złowionego przy brzegach południowo-wschodniej Afryki. W 1999 roku został opisany drugi gatunek z rodzaju Latimeria – L. menadoensis.

Historia

Przez wiele lat uważana była za jedynego współcześnie żyjącego przedstawiciela trzonopłetwych, ryb uważanych za wymarłe ponad 60 mln lat temu. Występuje w Oceanie Indyjskim. Lokalnie była znana dużo wcześniej jako ryba konsumpcyjna o niewielkim znaczeniu gospodarczym.

Odkrycie gatunku

Zimą 1938 roku w pobliżu miasta East London u wybrzeży RPA szyper trawlera Hendrik Goosen złowił w pobliżu ujścia rzeki Chalumna dziwną rybę. Złowiony okaz mierzył 1,5 m długości i ważył ok. 60 kg. Okaz odkupiła Marjorie Courtenay-Latimer – kustosz w nowo otwartym East London Muzeum w East London. Po zrobieniu szkiców przekazała rybę do spreparowania konserwatorowi w tamtejszym muzeum. Następnie wykonany przez siebie szkic przesłała do Uniwersytetu Rhodes w Grahamstown, do profesora chemika Jamesa Smitha. Z zamiłowania był on znanym i cenionym autorytetem z zakresu wiedzy o ichtiologii. Na podstawie tego egzemplarza dokonano opisania tego nowego dla nauki gatunku.

Później złowiono następne egzemplarze. W latach 50. XX w. uczeni mieli możliwość przeprowadzenia szczegółowych badań latimerii, a nawet sfilmować je pod wodą. Do początku lat 70. XX w. złowiono (zawsze w sieci) ponad 40 egzemplarzy tej ryby. Wtedy też latimerię złowiono po raz pierwszy na wędkę - dokonał tego rybak z Komorów Masaidi Mohamadi. Ryba miała długość 164 cm i ważyła 65 kg^[7].

Występowanie

Ze względu na zamieszkiwanie w głębinach morskich trudno jest oszacować ich populację.

Wygląd

Długość ciała największych osobników dochodzi do 2 m przy masie kilkudziesięciu, maksymalnie 95 (100^[7]) kg. Ciało stalowoniebieskie z jasnymi plamami osłonięte jest dużymi, okrągłymi łuskami pokrytymi kosminą. Płetwy parzyste osadzone są na silnych trzonach. W budowie wewnętrznej zachowało się wiele cech zbliżających latimerie do ryb chrzęstnoszkieletowych, m.in. podobny system regulacji ciśnienia osmotycznego, spiralny fałd zwiększający powierzchnię chłonną jelita oraz w większości chrzęstny szkielet, tylko częściowo skostniały. Pęcherz pławny latimerii osłania tkanka tłuszczowa.

Tryb życia

Latimerie L. chalumnae przebywają na głębokościach od (70^[7]) 150 do 700 (800^[7]) m, nad skalistym dnem i w podwodnych jaskiniach pochodzenia wulkanicznego. Prowadzą nocny tryb życia. Żywią się rybami i głowonogami (głównie kałamarnicami). Latimeria jest gatunkiem jajożyworodnym.

Przypisy

Bibliografia

• Latimeria chalumnae. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 9 lutego 2009]
• Latimeria chalumnae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2009-02-09]  (ang.).
• Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
• Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
• Ryby : encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
• Dlaczego? Fascynujące dzieje zjawisk, zdarzeń i rzeczy. Przegląd Reader’s Digest. Warszawa. 2001ISBN 83-910878-5-9

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie pamiątkowej tablicy upamiętniającej złowioną rybę (enWiki)