Latynizacja alfabetu koreańskiego

Latynizacja alfabetu koreańskiego, romanizacja alfabetu koreańskiego – konwersja alfabetu koreańskiego na alfabet łaciński. Żaden ze sposobów takiej konwersji nie uzyskał, jak dotąd, powszechnego uznania[1].

Latynizacja McCune’a-Reischauera

Transkrypcja McCune’a-Reischauera jest jedną z częściej używanych metod zapisu języka koreańskiego. Wariant tej latynizacji używany jest w Korei Północnej. System ten został stworzony w 1937 przez dwóch Amerykanów: George’a McCune’a oraz Edwina Reischauera. Ich celem nie była transliteracja alfabetu hangul, ale raczej odwzorowanie wymowy, czyli transkrypcja. Ta latynizacja jest często używana poza Koreą, od 1984 do 2000 używano jej także w Korei Południowej.

Latynizacja poprawiona

Latynizacja poprawiona jest oficjalną transkrypcją języka koreańskiego wykorzystywaną w Korei Południowej. System ten został zatwierdzony w roku 2000 przez południowokoreańskie Ministerstwo Kultury i Turystyki, zastępując transkrypcję McCune’a-Reischauera (i jej pochodne, używane do 1984). Nowy system umożliwia prostszą transkrypcję słów, ponieważ w przeciwieństwie do transkrypcji McCune’a-Reischauera zawiera tylko znaki występujące w alfabecie łacińskim.

Inne latynizacje

Oprócz latynizacji poprawionej oraz transkrypcji McCune’a-Reischauera spotyka się także inne metody zapisywania dźwięków koreańskich. W niektórych krajach w ośrodkach akademickich rozwijały się osobne systemy transliteracji i transkrypcji uwzględniające istniejące niekiedy podobieństwa pomiędzy wymową samogłosek i spółgłosek koreańskich i danego kraju. W Rosji powstał system umożliwiający zapisywanie słów koreańskich w cyrylicy. Ponadto w literaturze uniwersyteckiej często spotyka się system amerykański: latynizację Yale. W Polsce, oprócz popularnej transkrypcji McCune’a-Reischauera, używa się także opracowanej na Uniwersytecie Warszawskim transkrypcji polskiej[potrzebny przypis].

W 1996 powstał raport ISO TR 11941, będący próbą opracowania wspólnego systemu latynizacji dla Korei Południowej i Północnej. Jednak system ISO niewiele przybliżył takie ujednolicenie – jest on rozbity na dwie nieco różniące się metody transkrypcji, a poza tym nie został przyjęty jako standard lecz zaledwie raport techniczny.

Tabela transkrypcji

Tabela nie prezentuje dokładnych reguł transkrypcji, lecz tylko podaje możliwe odpowiedniki koreańskich liter, które mogą być różne w zależności od usytuowania danej litery w wyrazie. W przypadkach, w których litera ㅇ nie jest wymawiana, zazwyczaj nie jest też w żaden sposób transkrybowana.

Objaśnienie skrótowców:

  • M-R – transkrypcja McCune’a-Reischauera z 1939
  • KRLD – latynizacja stosowana w Korei Północnej od 1992, wariant M-R
  • MOE – latynizacja Ministerstwa Edukacji Korei Południowej, oficjalna w Korei Południowej w latach 1959–1984
  • MOCT – latynizacja poprawiona (Ministerstwa Kultury i Turystyki Korei Południowej), oficjalna w Korei Południowej od roku 2000
  • ISO – system ISO TR 11941; transliteracja przed ukośnikiem to metoda 1, a za nim podano metodę 2
LiteraTranskrypcja
M-RKRLDMOEMOCTISOYalepolska
Samogłoski
aaaaaaa
yayayayayayaja
ŏŏeoeoeoeŏ
yeoyeoyeoye
ooooooo
yoyoyoyoyoyojo
uuuuuwuu
yuyuyuyuyuyuju
ŭŭeueueuuy
iiiiiii
aeaeaeaeaeaye
yaeyaeyaeyaeyaeyayje
eeeeeeye
yeyeyeyeyeyeyje
oeoeoeoeoeoywe
wiwiwiwiwiwiwi
ŭiŭieuiuiyiuyyi
wawawawawawawa
waewaewaewaewaewayue
weweweweweweywe
weowoweoweuo
Spółgłoski
k, gk, ggg, kk / gkk, g
nnnnnnn
t, dt, ddd, tt / dtt, d
r, n, lrrr, ll, rll, r
mmmmmmm
p, bp, bbb, pp / bpp, b
s, shs, shsssss
ngngngng', ngngng
ch, jchjjc / jcdz
ch'chchchch / cchczh, ćh
k'khkkkh / kkhkh
t'thttth / tthth
p'phppph / pphph
hhhhhhh
kkkkggkkkk / ggkkkk
ttttddtttt / ddtttt
ppppbbpppp / bbpppp
ssssssssssssss
tchjjtchjjcc / jjccc

Przypisy

  1. Jarosław Pietrow: Zasady latynizacji pisma koreańskiego. KSNG, s. 1 [dostęp 03-09-2018]