Lazër Shantoja

Błogosławiony
Łazarz Shantoja
Lazër Shantoja
prezbiter i męczennik
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

2 września 1892
Szkodra

Data i miejsce śmierci

5 marca 1945
Tirana

Czczony przez

Kościół katolicki

Beatyfikacja

5 listopada 2016
Katedra Świętego Szczepana w Szkodrze
przez Franciszka[a]

Wspomnienie

5 marca

ilustracja
Kraj działania

Albania

Data urodzenia

wrzesień 1892

Data śmierci

5 marca 1945

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

29 maja 1915

Lazër Shantoja ps. Athanas Ziller, Liljan (ur. 2 września 1892 w Szkodrze, zm. 5 marca 1945 w Tiranie[1]) – albański ksiądz katolicki i poeta, ofiara prześladowań komunistycznych, błogosławiony Kościoła katolickiego.

Życiorys

Syn Mikela i Luçije. Uczył się w szkole prowadzonej przez jezuitów w Szkodrze. Studia teologiczne odbywał na uniwersytecie w Innsbrucku. 29 maja 1915 został wyświęcony na księdza[2]. Po powrocie do Albanii w 1917 pracował jako proboszcz w parafii Pulaj, a następnie w Beltojë, Velipojë, Rrjoll, i Sheldî. W czerwcu 1919, kiedy pracował w parafii Beltojë został uwięziony przez Włochów.

W latach 1922–1924 pracował jako sekretarz arcybiskupa Lazëra Mjedy. W latach 1923–1924 współpracował z Antonem Harapim, wydając pismo Ora e Maleve. W tym czasie zaangażował się w działalność polityczną. Jako jeden z organizatorów przewrotu w czerwcu 1924 (tzw. rewolucji czerwcowej) został aresztowany w styczniu 1925 i spędził kilka miesięcy w więzieniu.

Po uwolnieniu wyjechał do Wiednia, gdzie współpracował z pismem Ora e Shqipnisë, finansowanym przez Hasana Prishtinę. Kolejne dziesięć lat spędził w Szwajcarii, gdzie pracował jako proboszcz parafii katolickiej we wsi Bienne. Tam też doskonalił znajomość języka niemieckiego i tłumaczył dzieła literatury niemieckiej na język albański[3].

Powrócił do Albanii po agresji włoskiej w 1939. Przyjęty chłodno w Szkodrze, przeniósł się do parafii katolickiej w Tiranie. W 1941 wspólnie z Ernestem Koliqim i Mustafą Krują zakładał Instytut Studiów Albańskich (Institut të Studimeve Shqiptare). W maju 1943 wziął udział w pogrzebie Ndoka Gjeloshiego, który zginął z rąk partyzantów komunistycznych. Po kapitulacji Włoch w 1943 wycofał się z działalności politycznej. Pod koniec 1944 przeniósł się do wsi Sheldi, gdzie ukrywał go ks. Ndre Zadeja.

W styczniu 1945 Shantoja został aresztowany przez funkcjonariuszy Departamentu Obrony Ludu i poddany torturom. W czasie śledztwa złamano mu ręce i nogi[2]. 31 stycznia 1945 stanął przed sądem wojskowym (przew. Esat Ndreu) i został oskarżony o współpracę z okupantem i z Gjonem Markagjonim, a także o zbrodnie przeciwko władzy ludowej[2]. 2 lutego 1945 został skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie. Wyrok wykonano 5 marca 1945. Został pochowany w bezimiennej mogile.

Twórczość

Pierwsze utwory poetyckie Shantoi ukazały się w 1920 w piśmie Zani i Shna Ndout (cykl pt. Duhia). Był pierwszym tłumaczem Fausta na język albański[2]. W jego dorobku artystycznym oprócz utworów poetyckich i tłumaczeń z języka niemieckiego znajduje się także zbiór opowiadań Kodra mbas bregut, które publikował początkowo w czasopiśmie Cirka. Dzieła zebrane Shantoi ukazały się drukiem w 2005, nakładem wydawnictwa franciszkańskiego w Szkodrze[4].

Beatyfikacja

Shantoja znajduje się w gronie 38 albańskich duchownych, którzy 5 listopada 2016 w Szkodrze zostali ogłoszeni błogosławionymi. Beatyfikacja duchownych, którzy zginęli „in odium fidei” została zaaprobowana przez papieża Franciszka 26 kwietnia 2016[5]. Imię błogosławionego nosi jedna z ulic w tirańskiej dzielnicy Paskuqan.

Uwagi

  1. w imieniu Papieża, kard. Angelo Amato (prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych)

Przypisy

  1. Dom Lazer Shantoja. = 2022-10-28, kujto.al (ang.).
  2. a b c d Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. New York: I.B. Tauris, 2012, s. 407-408. ISBN 978-1-78076-431-3.
  3. W 1936 ukazało się w Szkodrze tłumaczenie idylli Johanna Wolfganga von Goethego Hermandi dhe Doroteja (Herman i Dorota)
  4. Vepra, opr. Arben Marku, Shkoder 2005, ISBN 99943-696-4-4
  5. Albanian church awaits beatification of 38 communist-era martyrs. = 2017-12-02, catholicphilly.com, 2016 (ang.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Lazër Shantoja (portrait).jpg
Lazër Shantoja photographed by Kel Marubi