Lazër Shantoja

Błogosławiony
Łazarz Shantoja

Lazër Shantoja

prezbiter i męczennik
Data i miejsce urodzenia	2 września 1892 Szkodra
Data i miejsce śmierci	5 marca 1945 Tirana
Czczony przez	Kościół katolicki
Beatyfikacja	5 listopada 2016 Katedra Świętego Szczepana w Szkodrze przez Franciszka[a]
Wspomnienie	5 marca

Kraj działania	Albania
Data urodzenia	wrzesień 1892
Data śmierci	5 marca 1945
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	29 maja 1915

Lazër Shantoja ps. Athanas Ziller, Liljan (ur. 2 września 1892 w Szkodrze, zm. 5 marca 1945 w Tiranie^[1]) – albański ksiądz katolicki i poeta, ofiara prześladowań komunistycznych, błogosławiony Kościoła katolickiego.

Życiorys

Syn Mikela i Luçije. Uczył się w szkole prowadzonej przez jezuitów w Szkodrze. Studia teologiczne odbywał na uniwersytecie w Innsbrucku. 29 maja 1915 został wyświęcony na księdza^[2]. Po powrocie do Albanii w 1917 pracował jako proboszcz w parafii Pulaj, a następnie w Beltojë, Velipojë, Rrjoll, i Sheldî. W czerwcu 1919, kiedy pracował w parafii Beltojë został uwięziony przez Włochów.

W latach 1922–1924 pracował jako sekretarz arcybiskupa Lazëra Mjedy. W latach 1923–1924 współpracował z Antonem Harapim, wydając pismo Ora e Maleve. W tym czasie zaangażował się w działalność polityczną. Jako jeden z organizatorów przewrotu w czerwcu 1924 (tzw. rewolucji czerwcowej) został aresztowany w styczniu 1925 i spędził kilka miesięcy w więzieniu.

Po uwolnieniu wyjechał do Wiednia, gdzie współpracował z pismem Ora e Shqipnisë, finansowanym przez Hasana Prishtinę. Kolejne dziesięć lat spędził w Szwajcarii, gdzie pracował jako proboszcz parafii katolickiej we wsi Bienne. Tam też doskonalił znajomość języka niemieckiego i tłumaczył dzieła literatury niemieckiej na język albański^[3].

Powrócił do Albanii po agresji włoskiej w 1939. Przyjęty chłodno w Szkodrze, przeniósł się do parafii katolickiej w Tiranie. W 1941 wspólnie z Ernestem Koliqim i Mustafą Krują zakładał Instytut Studiów Albańskich (Institut të Studimeve Shqiptare). W maju 1943 wziął udział w pogrzebie Ndoka Gjeloshiego, który zginął z rąk partyzantów komunistycznych. Po kapitulacji Włoch w 1943 wycofał się z działalności politycznej. Pod koniec 1944 przeniósł się do wsi Sheldi, gdzie ukrywał go ks. Ndre Zadeja.

W styczniu 1945 Shantoja został aresztowany przez funkcjonariuszy Departamentu Obrony Ludu i poddany torturom. W czasie śledztwa złamano mu ręce i nogi^[2]. 31 stycznia 1945 stanął przed sądem wojskowym (przew. Esat Ndreu) i został oskarżony o współpracę z okupantem i z Gjonem Markagjonim, a także o zbrodnie przeciwko władzy ludowej^[2]. 2 lutego 1945 został skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie. Wyrok wykonano 5 marca 1945. Został pochowany w bezimiennej mogile.

Twórczość

Pierwsze utwory poetyckie Shantoi ukazały się w 1920 w piśmie Zani i Shna Ndout (cykl pt. Duhia). Był pierwszym tłumaczem Fausta na język albański^[2]. W jego dorobku artystycznym oprócz utworów poetyckich i tłumaczeń z języka niemieckiego znajduje się także zbiór opowiadań Kodra mbas bregut, które publikował początkowo w czasopiśmie Cirka. Dzieła zebrane Shantoi ukazały się drukiem w 2005, nakładem wydawnictwa franciszkańskiego w Szkodrze^[4].

Beatyfikacja

Shantoja znajduje się w gronie 38 albańskich duchownych, którzy 5 listopada 2016 w Szkodrze zostali ogłoszeni błogosławionymi. Beatyfikacja duchownych, którzy zginęli „in odium fidei” została zaaprobowana przez papieża Franciszka 26 kwietnia 2016^[5]. Imię błogosławionego nosi jedna z ulic w tirańskiej dzielnicy Paskuqan.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Markus Peters: Geschichte der Katholischen Kirche in Albanien 1919 - 1993. Wiesbaden: 2003. ISBN 3-447-04784-4. (niem.).
• Biogram duchownego
• Biogram duchownego na stronie Radia Watykańskiego