Le Héros (1932)

Le Héros (Q170)
Ilustracja
Jednostka bliźniacza „Le Héros” – „Ajax”
Klasa

okręt podwodny

Typ

Redoutable

Projekt

M6

Historia
Stocznia

Arsenal de Brest, Brest

Położenie stępki

11 sierpnia 1930

Wodowanie

14 października 1932

 Marine nationale
Wejście do służby

12 września 1934

Zatopiony

7 maja 1942

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


1570 ton
2084 t

Długość

92,3 m

Szerokość

8,2 m

Zanurzenie

4,7 m

Zanurzenie testowe

80 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 7200 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 2000 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


19 węzłów
10 w.

Zasięg

powierzchnia: 10 000 Mm przy 10 w.
zanurzenie: 100 Mm przy 5 w.

Uzbrojenie
1 działo kal. 100 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm, 13 torped
Wyrzutnie torpedowe

7 × 550 mm
2 × 550/400 mm

Załoga

61

Le Héros (Q170) – francuski oceaniczny okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z 31 jednostek typu Redoutable. Okręt został zwodowany 14 października 1932 roku w stoczni Arsenal de Brest w Breście, a do służby w Marine nationale wszedł we wrześniu 1934 roku. Podczas wojny jednostka pełniła służbę na Morzu Śródziemnym, Atlantyku i Oceanie Indyjskim, a od zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami znajdowała się pod kontrolą rządu Vichy. 7 maja 1942 roku okręt został zatopiony u wybrzeży Madagaskaru przez brytyjskie samoloty z lotniskowca HMS „Illustrious”.

Projekt i budowa

„Le Héros” zamówiony został w ramach programu rozbudowy floty francuskiej z lat 1928/1929[1][2]. Projekt (o sygnaturze M6[3]) był ulepszeniem pierwszych powojennych francuskich oceanicznych okrętów podwodnych – typu Requin[1]. Poprawie uległa krytykowana w poprzednim typie zbyt mała prędkość osiągana na powierzchni oraz manewrowość[1][4]. Okręty typu Redoutable miały duży zasięg i silne uzbrojenie; wadą była ciasnota wnętrza, która powodowała trudności w dostępie do zapasów prowiantu i amunicji[4]. Konstruktorem okrętów był inż. Jean-Jacques Roquebert[4]. „Le Héros” należał do 2. serii jednostek, które otrzymały silniki Diesla o większej mocy, dzięki czemu osiągały one na powierzchni prędkość 19 węzłów[3][5].

„Le Héros” zbudowany został w Arsenale de Breście[3][5]. Stępkę okrętu położono 11 sierpnia 1930 roku[6][a], a zwodowany został 14 października 1932 roku[5][7].

Dane taktyczno–techniczne

„Le Héros” był dużym, oceanicznym dwukadłubowym okrętem podwodnym[1][4]. Długość całkowita wynosiła 92,3 metra (92 metry między pionami), szerokość 8,2 metra i zanurzenie 4,7 metra[5][8]. Wyporność standardowa w położeniu nawodnym wynosiła 1384 tony (normalna 1570 ton), a w zanurzeniu 2084 tony[5][7][b]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Sulzer o łącznej mocy 7200 KM[5][9][c]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 2000 KM[4][5][d]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 19 węzłów na powierzchni i 10 węzłów w zanurzeniu[3][5][e]. Zasięg wynosił 10 000 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 17 węzłów) oraz 100 Mm przy prędkości 5 węzłów w zanurzeniu[1][2]. Zbiorniki paliwa mieściły 95 ton oleju napędowego[3][5]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów, zaś czas zanurzenia 45-50 sekund[1][4]. Autonomiczność okrętu wynosiła 30 dób[3][10].

Okręt wyposażony był w siedem wyrzutni torped kalibru 550 mm: cztery na dziobie i jeden potrójny zewnętrzny aparat torpedowy. Prócz tego za kioskiem znajdował się jeden podwójny dwukalibrowy (550 lub 400 mm) aparat torpedowy[3][4]. Na pokładzie było miejsce na 13 torped, w tym 11 kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm[3][4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działo pokładowe kalibru 100 mm L/45 M1925 oraz zdwojone stanowisko wielkokalibrowych karabinów maszynowych Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[3][4]. Jednostka wyposażona też była w hydrofony[3].

Załoga okrętu składała się z 4 oficerów oraz 57 podoficerów i marynarzy[2][5][f].

Służba

„Le Héros” został przyjęty do służby w Marine nationale 12 września 1934 roku[6][g]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q170[3]. W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, będąc jednostką flagową 1. dywizjonu 3. eskadry 1. Flotylli okrętów podwodnych w Tulonie (w skład której wchodziły ponadto siostrzane „Le Conquérant”, „Le Glorieux” i „Le Tonnant”)[11]. Dowódcą jednostki był w tym okresie kmdr ppor. R.E. Courson[11]. Na początku listopada 1939 roku „Le Héros”, „Achéron” i „Le Conquérant” opuściły Tulon i w eskorcie niszczyciela „Cassard” udały się do Casablanki, docierając do miejsca przeznaczenia 7 listopada[12]. W dniach 19 grudnia 1939 roku – 19 stycznia 1940 roku okręt wziął udział w poszukiwaniach niemieckiego rajdera „Admiral Graf Spee”, a po jego samozatopieniu – okrętu zaopatrzeniowego „Altmark”[13].

W czerwcu 1940 roku okręt znajdował się w Dakarze w składzie 1. dywizjonu okrętów podwodnych (wraz z „Le Glorieux”), a jego dowódcą był nadal kmdr ppor. R.E. Courson[14]. 4 lipca, po ataku Brytyjczyków na Mers el-Kebir, stacjonujące w Dakarze okręty podwodne „Le Héros” i „Le Glorieux”, niszczyciele „Milan” i „Épervier” oraz cztery krążowniki pomocnicze wyszły w morze po otrzymaniu rozkazu zaatakowania brytyjskiej żeglugi[15]. 2 listopada 1940 roku „Le Héros”, „Le Glorieux” oraz dwa parowce wyszły z Casablanki i w eskorcie awiza „La Batailleuse” pokonały Cieśninę Gibraltarską, docierając 5 listopada do Oranu[16]. W listopadzie 1940 roku „Le Héros” znalazł się w Tulonie w składzie 1. grupy okrętów podwodnych (wraz z „Le Conquérant”, „Le Glorieux” i „Le Tonnant”), gdzie został rozbrojony zgodnie z warunkami zawieszenia broni między Francją a Niemcami[17].

17 listopada 1941 roku, podczas rejsu z Dakaru na Madagaskar, okręt przeprowadził skuteczny atak torpedowy na norweski parowiec „Thode Fagelund” o pojemności 5757 BRT. Statek zatonął bez strat w ludziach 35 Mm na wschód od East London, na przybliżonej pozycji 33°00′S 29°00′E/-33,000000 29,000000[6][18][h]. Le Héros” stacjonował w bazie Diégo Suarez[19]. W momencie desantu Aliantów na Madagaskar okręt (pod dowództwem por. mar. Remy’ego Lemaire’a) eskortował statek płynący z zaopatrzeniem do Dżibuti, a po zmianie rozkazów pojawił się 7 maja 1942 roku w rejonie walk[20]. Jednostka usiłowała przeprowadzić atak torpedowy na brytyjski lotniskowiec HMS „Illustrious”, jednak została wykryta i zaatakowana bombami głębinowymi przez korwetę HMS „Genista”, a następnie przez samoloty z grupy lotniczej „Illustriousa”[21]. Okręt zatonął o godzinie 5:00 nieopodal Diégo Suarez na pozycji 12°04′S 49°03′E/-12,062500 49,058333, zginęły 24 z liczącej 63 osoby załogi[6][22].

Uwagi

  1. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 76 i Gogin 2015 ↓ podają, że stępkę okrętu położono w 1929 roku.
  2. ↑ Parkes 1934 ↓, s. 199 podaje wyporność 1644/2080 ton, zaś Lipiński 1999 ↓, s. 539 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 – 1384/2080 ton.
  3. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 187 podaje, że okręt posiadał cztery silniki Diesla, zaś według Parkes 1934 ↓, s. 199 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 okręt posiadał dodatkowo pomocniczy silnik Diesla o mocy 750 KM.
  4. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 75 podaje, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1000 KM.
  5. ↑ Parkes 1934 ↓, s. 199 podaje, że prędkość na powierzchni wynosiła 18 węzłów, zaś według Lipiński 1999 ↓, s. 539 okręt osiągał na powierzchni 19,5 węzła.
  6. ↑ Parkes 1934 ↓, s. 199 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 podają, że załoga okrętu liczyła 67 osób.
  7. ↑ Gogin 2015 ↓ podaje, że okręt został przyjęty do służby we wrześniu 1936 roku.
  8. ↑ Zatopienie statku był odwetem za brytyjski atak na francuski konwój, przeprowadzony 2 listopada 1941 roku[18].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 274.
  2. ↑ a b c Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 76.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k Gogin 2015 ↓.
  4. ↑ a b c d e f g h i Fontenoy 2007 ↓, s. 187.
  5. ↑ a b c d e f g h i j Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 273.
  6. ↑ a b c d Helgason 2019 ↓.
  7. ↑ a b Fontenoy 2007 ↓, s. 186.
  8. ↑ Lipiński 1999 ↓, s. 539.
  9. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 75.
  10. ↑ Parkes 1934 ↓, s. 199.
  11. ↑ a b Kindell 1939a ↓.
  12. ↑ Kindell 1939b ↓.
  13. ↑ Kindell 1939c ↓.
  14. ↑ Kindell 1940a ↓.
  15. ↑ Kindell 1940b ↓.
  16. ↑ Kindell 1940c ↓.
  17. ↑ Kindell 1940d ↓.
  18. ↑ a b Kindell 1941 ↓.
  19. ↑ Kindell 1942 ↓.
  20. ↑ Perepeczko 2014 ↓, s. 341.
  21. ↑ Perepeczko 2014 ↓, s. 341-342.
  22. ↑ Perepeczko 2014 ↓, s. 342.

Bibliografia

Okręty podwodne typu Redoutable
Seria 1
Seria 2
Seria 3

Francja

Media użyte na tej stronie

Ensign of France.svg
Marine Nationale and French merchant ensign. Used from 1794 to 1814/1815, and from 1848 to present.
Notice that its proportions differ from those of the French civil flag. (ensign : 30:33:37, civil : 1/3,1/3,1/3)
Sous marin Ajax.jpg
Sous marin français Ajax, de la classe Redoutable.