Lech Neyman

Lech Neyman

Butrym, Domarat, Matczyński, Robert, Karol

po aresztowaniu przez MBP 1947
kapitan
Data i miejsce urodzenia	7 lutego 1908 Poznań, Prowincja Poznańska, Królestwo Prus
Data i miejsce śmierci	12 maja 1948 Warszawa, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1931–1948
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Związek Jaszczurczy Narodowe Siły Zbrojne
Jednostki	56 Pułk Piechoty Wielkopolskiej
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa, działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce
Odznaczenia

Lech Neyman po aresztowaniu przez MBP 1947

Grób Lecha Neymana w Panteonie – Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Lech Karol Neyman ps. „Butrym”, „Domarat”, „Matczyński”, „Robert”, „Karol”^[1] (ur. 7 lutego 1908 w Poznaniu^[2], zm. 12 maja 1948 w więzieniu mokotowskim w Warszawie^[3]) – polski adwokat, porucznik rezerwy Wojska Polskiego, działacz Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska i Obozu Narodowo-Radykalnego, członek Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy, kapitan Narodowych Sił Zbrojnych oraz Służby Cywilnej Narodu i Organizacji Polskiej, komendant Okręgu VIII Krakowskiego, a następnie Okręgu I Pomorskiego NSZ.

Życiorys

Był synem Teodora Neymana i Marty z domu Matczyńska. Uczęszczał do Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Następnie podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Poznańskim. Wstąpił wówczas do korporacji akademickiej Helionia. W latach 1931 – 1932 służył w Szkole Podchorążych Rezerwy. Następnie pracował w Prokuraturze Generalnej w Poznaniu. Należał do Młodzieży Wszechpolskiej i Obozu Narodowo-Radykalnego. Od 1934 porucznik rezerwy 56 pułku piechoty Wielkopolskiej^[1].

Brał udział w wojnie obronnej 1939 jako adiutant w 56 pułku piechoty; wielokrotnie ranny, został inwalidą wojennym^[4].

W konspiracji związał się z Grupą „Szańca”. Wraz ze Stanisławem Kasznicą organizował konspiracyjne struktury OW ZJ na Pomorzu i w Wielkopolsce. Po utworzeniu NSZ we wrześniu 1942, został członkiem cywilnej struktury Grupy „Szańca”, czyli Służby Cywilnej Narodu, w której pełnił funkcję kierownika Wydziału Zachodniego.

Sformułował wówczas koncepcję powrotu polskiej granicy zachodniej na linię rzek Odra i Nysa Łużycka. Zawarł ją w swojej broszurze pt. Szaniec Bolesławów. Napisał także kilka innych prac, m.in. Likwidacja niemczyzny, Problem wyznaniowy na Ziemiach Odzyskanych, Szlakiem Chrobrego, a wiosną 1944 ukończył studium pt. Polityczne podstawy polskiego programu morskiego. Jednocześnie był redaktorem naczelnym pisma „Naród i Wojsko”. Pełnił też funkcję członka zespołu sądowniczo-badawczego NSZ.

Od października 1943 był członkiem Komitetu Politycznego Organizacji Polskiej (tajnej struktury kierowniczej Grupy „Szańca”). Od 5 września 1944, po awansie na kapitana NSZ^[1], do stycznia 1945 pełnił funkcję komendanta Okręgu VIII Krakowskiego NSZ. W grudniu 1944 został członkiem sądu oficerskiego przy Dowództwie NSZ. Od lutego do czerwca 1945 był organizatorem Obszaru Zachodniego NSZ, a jednocześnie od marca do kwietnia 1945 – komendantem Okręgu I Pomorskiego NSZ z siedzibą w Poznaniu. Rozpoczął planowane przez KG NSZ odtwarzanie sieci organizacyjnej NSZ na Pomorzu i przygotowania do utworzenia komendy Okręgu w Bydgoszczy. W kwietniu 1945 brał udział w organizowaniu Okręgu VII Śląskiego NSZ. W ramach OP był kierownikiem struktury p.n. Obóz Narodowy.

15 lutego 1947 został aresztowany przez MBP wspólnie z ostatnim Komendantem Głównym NSZ Stanisławem Kasznicą. Był sądzony od 11 lutego do 2 marca 1948 przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie i skazany na karę śmierci^[2]. Wyrok wykonano 12 maja 1948 więzieniu mokotowskim przez rozstrzelanie^[3]. Jego szczątki zostały w 2012 odnalezione w wyniku prac prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Kwaterze „Na Łączce”, a o ich identyfikacji poinformowano oficjalnie 1 lutego 2018^[5].

Grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Kwaterze „Na Łączce”.

3 lutego 2005 Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie stwierdził nieważność wyroku śmierci na Lecha Neymana.

Odznaczenia

Za kampanię wrześniową otrzymał Srebrny Krzyż Orderu Virtuti Militari V klasy. Po restytucji w 1992 odznaczenia Krzyż Narodowego Czynu Zbrojnego został nim pośmiertnie nagrodzony^[1], choć wcześniej posiadał już od 1944 Krzyż Srebrny pierwotnego odznaczenia o tej samej nazwie^[6]. Postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 20 sierpnia 2009 „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej” oraz „w uznaniu zasług za bohaterską postawę i odwagę w ratowaniu życia Żydom podczas II wojny światowej” został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski^[7][8].

Przypisy