Lechi
 Symbol Lechi | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | 1940 |
| Rozformowanie | 1948 |
| Nazwa wyróżniająca | Gang Sterna |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Komendanci | |
| Pierwszy | |
| Konflikty zbrojne | |
| wojna domowa w Palestynie I wojna izraelsko-arabska | |
| Organizacja | |
| Rodzaj wojsk | Organizacja podziemna |
Lechi (hebr. akronim לח”י), Lochamej Cherut Jisra’el (hebr. לוחמי חירות ישראל, Bojownicy o Wolność Izraela, znana również jako Gang Sterna) – radykalna zbrojna organizacja podziemna, działająca w latach 1940–1948 w Palestynie, stosująca w swojej działalności metody terrorystyczne.
Niektórzy członkowie Lechi w latach 1938–1939 przeszli szkolenie militarne prowadzone przez instruktorów Wojska Polskiego w Zofiówce na Wołyniu, Poddębinie pod Łodzią i w lasach nieopodal Andrychowa. Jak wspomina jeden z uczniów, „Polacy potraktowali kurs terroryzmu jako dyscyplinę naukową, poznaliśmy matematyczne formuły na demolowanie konstrukcji z cementu, żelaza, drewna, cegieł i ziemi”. W tym samym czasie potajemnie otrzymali pomoc od władz Polski, w postaci ponad 20 tysięcy sztuk broni[1].
Gdy we wrześniu 1939 (wybuch II wojny światowej) Ecel ogłosił zawieszenie wszelkich działań przeciwko Brytyjczykom, jeden z jej radykalnych działaczy, Awraham Stern nie zgodził się na zawieszenie broni i uznał Wielką Brytanię za największego przeciwnika (z powodu ogłoszenia białej księgi wstrzymującej imigrację Żydów do Palestyny). Awraham Stern założył własną organizację – Lechi (Lochamej Cherut Jisra’el).
Brytyjskie władze określały grupę mianem bandy Sterna. Organizacja liczyła około 6 tys. ludzi. W 1940 doszło do kontaktu między grupą Sterna reprezentowaną przez Naftalego Lubenczika a ambasadorem niemieckim w Bejrucie Wernerem von Hentigiem. Lechi oferowało III Rzeszy współpracę w antybrytyjskich akcjach na Bliskim Wschodzie, w zamian żądano zgody na utworzenie państwa żydowskiego w Palestynie i transport Żydów europejskich do Palestyny. Rozmowy kontynuowano do stycznia 1941, gdy Awraham Stern napisał list adresowany do Adolfa Hitlera, który pozostał bez odpowiedzi[2]. W tym czasie naziści nie byli zainteresowani żadną współpracą z Żydami, a ich sojusznikiem w Palestynie stał się wielki mufti Jerozolimy Amin al-Husajni.
W lutym 1942 Awraham Stern został zastrzelony w niejasnych okolicznościach (prawdopodobnie przez Brytyjczyków) w Tel Awiwie, a przywódcą organizacji został Jicchak Jeziernicki (pseudonim „Szamir”), w przyszłości premier Izraela.
6 listopada 1944 dwóch członków Lechi zamordowało w Egipcie brytyjskiego ministra lorda Moyne. Była to zemsta za uniemożliwienie żydowskim uciekinierom z Europy schronienia się w Palestynie. Moyne na prośbę o pomoc węgierskim Żydom odpowiedział: „co ja mogę zrobić z milionem Żydów?” Zabójstwa dokonali Eljahu Chakim i Eljahu Bejt-Curi.
- Głośne akcje przeprowadzone przez Lechi
- 31 marca 1947 – uszkodzenie brytyjskiej rafinerii ropy naftowej w Hajfie.
- 9 kwietnia 1948 – Irgun i Lechi przeprowadziły masakrę w arabskiej wiosce Dajr Jasin. Zginęły 254 osoby.
- 28 kwietnia 1948 – operacja „Hamaz”. Ofensywa na wschód od Jafy.
8 maja 1948 rząd nowo powstałego państwa Izrael wydał rozkaz powołujący do życia izraelską armię – Siły Obronne Izraela (Cewa Hagana le-Jisra’el, w skrócie Cahal), do których miały przystąpić wszystkie żydowskie grupy zbrojne walczące w Palestynie.
17 września 1948 Lechi zamordowało wysłannika ONZ i Czerwonego Krzyża, szwedzkiego polityka Folke Bernadotte, który był głównym mediatorem w konflikcie arabsko-żydowskim. Morderstwo wstrząsnęło opinią publiczną na świecie, ponieważ Bernardotte w ramach akcji „białe autobusy” przyczynił się do ratowania Żydów z Holocaustu. To morderstwo spowodowało aresztowanie przywódców Lechi przez rząd Izraela (wkrótce potem zwolnionych) i rozwiązanie tej skrajnie radykalnej organizacji. Jej członkowie następnie wstąpili do izraelskiej armii lub robili karierę w organach władzy, np. Natan Jelin-Mor, Elijjahu Ben Elisar.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Jakub Mielnik: Jak Polacy stworzyli Izrael. focus.pl, 5 maja 2008. [dostęp 2009-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 kwietnia 2009)].
- ↑ Jarosław Tomasiewicz: Terroryzm na tle przemocy politycznej (Zarys encyklopedyczny), Katowice 2000, s. 92
Media użyte na tej stronie
The Palestine Ensign, flown by ships registered in the British Mandate territory during the period 1927–1948. This was the only Palestine-specific flag which was not restricted to official use by a government functionary or department (see Flag of the British Mandate for Palestine).
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
Logo of Irgoun. Detail of a photograph of plaque next to location of the Etzel (אצ"ל) headquarters, Suzanne Dellal center, Neve Tzedek, Tel Aviv, Israel.
Autor: R-41, Licencja: CC BY-SA 3.0
Logo of the Lehi movement, a historic militant revisionist Zionist movement.