Lecznica „Pod koniem” w Łodzi

Lecznica dla zwierząt i kuźnia
Symbol zabytku nr rej. A/22 z 20.01.1971[1]
Ilustracja
Budynek lecznicy (wrzesień 2018)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Łódź

Adres

ul. Kopernika 22

Rozpoczęcie budowy

1894

Ukończenie budowy

1899

Pierwszy właściciel

Karol Hugo WarrikoffAlfred Kwaśniewski

Położenie na mapie Łodzi
Mapa konturowa Łodzi, w centrum znajduje się punkt z opisem „Lecznica „Pod koniem””
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Lecznica „Pod koniem””
Ziemia51°45′43,97″N 19°26′55,06″E/51,762214 19,448628
Strona internetowa

Lecznica „Pod koniem” – lecznica dla zwierząt położona przy ulicy Kopernika 22 w Łodzi.

Historia lecznicy

Lecznica została otwarta 5 grudnia 1891 roku przez Karola Hugona Warikoffa oraz Alfreda Kajetana Kwaśniewskiego (weterynarza m. Łodzi), wraz z sąsiadującą z nią wzorową kuźnią angielską, przy ówczesnej ulicy Milscha (ob. ul. Kopernika)[2], w budynku postawionym według projektu architekta Piotra Brukalskiego[3]. Na początku XX wieku działał przy niej także pierwszy szpital dla zwierząt, zaopatrzony (od 1902 roku) w najnowocześniejszy w Polsce sprzęt do podnoszenia i transportowania rannych koni, które do tej pory były uśmiercane w przypadku choroby lub złamania nogi.

W okresie międzywojennym lecznicę prowadziły kolejne pokolenia założycieli, jednak w czasie drugiej wojny światowej, gdy Polakom nie wolno było prowadzić żadnych firm – Kwaśniewski zrezygnował z pracy i od tamtego czasu właścicielem budynku był potomek Warrikoffa. W czasie wojny praca w lecznicy była dla wielu Polaków jedyną szansą na uniknięcie wysiedleń.

Po 1945 lecznica została upaństwowiona.

W budynku w dalszym ciągu mieści się lecznica dla zwierząt.

Budynek wpisany jest do rejestru zabytków pod numerem A/314 z 20.01.1971[1].

Historia budynku

Budynek powstawał w dwóch etapach: pierwsza, parterowa część, powstała w 1894 roku, a kilka lat później dobudowano drugą, z charakterystyczną wieżą. Na parterze znajdowały się biura, laboratorium oraz kuźnia, w której podkuwano konie (działająca do 1948 roku). W podwórzu zaś znajdowały się stajnie i boksy dla koni.

Koń

Na szczycie budynku znajduje się metalowy koń naturalnej wielkości. Wspomniany jest on przez Juliana Tuwima w Kwiatach polskich:

Tablica informacyjne na ścianie obok wejścia do lecznicy (wrzesień 2018)

(...) Z okna widać było konia
Metalowego. Stał bez jeźdźca
I dawno nęcił mnie, wałkonia,
By wskoczyć – i galopem z miejsca.
A był to także czas zapatrzeń
W dym, szarość, nudę, czad ponury
I w gwiazdy, słabsze wciąż i rzadsze...
Więc się zbuntujmy i ożyjmy,
Rumaku weterynaryjny,
I wzlećmy nad ten Kominogród (...)

Kilka wersów dalej można przeczytać:

(...) Do Prześwietnego Magistratu
Miasta Bagdadu, czyli Łodzi... (...)
Niżej podpisany
Tamtejszy uczeń, pętak, mikrus,
Znany obibok i drapichrust,
Zawalidroga i łachmytek,
Ma zaszczyt prosić, żeby oną
Cudowną szkapę uskrzydloną
Uznało miasto za zabytek.
Niech zawsze ma swój obrok gwiezdny,
Kastalską wodę z rzeki Łódki,
A jeszcze lepiej wiadro wódki;
Niechaj ogląda ją przyjezdny,
Kiedy do Łodzi się wybierze (...)

Julian Tuwim Kwiaty polskie

W 1955 prośbę Tuwima podtrzymał Tadeusz Chróścielewski, który złożył wniosek o uznanie konia za zabytek.

Figura konia prawie nieprzerwanie znajduje się na dachu budynku lecznicy. W latach 70., z powodu ułamania nogi przez wandala, została zdjęta i przewieziona do rzeźni miejskiej przy ul. Inżynierskiej, gdzie w miejsce ułamanej kończyny przyspawano kawałek stalowej rury. W 1995 roku została zdjęta w celu wykonania renowacji i w 1996 powróciła na swoje miejsce. Kolejną renowację przeprowadzono latem 2013 roku[4].

Przypisy

  1. a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2020-02-07].
  2. [bez autora]. Wiadomości ogólne. Kuźnia wzorowa i lecznica dla zwierząt. „Dziennik Łódzki”. Rok VIII (nr 267), s. 2, 1891-12-02. Bolesław Knichowiecki (red.). Łódź: Stefan Kossuth. ISSN 1898-3111. [dostęp 2016-05-25]. 
  3. Lecznica dla zwierząt i kuźnia w Łodzi. kultura.lodz.pl. [dostęp 2018-05-15].
  4. ew: Koń z lecznicy przy. ul. Kopernika wymaga naprawy. Zabytkowa figura się sypie. [w:] Portal „Expressu Ilustrowanego”. expressilustrowany.pl > aktualności [on-line]. Polska Press Sp. z o.o., 2013-06-22. [dostęp 2016-05-25].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Łódź location map 2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors, edited by User:Dwie szyszki
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Map of Łódź, Poland
Ta mapa of Łódź została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Łódź Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.45 N
  • S: 50.78 N
  • W: 17.95 E
  • E: 20.75 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Hugo Warrikoff's animal clinic 1.jpg
Autor: Mafo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Lecznica "Pod Koniem" (wrzesień 2018)
Hugo Warrikoff's animal clinic 3.jpg
Autor: Mafo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Lecznica "Pod Koniem" (wrzesień 2018)