Leeds

	Leeds
	Leeds
	; Leeds z lotu ptaka
	Herb
Państwo	Wielka Brytania
Kraj	Anglia
Hrabstwo ceremonialne	West Yorkshire
Unitary authority	Leeds
Powierzchnia	551,72 km²
Populacja (2017); • liczba ludności; • gęstość	; 784 800; 1442 os./km²
Nr kierunkowy	0113
Kod pocztowy	LS1-LS29
	Położenie na mapie West Yorkshire Contains Ordnance Survey data © Crown copyright and database right, CC BY-SA 3.0 Leeds
	Położenie na mapie Wielkiej Brytanii (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Leeds
	Położenie na mapie Anglii Leeds
	53°47′59″N 1°32′57″W/53,799722 -1,549167
	Strona internetowa
	Portal Wielka Brytania

Leeds – miasto w północnej Anglii (Wielka Brytania), w hrabstwie West Yorkshire. Miasto położone jest u podnóża Gór Pennińskich, nad rzeką Aire.

Leeds jest częścią zespołu miejskiego City of Leeds. Według danych z 2006 w samym mieście zamieszkuje 457,9 tys. osób, a w całym zespole 716,5 tys. osób (2001).

Leeds jest ważnym centrum kulturalnym, naukowym i rozrywkowym. Ma tu siedzibę West Yorkshire Playhouse, na tutejszych uniwersytetach studiuje ponad 70 tys. osób (m.in. University of Leeds, wywodzony od 1831, Leeds Beckett University, do niedawna politechnika, której początki sięgają 1824 oraz Leeds Trinity University College).

W mieście znajduje się także założone w 1997 studio Mobius Entertainment, wykupione w 2004 przez Rockstar i przekształcone w studio Rockstar Leeds, zajmujące się produkcją gier na konsole przenośne.

Miasto ma połączenia poprzez kanały z portami zachodniego wybrzeża, np. Liverpool przez Kanał Leeds-Liverpool otwarty w 1816, a poprzez rzeki z estuarium Humber.

Historia

stolica Brytów w VII wieku
średniowieczne centrum handlu
pierwsze przywileje w 1207
od XIV wieku ważny ośrodek włókiennictwa (wełnianego)
prawa miejskie od 1626

Turystyka i zabytki

Ratusz Leeds

Najważniejsze atrakcje i zabytki to:

ratusz
katedra
Abbey House Museum – sklepy z epoki wiktoriańskiej
Armley Mills Museum – historia przemysłu w Leeds
Browar Tetley
Corn Exchange – dawna giełda kukurydziana
Elland Road – stadion Leeds United
Kirkstall Abbey – cysterski klasztor
Royal Armouries – muzeum broni
West Yorkshire Playhouse – jeden z najważniejszych teatrów Wielkiej Brytanii
Victoria Quarter
Tropical world – ogród tropikalny
Leeds Art Gallery

Znane osoby związane z Leeds

Barbara Taylor Bradford – pisarka urodzona 1933 r. w Leeds, jest jedną z najbogatszych pisarek świata. Jej majątek szacuje się na 166 milionów funtów.
Zygmunt Bauman – polski socjolog, filozof, eseista. Od 1971 mieszkał w Leeds, pozostając związany z tamtejszym uniwersytetem.
Andrew Eldritch – (prawdziwe nazwisko Taylor), frontman i założyciel pochodzącego z Leeds zespołu Sisters of Mercy
Matthew Lewis – aktor występujący w roli Neville’a Longbottoma w filmach o Harrym Potterze
Mel B – właściwie Melanie Brown, ur. 29 maja 1975, pochodzi z Leeds – brytyjska piosenkarka, aktorka i prezenterka telewizyjna, znana głównie z działalności w zespole Spice Girls pod pseudonimem Scary Spice.
Sam Riley – aktor filmowy i muzyk ur. 8 stycznia 1980 r. w Leeds. Obecnie mieszka w Berlinie.
Malcolm McDowell – ur. 13 czerwca 1943 r., brytyjski aktor i producent filmowy.
Sue Ryder – ur. 3 lipca 1923, zm. 2 listopada 2000 r., brytyjska żołnierka i działaczka charytatywna, uszlachcona tytułem baronessy Warszawy.

Sport

W mieście swoją siedzibę ma m.in. klub piłkarski Leeds United A.F.C. rozgrywający swoje mecze na stadionie Elland Road, będącym jednym z największych tego typu obiektów w Wielkiej Brytanii. Popularnym sportem w Leeds jest krykiet.