Legiony Polskie na Węgrzech

Ten artykuł należy dopracować: od 2021-06 → dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł, → zweryfikować niektóre informacje, Co najmniej część dotycząca tzw. w art. legionu Bema. Chyba są mu przypisane działania całej armii siedmiogrodzkiej dowodzonej przez Bema.. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Felicjan Szybalski, porucznik 2 Pułku Ułanów Legionu Polskiego na Węgrzech, malował Seweryn Bieszczad

Legiony Polskie na Węgrzech – oddziały polskie uformowane przez gen. Józefa Wysockiego na Węgrzech w latach 1848–1849, w okresie powstania węgierskiego będącego częścią Wiosny Ludów.

Formowane były z ochotników polskich, którzy napływali na teren Węgier po stłumieniu Wiosny Ludów w Galicji. Liczyły blisko 3 tys. żołnierzy, walczyły do końca powstania i wyróżniły się w wielu trudnych bitwach, m.in. pod Szolnokiem, Hatvan, Tapiobicske, Vác, Isaszeg, Nagy-Szarlo. Początkowo Węgrzy byli niechętni tworzeniu polskich oddziałów, obawiając się interwencji Rosji, która jednak i tak nastąpiłaby w związku z zobowiązaniami wynikającymi ze Świętego Przymierza.

Legion Polski Wysockiego

W maju 1849 w Miszkolcu, po zjednoczeniu wszystkich oddziałów polskich, Legion Wysockiego liczył 2090 żołnierzy piechoty i 400 ułanów zorganizowanych w:

• I Batalion Piechoty
• II Batalion Piechoty
• III Batalion Piechoty
• IV Batalion Piechoty (w stadium organizacji)
• 1 Pułk Ułanów Władysława Augusta Ponińskiego
• 2 Pułk Ułanów płk. Władysława Tchórznickiego
• Kompania Pionierów
• Półbateria Artylerii Pieszej
• Półbateria Artylerii Konnej

W kampanii letniej Legion Polski wchodził w skład Armii Górnych Węgier, bronił początkowo przejść z Galicji ku Nizinie Węgierskiej, a następnie walczył w odwrocie aż pod Temeszvarem, gdzie po klęsce całej armii przeszedł na terytorium tureckie.

Umundurowanie Legionu oparte było na wzorach polskich, regulaminy stosowano przeważnie austriackie – czyli te, które stosowano też w armii węgierskiej. Komenda była w języku polskim.

Legion Wysockiego posiadał własny sztandar o barwach narodowych. Stopnie podoficerskie były obsadzane drogą wyborów. Oficerowie byli mianowani przez Wysockiego. Nominacje na wyższe stopnie podlegały zatwierdzeniu przez władze węgierskie.

Legion Polski Bema

Odrębny legion uformował gen. Józef Bem w Siedmiogrodzie^[1]. Legion wchodził w skład wojsk, które dzięki podjęciu niespodziewanej ofensywy zimowej w ciągu czterech miesięcy wyparły Austriaków. Zyskał dzięki temu wielką popularność wśród miejscowych Węgrów, Rumunów i Sasów^[1].

Po klęsce w bitwie pod Temeszwarem i kapitulacji Węgier 13 sierpnia 1849 ocalałe resztki Legionów Polskich, wraz z Bemem i Wysockim, znalazły schronienie w Turcji, licząc na rychły wybuch wojny turecko-rosyjskiej. Duża część legionistów, którym nie udało się przedostać do Turcji, doświadczyła bezlitosnego terroru ze strony zwycięskich Austriaków.

Zobacz też

powstańczy węgierski Order Zasługi Wojskowej

Przypisy

Bibliografia

• Eligiusz Kozłowski, Legion polski na Węgrzech 1848–1849, Warszawa 1983.
• www.wysocki.hu