Lekanis

Po lewej: lekanis ślubna, 370–360 p.n.e. (Muzeum archeologiczne w Keramejkos); po prawej: rysunek profilu i przekroju przykładowej lekanis

Lekanis[1] (stgr. λεκανίς lekanís, l.mn. lekanides) – rodzaj starożytnego greckiego naczynia ceramicznego, płytkiej, niskiej miski z pokrywką i dwoma poziomymi imadłami.

Charakterystyka

Naczynia typu lekanis były owalne, niskie, wyposażone w szeroką stopę i dwa poziome wstęgowe uchwyty umieszczone pod brzegiem. Po wewnętrznej stronie naczynia, wokół brzegu znajdował się pas, stanowiący oparcie dla pokrywy. Pokrywa posiadała uchwyt. Forma pojawiła się na stałe w drugiej połowie VI wieku p.n.e., szczególnie w ceramice czerwonofigurowej oraz czarnofigurowej z końca V w. p.n.e. W dekoracjach na wazach czerwonofigurowych, przedstawiających sceny z procesji ślubnych, lekanisy przedstawiane były jako prezenty ślubne[2].

U starożytnych Greków terminu „lekanis” używano do nazywania naczyń kuchennych służących do gotowania, pojemników na biżuterię, ale także naczyń toaletowych[2].

Formą podobną do typu lekanis jest lekane. Lekanai jednak nie posiadały wieka[2][3].

Przykładowe formy

  • Lekanis czarnofirnisowana, warsztat kampański, 450–400 p.n.e. (Musée d’archéologie méditerranéenne, Marsylia)

    Lekanis czarnofirnisowana, warsztat kampański, 450–400 p.n.e. (Musée d’archéologie méditerranéenne, Marsylia)

  • Lekanis czarnofirnisowana, warsztat kampański, 399–200 p.n.e. (Portland Art Museum)

    Lekanis czarnofirnisowana, warsztat kampański, 399–200 p.n.e. (Portland Art Museum)

  • Lekanis koryncka, ok. 380 p.n.e. (Martin von Wagner Museum, Würzburg)

    Lekanis koryncka, ok. 380 p.n.e. (Martin von Wagner Museum, Würzburg)

  • Lekanis apulijska, czerwonofigurowa, 330–320 p.n.e. (Museu de Arte de São Paulo)

    Lekanis apulijska, czerwonofigurowa, 330–320 p.n.e. (Museu de Arte de São Paulo)

  • Lekanis sycylijska typu Centuripe, III w. p.n.e. (Hetjens-Museum, Düsseldorf)

    Lekanis sycylijska typu Centuripe, III w. p.n.e. (Hetjens-Museum, Düsseldorf)

  • Lekanis z głową Meduzy na nóżce, 1. poł. III w. p.n.e. (Muzeum Narodowe w Warszawie)

    Lekanis z głową Meduzy na nóżce, 1. poł. III w. p.n.e. (Muzeum Narodowe w Warszawie)

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Lekanis (misa na nóżce) dekorowana głową Meduzy i postaciami amorków (pol.). cyfrowe.mnw.art.pl. [dostęp 2022-07-29].
  2. ↑ a b c Lekanis (ang.). perseus.tufts.edu. [dostęp 2022-07-29].
  3. ↑ Other shapes (Classical Art Research Centre) (ang.). carc.ox.ac.uk. [dostęp 2022-07-29].
Ceramika starożytnej Grecji
Naczynia na wino
Naczynia na wodę
Naczynia do mieszania
Do gotowania
Zastawa stołowa
Na perfumy i olejki, weselne
Ceramika rytualna
Przechowywanie i inne
Inne
Techniki
Malarstwo wazowe
Attycka amfora szyjowa

Media użyte na tej stronie

Lekanis.gif
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 4.0
GIF - Lekanis
Attic Black-Figure Neck Amphora Diosphos Painter National Museum in Warsaw 142328 MNW.png
Autor: National Museum in Warsaw, Licencja: CC0
Attycka amfora szyjowa czarnofigurowa (142328 MNW), malarz Diosfosa, 500- 475 p. Chr., Strona A: Peleus oddający Achillesa na wychowanie Chironowi, obok pies; strona B: Hermes z kaduceuszem, Maia i baran; postaciom towarzyszą inskrypcje. Warszawa
1180 - Keramikos Museum, Athens - Bowl - Photo by Giovanni Dall'Orto, Nov 12 2009.jpg
Autor: Giovanni Dall'Orto., Licencja: Attribution
Bowl with a scene of preparation to the wedding painted on the lid, dating from 370/360 BC. On display in Room 10 (devoted to the Late classical period) of the Kerameikos Archaeological Museum (Athens). Picture by Giovanni Dall'Orto, November 12 2009.
Lekanis with the head of Medusa and cupids National Museum in Warsaw 142287 a-b MNW.jpg
Autor: National Museum in Warsaw, Licencja: CC0
Lekanis dekorowana głową Meduzy i postaciami amorków, niesygnowana, Centuripe, Włochy, 1. poł. III w. p.n.e., Muzeum Narodowe w Warszawie, 142287/a-b MNW
Lekanís - MASP 330-320 BC.JPG
Lekanís with a lid (vase), decorated with red painting and black varnish, representing a woman and Eros. Pottery, Apulia, Magna Graecia (330-320 BC).
Vase à vernis noir - Vieille Charité.jpg
Autor: Rvalette, Licencja: CC BY-SA 4.0
Vase à vernis noir. Musée d’archéologie méditerranéenne de la vieille charité à Marseille.