Lekanis

Po lewej: lekanis ślubna, 370–360 p.n.e. (Muzeum archeologiczne w Keramejkos); po prawej: rysunek profilu i przekroju przykładowej lekanis

Lekanis[1] (stgr. λεκανίς lekanís, l.mn. lekanides) – rodzaj starożytnego greckiego naczynia ceramicznego, płytkiej, niskiej miski z pokrywką i dwoma poziomymi imadłami.

Charakterystyka

Naczynia typu lekanis były owalne, niskie, wyposażone w szeroką stopę i dwa poziome wstęgowe uchwyty umieszczone pod brzegiem. Po wewnętrznej stronie naczynia, wokół brzegu znajdował się pas, stanowiący oparcie dla pokrywy. Pokrywa posiadała uchwyt. Forma pojawiła się na stałe w drugiej połowie VI wieku p.n.e., szczególnie w ceramice czerwonofigurowej oraz czarnofigurowej z końca V w. p.n.e. W dekoracjach na wazach czerwonofigurowych, przedstawiających sceny z procesji ślubnych, lekanisy przedstawiane były jako prezenty ślubne[2].

U starożytnych Greków terminu „lekanis” używano do nazywania naczyń kuchennych służących do gotowania, pojemników na biżuterię, ale także naczyń toaletowych[2].

Formą podobną do typu lekanis jest lekane. Lekanai jednak nie posiadały wieka[2][3].

Przykładowe formy

  • Lekanis czarnofirnisowana, warsztat kampański, 450–400 p.n.e. (Musée d’archéologie méditerranéenne, Marsylia)

    Lekanis czarnofirnisowana, warsztat kampański, 450–400 p.n.e. (Musée d’archéologie méditerranéenne, Marsylia)

  • Lekanis czarnofirnisowana, warsztat kampański, 399–200 p.n.e. (Portland Art Museum)

    Lekanis czarnofirnisowana, warsztat kampański, 399–200 p.n.e. (Portland Art Museum)

  • Lekanis koryncka, ok. 380 p.n.e. (Martin von Wagner Museum, Würzburg)

    Lekanis koryncka, ok. 380 p.n.e. (Martin von Wagner Museum, Würzburg)

  • Lekanis apulijska, czerwonofigurowa, 330–320 p.n.e. (Museu de Arte de São Paulo)

    Lekanis apulijska, czerwonofigurowa, 330–320 p.n.e. (Museu de Arte de São Paulo)

  • Lekanis sycylijska typu Centuripe, III w. p.n.e. (Hetjens-Museum, Düsseldorf)

    Lekanis sycylijska typu Centuripe, III w. p.n.e. (Hetjens-Museum, Düsseldorf)

  • Lekanis z głową Meduzy na nóżce, 1. poł. III w. p.n.e. (Muzeum Narodowe w Warszawie)

    Lekanis z głową Meduzy na nóżce, 1. poł. III w. p.n.e. (Muzeum Narodowe w Warszawie)

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Lekanis (misa na nóżce) dekorowana głową Meduzy i postaciami amorków (pol.). cyfrowe.mnw.art.pl. [dostęp 2022-07-29].
  2. ↑ a b c Lekanis (ang.). perseus.tufts.edu. [dostęp 2022-07-29].
  3. ↑ Other shapes (Classical Art Research Centre) (ang.). carc.ox.ac.uk. [dostęp 2022-07-29].
Ceramika starożytnej Grecji
Naczynia na wino
Naczynia na wodę
Naczynia do mieszania
Do gotowania
Zastawa stołowa
Na perfumy i olejki, weselne
Ceramika rytualna
Przechowywanie i inne
Inne
Techniki
Malarstwo wazowe
Attycka amfora szyjowa

Media użyte na tej stronie

1180 - Keramikos Museum, Athens - Bowl - Photo by Giovanni Dall'Orto, Nov 12 2009.jpg
Autor: Giovanni Dall'Orto., Licencja: Attribution
Bowl with a scene of preparation to the wedding painted on the lid, dating from 370/360 BC. On display in Room 10 (devoted to the Late classical period) of the Kerameikos Archaeological Museum (Athens). Picture by Giovanni Dall'Orto, November 12 2009.
Lekanis.gif
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 4.0
GIF - Lekanis
Attic Black-Figure Neck Amphora Diosphos Painter National Museum in Warsaw 142328 MNW.png
Autor: National Museum in Warsaw, Licencja: CC0
Attycka amfora szyjowa czarnofigurowa (142328 MNW), malarz Diosfosa, 500- 475 p. Chr., Strona A: Peleus oddający Achillesa na wychowanie Chironowi, obok pies; strona B: Hermes z kaduceuszem, Maia i baran; postaciom towarzyszą inskrypcje. Warszawa
Lekanis with the head of Medusa and cupids National Museum in Warsaw 142287 a-b MNW.jpg
Autor: National Museum in Warsaw, Licencja: CC0
Lekanis dekorowana głową Meduzy i postaciami amorków, niesygnowana, Centuripe, Włochy, 1. poł. III w. p.n.e., Muzeum Narodowe w Warszawie, 142287/a-b MNW
Lekanís - MASP 330-320 BC.JPG
Lekanís with a lid (vase), decorated with red painting and black varnish, representing a woman and Eros. Pottery, Apulia, Magna Graecia (330-320 BC).
Vase à vernis noir - Vieille Charité.jpg
Autor: Rvalette, Licencja: CC BY-SA 4.0
Vase à vernis noir. Musée d’archéologie méditerranéenne de la vieille charité à Marseille.