Lekarz (obraz Luke’a Fildesa)
 | |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | |
| Medium | |
| Wymiary | 166,4 × 241,9 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Lekarz (ang. The Doctor) – obraz olejny angielskiego malarza Luke’a Fildesa. Dzieło powstało w 1891, bezpośrednim impulsem do namalowania obrazu była śmierć starszego syna malarza, Phillipa, który zmarł rankiem w dniu Bożego Narodzenia 1877. Artysta starał się w ten sposób podziękować za opiekę i oddanie lekarzowi dziecka, doktorowi Gustavusowi Murrayowi. Obraz zakupił przemysłowiec Henry Tate, którego zbiory stały się zaczątkiem galerii sztuki The National Gallery of British Art – później przemianowanej na Tate Gallery (obecnie Tate Britain).
Opis obrazu
Malarz przedstawił wnętrze ubogiego mieszkania, należącego do rodziny robotniczej. Na prowizorycznym posłaniu zbudowanym z dwóch nierównych krzeseł leży ciężko chore dziecko. Obok niego, z lewej strony, siedzi rosły mężczyzna o szlachetnych rysach twarzy – lekarz, który czuwa przy chorym i z uwagą wpatruje się w jego twarz. Elegancki ubiór lekarza i leżący na stole obok lampy naftowej cylinder kontrastują z prostotą wyposażenia wnętrza.
Na drugim planie, w cieniu, widoczni są rodzice dziecka. Matka siedzi przy stole, na którym opiera głowę, ma ręce złożone do modlitwy. Stojący obok ojciec opiera rękę na ramieniu żony i wpatruje się w twarz lekarza, oczekując na jego opinię.
Wnętrze pokoju jest ciemne, oświetla je jedynie lampa naftowa. Przez niewielkie okno wpadają do środka pierwsze promienie wschodzącego słońca.
Obraz jest namalowany w konwencji realistycznej, malarz przedstawił najdrobniejsze detale nędznego pomieszczenia. W jego pracowni powstał naturalnych rozmiarów model malowanego pokoju, a artysta wstawał przed świtem, by uchwycić moment, w którym pierwsze promienie słońca oświetlają ciemne wnętrze.
Interpretacje i nawiązania
Dzieło Fildesa zdobyło popularność w wiktoriańskiej Anglii. Stało się symbolem heroizmu i szlachetnej pracy tych lekarzy, którzy bezinteresownie i z oddaniem potrafili zajmować się chorymi, bez względu na korzyści materialne. Obraz był reprodukowany w postaci rycin, pojawiał się na znaczkach i w komiksach w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. American Medical Association wykorzystało obraz w kampanii o stworzenie społecznej opieki medycznej w USA.
Bibliografia
- Artykuł w British Journal of General Practice, 2008: What Sir Luke Fildes’ 1887 painting The Doctor can teach us about the practice of medicine today (ang.). [dostęp 2021-09-24].
- Dittrick Medical History Center: The Doctor, by Sir Luke Fildes (ang.). [dostęp 2021-09-24].
- Opis obrazu na stronie Tate Britain (ang.). [dostęp 2021-09-24].
Media użyte na tej stronie
Beautiful panorama of the traditional medical profession. Notice the doctor in the foreground contemplating his patient, intrigued, trying to scrutinize the pathophysiology to achieve an effective therapy. We also see the sick girl, possibly victim of some of the terrible incurable infectious febrile diseases in the preantibiotic era, pale, weak, asleep. Deep down we see the dismayed mother, worried, hoping for the best. Also notable is the expression of the father, who cannot contain his concern about his daughter's illness, but who has to remain calm to give comfort to the grieving mother.