Lena Żelichowska

Lena Żelichowska

Lena Żelichowska, ok. 1931
Imię i nazwisko	Helena Żelichowska (po mężu Norblin)
Data i miejsce urodzenia	12 sierpnia 1910 Warszawa, Polska
Data i miejsce śmierci	28 sierpnia 1958[1] San Francisco, Stany Zjednoczone
Zawód	aktorka
Współmałżonek	• Juliusz Stefan de la Gourdaine Norblin • Janusz Grzędzica (zawarte w 1934)[2][3]
Lata aktywności	1926–1939

Zdzisław Karczewski i Żelichowska w filmie Szpieg w masce (1933)

Lena Żelichowska (1934)

Grób Leny Żelichowskiej i jej męża Stefana Norblina na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Lena Żelichowska, właśc. Helena Żelichowska (ur. 12 sierpnia 1910^[4] w Warszawie, zm. 28 sierpnia 1958 w San Francisco) – polska aktorka filmowa, rewiowa i teatralna.

Życiorys

W wieku sześciu lat rozpoczęła naukę baletu w szkole Piotra Zajlicha. Jako nastolatka (1926-29) występowała w Teatrze Wielkim, a następnie w stołecznych teatrzykach rewiowych, m.in.: „Morskie Oko”, „Wesoły Wieczór”, „Rex”, „Hollywood”. W Teatrze Nowym występowała w 1934 roku, a od 1935 do wybuchu II wojny światowej grała w Teatrze Letnim i Cyruliku Warszawskim. W Teatrze Wielkim w Warszawie wystąpiła m.in. w roli Hawajki w sztuce Słońce w Meksyku^[5].

W kinie zadebiutowała w 1933 roku, u boku Ordonki w Szpiegu w masce. Szybko zdobyła popularność, zaliczano ją do największych gwiazd filmu i teatru. Ostatnią jej rolą była gwiazda kabaretu Kamilla (Żołnierz królowej Madagaskaru), dla której tracą głowę „wszyscy” mężczyźni. Film wszedł na ekrany w czasie okupacji^[6].

Tuż po wybuchu wojny ewakuowała się wraz z mężem Stefanem Norblinem do Rumunii, stamtąd przez Turcję do Iraku, następnie przebywała w Indiach (tam urodził się ich syn). Wreszcie po wojnie wyjechała do USA (w 1946 r.^[7]). Nie wróciła już ani na scenę, ani do kraju. W 1947 r. złożyła wniosek o przyznanie amerykańskiego obywatelstwa^[8]. Imała się różnych zajęć. Po samobójczej śmierci męża w 1952 pracowała jako manicurzystka. Zmarła 6 lat później w wieku 48 lat.

Życie prywatne

Córka Jerzego Michała Floriana Żelichowskiego i Henryki z domu Fronczyk^[9][10]. Jako dwuletnia dziewczynka została oddana na wychowanie.

Żona malarza Juliusza Stefana de la Gourdaine Norblina (1892–1952) i matka wirtuoza gitary klasycznej Andrew Norblina (ur. 1944)^[11].

Syn odziedziczył po niej talent muzyczny. Pierwszą gitarę tylko w połowie sfinansowała mu matka, gdyż nie było jej stać, żeby kupić synowi na urodziny wymarzony instrument. Andrew został sierotą w wieku 14 lat. Ponad sześćdziesięcioletni muzyk z czcią wspomina rodziców, nie mówi jednak po polsku^[12]. Artysta wystąpił w filmie dokumentalnym o swoim ojcu: Stefan Norblin w reżyserii Roberta Ćwiklińskiego.

Prochy Leny Żelichowskiej i jej męża Stefana Norblina zostały sprowadzone do Polski i pochowane (12 października 2012) na warszawskich Starych Powązkach^[13] (kwatera F/G-5-1/2)^[14].

Filmografia

• 1939/1940: Żołnierz królowej Madagaskaru jako Kamilla
• 1938: Sygnały jako Marta Wrońska
• 1938: Granica jako Justyna Bogutówna
• 1937: Ty, co w Ostrej świecisz Bramie jako Irma
• 1937: Parada Warszawy
• 1937: O czym marzą kobiety jako Lena Kort
• 1937: Dyplomatyczna żona jako Inez de Costello
• 1937: Dorożkarz nr 13 jako Krystyna, córka Tarskiej
• 1936: Tajemnica panny Brinx jako Ketty Brinx
• 1936: Róża jako Maria Daniłowska
• 1936: Jego wielka miłość jako Ludwika, żona Kurczka
• 1936: Barbara Radziwiłłówna jako faworyta królewska
• 1934: Czarna perła jako Rena Torn
• 1933: Szpieg w masce jako agentka kontrwywiadu polskiego
• 1932: film reklamowy polskiego Fiata 508, jako klientka stacji benzynowej

Spektakle teatralne (wybór)

• 1930 – Codziennie dancing, „Morskie Oko”
• 1930 – Pieniądze dla wszystkich, „Morskie Oko”
• 1931 – Kocha... lubi... szanuje..., teatr „Wesoły Wieczór”
• 1932 – Banda naprzód, „8.30”
• 1932 – Bawmy się w miłość, „Wesołe Oko”
• 1933 – Piękna Galatea, „Banda”
• 1933 – Zjazd gwiazd, „Rex”
• 1933 – Ram–pam–pam, „Cyganeria”
• 1934 – Cyganeria rozfikana, „Cyganeria”
• 1934 – Hulaj Banda, „Stara Banda w Hollywood”
• 1934 – Co w trawie piszczy
• 1935 – Na jeża, „Cyrulik Warszawski”
• 1935 – Muzyka na ulicy, „Teatr Letni w Warszawie”
• 1936 – Ogród rozkoszy, „Cyrulik Warszawski”
• 1936 – Król pod parasolem, „Cyrulik Warszawski”
• 1937 – Słońce Meksyku, „Teatr Wielki”
• 1937 – Podwójne życie panny Leny, „Wielka Rewia”
• 1939 – Pakty i fakty

Przypisy

Bibliografia

• Internetowa Baza Filmu Polskiego
• magazyn „Film”, nr 04 (1996) artykuł Małgorzaty Hendrykowskiej
• Ludwik Sempoliński: Wielcy artyści małych scen. Warszawa: Czytelnik, 1977.
• Zbigniew Adrjański: Kalejdoskop estradowy. Leksykon polskiej rozrywki 1944-1989 : artyści, twórcy, osobistości. Warszawa: Bellona, 2002. ISBN 83-11-09191-9.
• Tomasz Lerski: Syrena Record. Pierwsza polska wytwórnia fonograficzna = Poland’s first recording company: 1904-1939. 2004. ISBN 83-917189-0-5.

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie Lena Żelichowska
• Lena Żelichowska w bazie IMDb (ang.)
• Lena Żelichowska w bazie Filmweb
• Lena Żelichowska w bazie filmpolski.pl
• Lena Żelichowska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .
• artykuł o Andrew Norblinie (syn aktorki). svcn.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-30)]. (ang.)
• Lena Żelichowska na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Lena Żelichowska w bazie Filmoteki Narodowej „Nitrofilm”
• Lena Żelichowska na zdjęciach w bibliotece Polona