Leniec pospolity

Leniec pospolity
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
NadrządSantalanae
Rządsandałowce
Rodzinasandałowcowate
Rodzajleniec
Gatunekleniec pospolity
Nazwa systematyczna
Thesium linophyllon L.
Sp. Pl. 207 1753[3]
Synonimy
  • Linophyllum clusii Bubani
  • Linosyris intermedia (Schrad.) Kuntze
  • Thesium intermedium Schrad.
  • Thesium linifolium Schrank
  • Xerololophus trinervis Dulac[3]

Leniec pospolity[4] (Thesium linophyllon L.) – gatunek rośliny należący do rodziny sandałowcowatych (Santalaceae).

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje tylko w Europie Środkowej i przez Polskę przebiega północna granica jego zasięgu wzdłuż linii: Lublin, Warszawa, Łódź, Włocławek, Gdańsk, Bydgoszcz. W Polsce występuje głównie na niżu i w pasie wyżyn: na Nizinie Śląskiej, Wyżynie Małopolskiej i Wyżynie Lubelskiej. Oprócz tego z rzadka występuje na Kujawach, brak go natomiast zupełnie w niżowej części północno-wschodniej Polski. W Karpatach bardzo rzadki, w 2001 potwierdzono jego występowanie tylko na jednym stanowisku w Janowicach koło Wieliczki (Pogórze Wielickie)[5].

Morfologia

Kwiatostan
Łodyga
Wzniesiona, rozgałęziona, o wysokości 15-40 cm. Oprócz łodygi nadziemnej roślina wytwarza też kłącze i oliwkowozielone rozłogi[6].
Liście
Ulistnienie skrętoległe, liście równowąskolancetowate, 1-nerwowe, rzadko tylko niewyraźnie 3-nerwowe[6].
Kwiaty
Białe, o 5-dzielnym okwiecie. Po przekwitnięciu ząbko okwiatu zaginają się do środka. Kwiaty wyrastają w górnej części łodygi w rozgałęzionych kwiatostanach. Oprócz przysadek mają też 2 podkwiatki. Podsadki są trochę dłuższe od owocu. Zazwyczaj kilkukwiatowe dolne gałązki kwiatostanu są dużo dłuższe od kwiatków[6].
Owoc
Wyrasta na szypułce tak długiej jak owoc, lub nieco krótszej. Jest podłużnie żeberkowany[6].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit, półpasożyt. Rośnie w murawach kserotermicznych na stanowiskach w pełnym słońcu lub lekko zacienionych. Kwitnie w czerwcu i lipcu[5]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Festucetalia valesiacae[7]. Liczba chromosomów 2n = 24[5].

Zagrożenia i ochrona

Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[8].

Przypisy

  1. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-10] (ang.).
  2. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-10] (ang.).
  3. ↑ a b The Plant List Thesium linophyllon. [dostęp 2011-03-30].
  4. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. ↑ a b c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  6. ↑ a b c d Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  7. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  8. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Media użyte na tej stronie