Lenino (Białoruś)

Lenino

Romanowo

Widok Romanowa w 1877 roku, mal. Napoleon Orda
Państwo	Białoruś
Obwód	mohylewski
Rejon	horecki
Wysokość	206 m n.p.m.
Populacja (2009) • liczba ludności	1481[1]
Nr kierunkowy	+375 2233
Kod pocztowy	213421
Położenie na mapie Białorusi (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Lenino
54°24′41″N 31°07′22″E/54,411389 31,122778
Portal Białoruś

Lenino (biał. Леніна, ros. Ленино), historycznie Romanowo^[2], również Romanów (biał. Рама́наў, Рама́нава, ros. Романово) — agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie mohylewskim, w rejonie horeckim, przy ujściu ruczaju Ludnego do rzeki Mierei, przy drodze ze Szkłowa do Krasnego, 20 kilometrów od Horek, ok. 60 km od Katynia, 8 km od granicy z Rosją.

Historia

Romanów na mapie z ok. 1724-29 roku

Romanowo do I rozbioru leżało na terytorium Wielkiego Księstwa Litewskiego, w województwie witebskim, w powiecie orszańskim^[3], w pobliżu granicy Rzeczypospolitej z Rosją. Było miastem magnackim.

Najstarsza wzmianka o mieście pochodzi z litewsko-moskiewskiego dokumentu granicznego z 1523 roku. Od 1529 roku należało do rodu książąt Ostrogskich. W 1594 roku dzięki małżeństwu Katarzyny Ostrogskiej z hetmanem Krzysztofem Radziwiłłem "Piorunem" klucz Romanowo, wraz z miastem i zamkiem Kopyś, przeszedł na własność rodu Radziwiłłów^[4]. Ostatnim przed rosyjskim zaborem właścicielem Romanowa był wojewoda wileński Karol Radziwiłł "Panie Kochanku".

W roku 1647 zanotowano, że w Romanowie było 56 domów, gorzelnia, młyn, filcowania, karczma i kościół. W 1741 roku, za czasów księcia Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńko”, miasto liczyło już 470 domów. W 1777 roku było 395 domów.

Klucz Romanowo obejmujący 72 wioski i 8589 domów mieszkalnych został skonfiskowany przez cesarzową Katarzynę II po tym, jak książę Karol Radziwiłł odmówił złożenia przysięgi na wierność cesarzowej. W 1774 r. cesarzowa podarowała Romanowo księciu Dondukow-Korsakowowi.

13-14 sierpnia 1812 roku w czasie wyprawy Napoleona na Moskwę w Romanowie zatrzymał się korpus księcia Poniatowskiego kierujący się na Smoleńsk^[5].

W XIX wieku na 700 mieszkańców połowę stanowili Żydzi, a drugą połowę Rosjanie i Białorusini. Nazwa Romanowo nie miała nic wspólnego z dynastią Romanowów, ale w 1918 ten rzekomy związek stał się przyczyną zmiany nazwy (na cześć Włodzimierza Lenina).

Galeria

• Romanowo/Lenino na dawnych zdjęciach
• 

  Cerkiew, 1911 rok

• 

  Cerkiew, 22.07.1941

• 

  Niezidentyfikowana ulica, lata 1941—1943

• 

  Cerkiew, lata 1941—1943

Bitwa pod Lenino

Płyta główna Polskiego Cmentarza Wojennego w Lenino

W dniach 12–13 października 1943 roku miała tu miejsce bitwa pod Lenino – polskie oddziały 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, dowodzone przez płk. Zygmunta Berlinga w ramach radzieckiej 33 Armii Frontu Zachodniego przełamały tu obronę 89 Korpusu 4 Armii niemieckiej, tracąc 25% stanu osobowego.

W 1968 roku w Lenino odsłonięto pomnik-mauzoleum oraz muzeum polsko-radzieckiego braterstwa broni. Wieś została także odznaczona Krzyżem Grunwaldu II klasy. W 1989 powstał w Lenino cmentarz poległych żołnierzy polskich.

Przypisy