Leon Żółtowski

Leon Żółtowski hrabia herbu Ogończyk (ur. 29 listopada 1877 w Niechanowie, zm. 2 lipca 1956 w Warszawie[1]) – polski ziemianin i działacz gospodarczy, polityk konserwatywny, poseł na Sejm RP

Życiorys

Uczył się w gimnazjum w Krotoszynie, maturę uzyskał w Akwizgranie (1893)[2]. Następnie studiował cukrownictwo w École Speciale des Art et Manufacturer przy uniwersytecie w Liège. Studia ukończył jako inżynier rolnik[3]. Ziemianin, gospodarował w odziedziczonym majątku w Niechanowie (2 327 ha)[4][5].Członek Rady Nadzorczej Banku Ziemskiego w Poznaniu, członek zarządu Centralnego Towarzystwa Gospodarczego w Poznaniu. Prezes oddziału powiatowego w Gnieźnie Wielkopolskiego Towarzystwa Kółek Rolniczych. Był także członkiem rad nadzorczych Centrali Rolników, banku „Kwilecki i spółka”, Luboń i Wronki SA[3]. W 1937 był członkiem Koła Gniezno Wielkopolskiego Związku Ziemian[6]. Autor licznych artykułów o tematyce ekonomicznej i politycznej które zamieszczał głównie w „Postępie”, „Gazecie Powszechnej” i „Głosie Rolnika”[7].

Podczas I wojny światowej związany z Centralnym Komitetem Obywatelskim w Poznaniu. Od 25 listopada 1918 członek Powiatowej Rady Ludowej w Witkowie[2]. Był delegatem okręgu witkowskiego na Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu 3–5 grudnia 1918[8]. Następnie zastępca szefa departamentu rolniczego Ministerstwa b. Dzielnicy Pruskiej[3]. Był jednym z założycieli a następnie członkiem ZG Chrześcijańsko-Narodowego Stronnictwa Rolniczego. Od 1922 działacz Stronnictwa Chrześcijańsko-Narodowego[7]. Poseł na Sejm I kadencji (1922–1927) z ramienia SCh-N w okręgu wyborczym nr 32. W Sejmie był sekretarzem Chrześcijańsko-Narodowego Klubu Poselskiego.

Po wybuchu II wojny światowej, aresztowany przez Niemców i więziony w VII Forcie Cytadeli w Poznaniu (1939–1940)[7]. Po wojnie pracował do 1946 jako dyrektor mączkarni w Toruniu[2].

Pochowany w Warszawie.

Rodzina

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej, syn Stanisława Żółtowskiego h. Ogończyk (1849–1908) i Marii Jadwigi z Sapiehów h. Lis (1855–1929). Miał rodzeństwo: braci: filozofa i polityka Adama Żółtowskiego (1881–1958), Pawła (1889–1985), Tomasza (1897–1935) oraz siostry; Zofię (1887–1975) żonę wiceministra spraw zagranicznych Stefana Dąbrowskiego (1877–1947), Marię (1891–1894), Jadwigę (1893–1895). Od 30 lipca 1903 mąż Hanny z Mężyńskich h. Kościesza (1876–1959), z którą miał: córkę Marię (1906–1999) żonę Konstantego Mikołaja Radziwiłła (1902–1944) i syna Władysława Leona (1910–1940)[4][9].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Data i miejsce śmierci za ustalenia Janusza Karwata, według Kto był kim w II Rzeczypospolitej ... zmarł 2 sierpnia 1956 w Poznaniu
  2. ↑ a b c Janusz Karwat, Żółtowski Leon - biogram, IPN - POWSTANIE WIELKOPOLSKIE 1918–1919 - WYBÓR BIOGRAMÓW, online [21.05.2020]
  3. ↑ a b c Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 855. [dostęp 2021-05-04].
  4. ↑ a b Jan Żółtowski, Rodzina Żółtowskich w ciągu stulecia (odnoga Urbanowska), Poznań 1939, s. 59 Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa - wersja elektroniczna
  5. ↑ Rodzina Żółtowskich, zoltowscy.org.pl
  6. ↑ Spis członków Wielkopolskiego Związku Ziemian, Poznań 1937, s. 28.
  7. ↑ a b c Stanisław Żółtowski (oprac. Czesław Brzoza) [w:] „Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej”, red. Jacek M. Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana, Warszawa 1994, s. 490.
  8. ↑ Dziennik Polskiego Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu w grudniu 1918, Poznań 1918, s. 109.
  9. ↑ Leon hr. (primog.) Żółtowski z Niechanowa h. Ogończyk - M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego - online [21.05.2020)
  10. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 31.
  11. ↑ M.P. z 1937 r. nr 213, poz. 355 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

Bibliografia

  • Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 855. [dostęp 2021-05-04].
  • Stanisław Żółtowski (oprac. Czesław Brzoza) [w:] „Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej”, red. Jacek M. Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana, Warszawa 1994, s. 490.
  • Jacek Czajowski, Jacek M. Majchrowski: Sylwetki polityków drugiej Rzeczypospolitej. Kraków: Wydawnictwo ZNAK, 1987. ​ISBN 83-7006-170-2​. 
  • Janusz Karwat, Żółtowski Leon (1877–1956), [w:] Janusz Karwat, Ziemia Gnieźnieńska w Powstaniu Wielkopolskim. Wybrane aspekty z perspektywy 100 lat, Gniezno 2018, s. 273.
  • Janusz Karwat, Żółtowski Leon - biogram, IPN - POWSTANIE WIELKOPOLSKIE 1918–1919 - WYBÓR BIOGRAMÓW, online [21.05.2020].

Linki zewnętrzne