Leon Billewicz

Leon Billewicz

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	25 kwietnia 1870 Werbiczna
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1940 Charków
Przebieg służby
Lata służby	1893–1927, 1939–1940
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Armia Wielkopolska Wojsko Polskie
Formacja	I Korpus Polski w Rosji
Jednostki	XXXIV Brygada Piechoty
Stanowiska	dowódca brygady
Główne wojny i bitwy	wojna rosyjsko-japońska I wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Leon Billewicz (ur. 25 kwietnia 1870 w majątku Werbiczna, zm. w kwietniu 1940 w Charkowie) – generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się 25 kwietnia 1870 w majątku Werbiczna, w powiecie włodzimierskim w ówczesnej guberni wołyńskiej, w rodzinie Lucjana i Ignacji^[1].

Ukończył Szkołę Junkrów w Kijowie i Oficerską Szkołę Piechoty w Sankt Petersburgu. Od 1893 oficer rosyjskiej piechoty. Brał udział w 1900 w interwencji rosyjskiej w Chinach i wojnie z Japonią w latach 1904–1905 dowodząc kompanią i batalionem. W czasie I wojny światowej, na froncie niemieckim, dowodził pułkiem piechoty. W 1915 ciężko ranny. Przeleżał kilka miesięcy w szpitalu, po czym powrócił na front.

Po rewolucji październikowej opuścił armię i w randze pułkownika wstąpił do formującego się na Białorusi I Korpusu Polskiego pod dowództwem gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego. Początkowo zajmował się sprawami organizacyjnymi korpusu, a w kwietniu 1918 objął dowództwo 6 pułku strzelców w 2 Dywizji Strzelców. Po rozwiązaniu I Korpusu w maju 1918 przybył do kraju, gdzie działał w Polskiej Organizacji Wojskowej.

31 października 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego z byłego I Korpusu Polskiego i byłej armii rosyjskiej, z zatwierdzeniem posiadanego stopnia pułkownik^[2]. Mianowany dowódcą Okręgu Wojskowego Nr IV Radom, z zadaniem sformowania Radomskiego Okręgowego Pułku Piechoty.

Od 25 marca 1919 dowodził 11 pułkiem strzelców wielkopolskich. 6 czerwca 1919 Komisariat Naczelnej Rady Ludowej, na wniosek głównodowodzącego, przyjął go do Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim z byłego I Korpusu Polskiego, w stopniu pułkownika, w piechocie^[3]. W tym samym miesiącu z częścią pułku wyruszył na front ukraiński. W walkach dotarł nad rzekę Zbrucz. We wrześniu wrócił do Wielkopolski i rozpoczął służbę na linii demarkacyjnej polsko-niemieckiej. W czasie wojny z bolszewikami od lutego 1920 dowodził XXXIV Brygadą Piechoty na froncie litewsko-białoruskim. 1 maja 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu generała podporucznika, w grupie oficerów Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej^[4]. 24 czerwca 1920 razem z gen. ppor. Wincentym Odyńcem, dowódcą 17 DP i gen. ppor. Adolfem Kuczewskim, dowódcą XXXIII BP został zwolniony ze stanowiska i przydzielony do Stacji Zbornej dla Oficerów w Warszawie^[5]. Na początku września 1921 został zwolniony ze stanowiska dowódcy punktu wymiany jeńców w Baranowiczach^[6]. Od marca 1921 komendant miasta Brześć n. Bugiem, a później komendant Obszaru Warownego Brześć n. Bugiem. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu generała brygady ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 36. lokatą w korpusie generałów^[7]. Przez ostatnie 4 lata służby (od października 1923 do kwietnia 1927) członek Oficerskiego Trybunału Orzekającego. Z dniem 30 kwietnia 1927 został przeniesiony w stan spoczynku^[8]. Na emeryturze osiadł w majątku Werbiczna.

We wrześniu 1939 zgłosił się do służby do sztabu Naczelnego Wodza w Brześciu nad Bugiem i został wyznaczony na dowódcę garnizonu w Dubnie. Po napaści sowieckiej ewakuował się do Brzeżan, gdzie razem z gen. Aleksandrem Kowalewskim dowodził kombinowaną grupą operacyjną. Tam, po walce, dostał się do niewoli radzieckiej 19 września w mieście Żurawno koło Stryja w czasie wycofywania grupy w kierunku granicy węgierskiej.

Więziony w Starobielsku przez NKWD. Zamordowany w Charkowie. Pochowany został na Polskim Cmentarzu Wojennym w Charkowie^[1].

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 roku został awansowany pośmiertnie na stopień generała brygady^[9]. Awans został ogłoszony w dniu 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Ordery i odznaczenia

• Medal Zwycięstwa^[10]

Zobacz też

• awanse generalskie oficerów II Rzeczypospolitej Polskiej z 2007
• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
• zbrodnia katyńska

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 1 A-Ł. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-87103-55-1.
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.