Leon Frankowski

Leon Frankowski (ur. 25 marca 1843 na Podlasiu w Liwkach Szlacheckich, zm. 16 kwietnia 1863 w Lublinie), komisarz Rządu Narodowego w województwie lubelskim do lutego 1863 roku[1], dowódca oddziału w powstaniu styczniowym.

Był synem podlaskiego ziemianina Feliksa i Julii z Marcinkiewiczów. Od 1857 uczęszczał do Instytutu Szlacheckiego w Warszawie, w 1860 przeniósł się do gimnazjum realnego. Przyłączył się wkrótce do starszych braci Jana i Stanisława, działających w organizacjach konspiracyjnych. Uczestniczył m.in. w manifestacji na pogrzebie wdowy po generale Sowińskim. Za demonstracyjne zniszczenie ogrodzenia ogrodu, który wydzielił sobie z terenu gimnazjum naczelnik książę Aleksander Wielopolski, był więziony. Po uwolnieniu wyjechał na prowincję, kontynuując działania aresztowanego w 1862 brata Jana na terenie województwa lubelskiego. Najaktywniej szerzył idee Ludwika Mierosławskiego w środowisku młodzieży uczącej się i rzemieślników. Z ramienia Komitetu Centralnego Narodowego został komisarzem lubelskim jesienią 1862.

Na początku stycznia 1863 zainicjował prawdopodobnie zjazd komisarzy wojewódzkich, gdzie samodzielnie postanowiono o terminie wybuchu powstania. Frankowski przedstawił tę decyzję Komitetowi Centralnemu, za co został na krótko aresztowany. Zwolniony dzięki poręczeniom, zorganizował oddział złożony ze studentów Instytutu Politechnicznego w Puławach. Na czele tego oddziału zdobył Kazimierz Dolny i stoczył zwycięską potyczkę pod Kurowem, zdobywając furgon pocztowy ze znaczną sumą pieniędzy. Wkrótce przekazał dowództwo wojskowe, ale pozostał przy oddziale. 8 lutego w czasie chaotycznego wycofywania się przed większym oddziałem rosyjskim powstańcy zostali rozbici w potyczce pod Słupczą (Dwikozami) niedaleko Sandomierza. Ranny Frankowski schronił się w Sandomierzu, ale tamże został ujęty i po wyleczeniu postawiony przed sądem wojskowym. Nie zgodził się na współpracę z Rosjanami. Mimo starań rodziny otrzymał wyrok śmierci i został powieszony.

Na miejscu kaźni jego i innych powstańców (dawniej teren koszar, obecnie miasteczka akademickiego) znajduje się krzyż i głaz z tablicą pamiątkową[2].

Przypisy

  1. ↑ Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 5.
  2. ↑ https://teatrnn.pl/para/ulica-beliniakow/

Bibliografia