Leon Surzyński
 Leon Surzyński w 1935 roku | |
| Data i miejsce urodzenia | 8 kwietnia 1891 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 28 września 1967 |
| Poseł na Sejm II, III, IV i V kadencji (II RP) | |
| Okres | od 1928 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
  _BAR.svg){kind=small}    | |
Leon Surzyński (ur. 8 kwietnia 1891 w Inowrocławiu, zm. 28 września 1967 w Londynie) – polski lekarz, organizator chórów, działacz społeczny, polityk, poseł na Sejm i wicemarszałek Sejmu w II RP, działacz emigracyjny.
Życiorys
W 1911 roku ukończył Królewskie Gimnazjum w Inowrocławiu, dziś istniejące pod nazwą I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu (gdzie w latach 1909–1910 był prezesem koła Towarzystwa Tomasza Zana). Studiował medycynę na uniwersytetach w Monachium, Würzburgu i Lipsku. W czasie studiów należał do Grup Narodowych, działał w wielu polskich towarzystwach śpiewaczych i niepodległościowych, należał do Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Po wybuchu I wojny światowej kierował komitetem pomocy studentom w Królestwie Polskim.
W 1917 roku otrzymał doktorat z medycyny na Uniwersytecie w Lipsku. W grudniu 1918 roku wrócił do Inowrocławia, gdzie zaangażował się w przygotowania do powstania wielkopolskiego, w czasie którego był lekarzem na Kujawach i organizował punkty sanitarne. Po powstaniu przeniósł się do Poznania i do końca 1919 roku służył w Wojsku Polskim. Następnie praktykował jako lekarz internista.
W 1923 roku wstąpił do Narodowej Partii Robotniczej, w której był od 1926 roku członkiem zarządu wojewódzkiego.
W wyborach do Sejmu w marcu 1928 roku został wybrany na posła z okręgu poznańskiego z listy nr 21 Narodowo-Państwowego Bloku Pracy. W Sejmie zasiadał w klubie Narodowej Partii Robotniczej-Lewicy. W sierpniu 1928 został prezesem wielkopolskiego oddziału Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. W latach 1928–1934 należał do Rady Naczelnej Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej. W wyborach do Sejmu w roku 1930 oraz w 1935 został posłem z listy BBWR. Od 1937 roku był przewodniczącym Okręgu Wielkopolskiego Obozu Zjednoczenia Narodowego.
Po wyborze w 1938 roku na posła w V kadencji został wicemarszałkiem sejmu oraz przewodniczącym komisji budżetowej i komisji spraw zagranicznych. Po wybuchu II wojny światowej, gdy Sejm podjął uchwałę o zmniejszeniu liczby posłów do 41, pozostał wicemarszałkiem i przewodniczącym komisji budżetowej[1][2].
We wrześniu 1939 roku przedostał się do Bukaresztu, skąd w 1940 wyjechał na Cypr (do Kyrenii), gdzie założył chór, a w 1941 roku – do Palestyny (do Latrun), gdzie zgłosił się do służby wojskowej w Ośrodku Zapasowym Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Został skierowany do pracy w szpitalu w Baragwanath k. Johannesburga. 10 stycznia 1944 roku spotkał się z premierem ZPA – Jeanem Sumtsem[3].
W 1945 roku przeniósł się do Wielkiej Brytanii, gdzie praktykował jako lekarz w Londynie. Od 1950 roku był członkiem, a od 1954 roku prezesem, Głównej Komisji Rewizyjnej Skarbu Narodowego. Był prezesem założonego w 1955 roku Związku Polskich Chórów w Wielkiej Brytanii.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Niepodległości (20 lipca 1932)[4]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[3]
- Krzyż Walecznych[3]
- Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)[5]
- Krzyż Komandorski Orderu Świętego Sawy (Jugosławia)[6]
- Krzyż Oficerski Orderu Trzech Gwiazd (Łotwa)[6]
- Złota Odznaka Honorowa z Wieńcem Laurowym Zjednoczenia Polskich Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych (1965)[3]
Życie prywatne
Był synem Piotra (1859–1935), i Stanisławy Marianny z Meissnerów. Pochodził ze znanej rodziny muzyków (organistów), kompozytorów, dyrygentów. Jego stryjami byli:
- Józef Surzyński (1851–1919) – ksiądz, muzykolog, kompozytor i dyrygent
- Stefan Surzyński (1855–1919) – organista, dyrygent, kompozytor i pedagog
- Mieczysław Surzyński (1866–1924) – organista, kompozytor, dyrygent i pedagog.
Bratem stryjecznym Leona (synem Stefana) był Władysław Surzyński (1906–1987) – aktor, dyrygent i recytator.
Leon Surzyński ożenił się 26 kwietnia 1921 roku z Heleną Kaniewską, z którą miał córki Barbarę (1922–2015) i Marię (1925–2018). Jego wnukiem jest Andrzej Machowski – polski polityk, urzędnik samorządowy, poseł na Sejm II kadencji.
Zmarł 28 września 1967 roku w Londynie. Został pochowany 28 października 1967 roku na Cmentarzu komunalnym Junikowo w Poznaniu (pole 11-47-3)[7].
Przypisy
- ↑ Scriptor (opr.): Sejm i Senat 1935–1938 IV kadencja. Warszawa: nakładem Księgarni F. Hoesicka, 1936, s. 279.
- ↑ Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP: Leon Surzyński. [dostęp 2012-06-17].
- ↑ a b c d Janusz Karwat: Surzyński Leon. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 46: Surmacki Leopold – Swolkień Bolesław. Warszawa – Kraków: Instytut Historii PAN, 2009, s. 44–47. ISBN 978-83-88909-70-2.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu rozwoju sztuki”.
- ↑ a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 708. reprint Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1984
- ↑ Poznan.pl - Plan Poznania - Cmentarze, www.poznan.pl [dostęp 2021-02-04].
Media użyte na tej stronie
Baretka: Krzyż Walecznych (1920).
Baretka Komandora Orderu Trzech Gwiazd
Poseł na Sejm IV kadencji (1935–1938) II Rzeczypospolitej