Leonardo Garzoni
| Data i miejsce urodzenia | 1543 Wenecja, Republika Wenecka |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 10 marca 1592 Wenecja, Republika Wenecka |
| Wyznanie | katolicyzm |
| Kościół | rzymskokatolicki |
| Inkardynacja | jezuici |
| Śluby zakonne | 1579 |
Leonardo Garzoni (ur. 1543 w Wenecji, zm. 10 marca 1592) – włoski fizyk i jezuita, znany z badań dotyczących magnetyzmu.
Życiorys
Źródła dotyczące jego życia są bardzo nieliczne. Wiadomo że pochodził z rodziny patrycjuszy weneckich a w 1565 roku rozpoczął studia filozoficzne. Prawdopodobnie w tym samym roku wstąpił do kongregacji w Brescii należącej do Towarzystwa Jezusowego a w 1567 lub 1568 roku, dołączył do zakonu. W 1568 roku rozpoczął pracę jako wykładowca logiki w Parmie. W 1573 roku rozpoczął trzyletnie studia teologiczne w Padwie. W 1579 roku złożył śluby zakonne w Brescii, po czym przeniósł się do rodzinnej Wenecji gdzie, poza krótkim pobytem w Weronie żył do śmierci.
Jedyną pracą Garzoniego która zachowała się do współczesnych czasów jest Due trattati sopra la natura, e le qualità della calamita. Jest ona uznawana za pierwsze, nowoczesne podejście do tematu zjawisk magnetycznych[1]. Została napisana około 1580 roku. Rozgłos uzyskała jednak dopiero po śmierci autora. Opierał się na niej między innymi Niccolò Cabeo w swojej pracy Philosophia Magnetica ale korzystali z niej również Giambattista della Porta (Magia Naturalis) i William Gilbert (De Magnete). W przypadku Della Porty, zachodzi nawet podejrzenie iż jego praca była po prostu plagiatem dzieła Garzoni'ego, co zarzucali mu już Cabeo i Zucchi[1].
Due trattati sopra la natura... składa się z dwóch części. Pierwsza liczy sobie siedemnaście rozdziałów, w których Garzoni wykłada i uzasadnia swoje teorie dotyczące zjawisk magnetycznych. Druga dzieli się na dwie podczęści. W pierwszej autor opisuje kilka eksperymentów potwierdzających jego obserwacje i prezentuje założenia. Druga zawiera teoretyczną interpretację eksperymentów. W pierwszej części dzieła, celem Garzoni'ego było wytłumaczenie dwóch podstawowych zjawisk magnetycznych związanych z naturalnie magnetyzowanym magnetytem. Pierwsza to sposób w jaki dochodzi do naturalnej magnetyzacji tego minerału a druga to interakcja z innym naturalnie magnetyzowanym magnetytem lub z żelazem. Jego zdaniem, każde zjawisko magnetyczne można wyjaśnić, jeśli tylko zrozumie się ruch sił wokół biegunów jednego magnesu i wzajemne oddziaływanie między biegunami dwóch magnesów. Garzoni zawarł w swojej pracy opisy i wyjaśnienia dotyczące zjawiska magnetyzacji żelaza w wyniku interakcji z magnetytem, wpływu pola wytwarzanego przez magnetyt na ciała znajdujące się w pobliżu, oraz zasięgu tego pola. Próbował również wyjaśnić problem lokalizacji biegunów magnetycznych ciał niebieskich.
W drugiej części pracy, całkowicie poświęconej eksperymentom, Garzoni opisał szereg zjawisk magnetycznych. Pierwszy z opisanych eksperymentów zaowocował opisem ruchu sił magnetycznych w stosunku do biegunów. Wiele następnych obserwacji było poświęconych wzajemnemu oddziaływaniu między magnetytem a żelazem. Garzoni skupiał się na tym w jaki sposób dochodzi do postulowanego „przekazania” właściwości magnetycznych przez magnetyt. W tym celu eksperymentował z kawałkami żelaza i magnetytu o różnych wielkościach i kształtach. Interesowało go zwłaszcza oddziaływanie magnetytu na żelazny pył. Próbował badać działanie sił wewnątrz minerałów. W kolejnych eksperymentach sprawdzał zewnętrzne działanie sił magnetycznych, poprzez umieszczanie w polu magnetycznym igły magnetycznej. Na podstawie tych badań udało mu się stworzyć model kierunku ruchu sił magnetycznych bardzo zbliżony do współczesnego[1]. Garzoni badał jeszcze zachowanie dwóch, wzajemnie oddziałujących na siebie igieł magnetycznych, oraz proces zaniku pola magnetycznego.
Bibliografia
- Koertge Noretta, New Dictionary of Scientific Biography, vol 3, Scribner, Detroit, 2008
- Ugaglia Monica, The Science of Magnetism Before Gilbert Leonardo Garzoni's Treatise on the Loadstone w: Annals of Science, vol 63, 2007