Leopold Skwierczyński

Leopold Skwierczyński
Aktor, Teatr
Ilustracja
Leopold Skwierczyński (ze zbiorów NAC)
major major
Data i miejsce urodzenia

24 grudnia 1905
Husinka

Data i miejsce śmierci

16 września 1959
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1936–1945

Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Poland badge.jpg Polskie Siły Zbrojne
Kotwica symbol.svg Armia Krajowa

Formacja

Roundel of Poland (1921-1993).svg Lotnictwo Wojska Polskiego,
Roundel of France.svg Armée de l’air,
RAF roundel.svg RAF

Jednostki

1 pułk lotniczy,
Wydział Wojsk Lotniczych Oddziału III KG AK

Stanowiska

oficer oświatowy,
zastępca kierownika referatu informacyjno-wywiadowczego

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa
kampania wrześniowa
powstanie warszawskie

Późniejsza praca

właściciel sklepu delikatesowego, aktor

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (od 1941, czterokrotnie)

Leopold Skwierczyński pseud.: „Aktor”, „Teatr” (ur. 24 grudnia 1905 w Husince, zm. 16 września 1959 w Warszawie) – polski aktor teatralny, oficer Wojska Polskiego II RP, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, major lotnictwa, cichociemny, aktor i wicedyrektor Teatru Dramatycznego w Warszawie w latach 1957–1959.

Życiorys

Po ukończeniu Gimnazjum Państwowego im. Romualda Traugutta w Brześciu nad Bugiem, zdaniu matury w 1928 roku i odbyciu służby wojskowej kontynuował naukę na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Nie ukończywszy tych studiów przeniósł się do Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej, gdzie ukończył studia w 1933 roku.

Występował w teatrach: Narodowym i „Praskim Oku” w Warszawie, Teatrze Wołyńskim w Łucku, Teatrze Miejskim w Toruniu, Teatrze Powszechnym w Warszawie i Teatrze Miejskim w Bydgoszczy.

2 września 1939 roku został zmobilizowany do eskadry treningowej 1 pułku lotniczego. 18 września przekroczył granicę polsko-rumuńską. Został internowany w Rumunii. W listopadzie dotarł do Francji, gdzie został skierowany do bazy lotniczej Lyon Bron. Pełnił tam funkcję oficera oświatowego. Występował również w Teatrze Polskim w Paryżu. Po upadku Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie dostał przydział do bazy lotniczej w Blackpool, gdzie pracował jako inspektor w Wydziale Oświaty. Prowadził teatr żołnierski „Lotnicza Czołówka Teatralna”.

Zgłosił się do służby w kraju. Po przeszkoleniu w dywersji został zaprzysiężony 15 grudnia 1943 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza i przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. Zrzutu dokonano w nocy z 16 na 17 kwietnia 1944 roku w ramach operacji „Weller 10” dowodzonej przez kpt. naw. Stanisława Daniela (zrzut na placówkę odbiorczą „Przycisk” koło Sochaczewa). Po aklimatyzacji w Warszawie dostał przydział do Wydziału Wojsk Lotniczych Oddziału III Operacyjnego Komendy Głównej AK na stanowisko zastępcy kierownika referatu informacyjno-wywiadowczego. Kierownikiem tego referatu był Florian Adrian.

W momencie wybuchu powstania warszawskiego znajdował się na Ochocie. Po kilku dniach został ujęty przez własowców. Uciekł z obozu w Pruszkowie i dotarł pod koniec września do Krakowa, gdzie wszedł powtórnie w skład Wydziału Lotnictwa KG AK, przyjmując stanowisko szefa referatu wywiadowczego. Zajmował się głównie podrabianiem dokumentów dla potrzeb konspiracji lotniczej.

Został aresztowany przez NKWD w Krakowie 1 lutego 1945 roku. Zwolniono go 8 września 1945 roku. Występował w Teatrze Starym. 12 sierpnia 1946 roku opuścił Polskę wraz z żoną Heleną Bystrzanowską i zameldował się w dowództwie 1 Dywizji Pancernej. Po przybyciu do Londynu został zdemobilizowany. Był kierownikiem teatru objazdowego „Komedia” i prowadził własny sklep delikatesowy.

Powrócił do Polski w maju 1957 roku. W latach 1957–1959 był aktorem i wicedyrektorem Teatru Dramatycznego w Warszawie. Po śmierci został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Awanse

  • podporucznik – 1 stycznia 1932 roku
  • porucznik – ze starszeństwem od marca 1941 roku
  • kapitan – 17 kwietnia 1944 roku
  • major – przełom 1944/1945.

Odznaczenia

Życie rodzinne

Był synem Józefa, leśnika, i Amelii z domu Kryńskiej. Ożenił się z Heleną Ippoldt (1910–1979). Nie mieli dzieci.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Poland badge.jpg
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
Kotwica symbol.svg
Autor: Liftarn, Licencja: CC BY-SA 2.5
Kotwica symbol
Roundel of Poland (1921-1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of Poland (1921–1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
RAF roundel.svg
Royal Air Force Roundel
POL Krzyż Walecznych (1941) 4r BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (194) nadany czterokrotnie.
POL major lotnictwa.svg
Naramiennik - major lotnictwa
Skwierczynski Leopold.jpg
Leopold Skwierczyński – cichociemny
Roundel of France.svg
Roundel of the French Air Force.