Lepidogalaxias salamandroides

Lepidogalaxias salamandroides[1]
Mees, 1961
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	Lepidogalaxiiformes
Rodzina	Lepidogalaxiidae
Rodzaj	Lepidogalaxias Mees, 1961
Gatunek	Lepidogalaxias salamandroides
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
zagrożony

Lepidogalaxias salamandroides – endemiczny gatunek ryby żyjącej w zachodniej Australii, jedyny przedstawiciel rodzaju Lepidogalaxias, monotypowej rodziny Lepidogalaxiidae i rzędu Lepidogalaxiiformes^[3][4].

Taksonomia

Gatunek opisał Gerlof Fokko Mees (ur. 1926) w 1961 roku^[5]. Początkowo zaliczono go do rodziny galaksowatych (Galaxiidae), później przeniesiono do osobnej rodziny Lepidogalaxiidae, którą w 2006 Joseph Nelson włączył w randze podrodziny Lepidogalaxiinae do galaksowatych^[6]. Dalsze badania wskazują na bazalną pozycję tego gatunku w obrębie Euteleostei, dlatego rodzina Lepidogalaxiidae została wyodrębniona do rzędu Lepidogalaxiiformes, siostrzanego dla pozostałych Euteleostei^[3].

Występowanie i ekologia

Lepidogalaxias salamandroides występuje w płytkich słodkowodnych zbiornikach okresowych, o kwaśnym pH wody wynoszącym ok. 4. Żyje w strefie przydennej, nie migruje. W okresie letnim, kiedy wody te wysychają, wygrzebuje w piasku drobne jamki, w których, popadając w letarg, przeczekuje porę suchą^[7]. Żywi się głównie larwami owadów wodnych i drobnymi skorupiakami. Tarło ma miejsce późną zimą, czasem wczesną wiosną, kiedy poziom wód w zbiorniku jest najwyższy; zapłodnienie wewnętrzne z kopulacją, dzięki modyfikacji płetwy analnej samca. Samica składa ok. 100 jaj. Narybek szybko się rozwija, osiągając latem ok. 2,5 cm długości. Młode ryby pozostają w letargu w wydrążonych w mule drobnych norkach o gruszkowatym kształcie, gdzie oczekują do jesieni na powrót wody. Ok. 25-30% populacji osiąga dojrzałość płciową pod koniec pierwszego roku życia. Długość życia wynosi zazwyczaj 3 lata, choć niektóre osobniki potrafią przeżyć nawet do 5 lat (Fishbase 2015).

Charakterystyka

Lepidogalaxias salamandroides ma podłużne, smukłe, cylindryczne ciało. Osiąga długość ok. 7 cm, przy czym wyraźnie widoczny jest dymorfizm płciowy – samce są mniejsze niż samice. Strona grzbietowa ciała jest zielonkawo-brązowa z czarnymi plamkami, natomiast strona brzuszna jest srebrno-biała. Płetwy bezbarwne. Długa płetwa grzbietowa z 5-7 promieniami, płetwy piersiowe z 10-12 promieniami, płetwy brzuszne z 4 wydłużonymi promieniami, płetwa odbytowa z 11-12 promieniami, płetwa ogonowa zaokrąglona z 12-14 promieniami. Lepidogalaxias salamandroides ma unieruchomione oczy w oczodołach, nie mogą się one obracać w celu śledzenia zdobyczy lub napastnika – skóra z powierzchni głowy i znad oczu tworzy jednolitą całość (brak wokół oczodołów fałdów luźnej skóry, występujących u kręgowców) (Paxton 1994). Brak zewnętrznych mięśni oka. Potrafi ruszać głową dzięki wygięciom ciała tuż za nią. Jest to możliwe dzięki obecności dużych szpar między kilkoma pierwszymi kręgami.

Znaczenie w ochronie środowiska

Lepidogalaxias salamandroides w 1996r. został wpisany do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych, publikowanej przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN) jako gatunek bliski zagrożenia wyginięciem. Nie stanowi żadnego zagrożenia dla człowieka (Encyclopedia of Life 2015).

Aktualne kierunki badań naukowych

Osobniki z gatunku Lepidogalaxias salamandroides są badane pod kątem strategii stosowanej w celu przetrwania warunków czasowej ekspozycji na tlen w okresach wysychania zbiorników wodnych (Magellan et al.2014). Drugim nurtem badań jest pozycja Lepidogalaxias salamandroides na drzewie filogenetycznym (EBSCO 2015).

Przypisy

Bibliografia

• Tim M.T.M. Berra Tim M.T.M., Bradley J.B.J. Pusey Bradley J.B.J., Threatened fishes of the world: Lepidogalaxias salamandroides Mees, 1961 (Lepidogalaxiidae), „Environmental Biology of Fishes”, 50 (2), 1997, s. 201–202, DOI: 10.1023/A:1007322606248, ISSN 0378-1909  (ang.).
• Australian Museum, 2015. http://australianmuseum.net.au/Salamanderfish-Lepidogalaxias-salamandroides-Mees-1961/
• Berra T. M., Allen G. R., 1989. Burrowing, emergence, behavior, and functional morphology of the Australian salamanderfish, Lepidogalaxias salamandroides. Fisheries 14(5): 2-10.
• Berra T. M., Allen G. R., 1989. Burrowing, emergence, behavior, and functional morphology of the Australian salamanderfish, Lepidogalaxias salamandroides. Fisheries 14(5): 2-10.
• T.M.T.M. Berra T.M.T.M., G.R.G.R. Allen G.R.G.R., Population structure and development of ''Lepidogalaxias salamandroides'' (Pisces: Salmoniformes) from western Australia, „Copeia”, 1991(3), 1991, s. 845-850 .
• EBSCO, 2015. http://eds.a.ebscohost.com/
• Encyclopedia of Life, 2014. http://eol.org/pages/211145/overview
• Fishbase, 2015. http://www.fishbase.org
• Fishes of Australia, 2014. http://fishesofaustralia.net.au/home/species/3918#moreinfo
• Magellan K., Pinchuck S., Swartz E.R., 2014. Short and long-term strategies to facilitate aerial exposure in a galaxiid. Journal of Fish Biology 84: 748-758.
• Paxton J.R., Eschmeyer W.N., 1994. Encyklopedia zwierząt: Ryby. Elipsa, Warszawa, s. 118.
• Robins C.R., Bailey R.M., Bond C.E., Brooker J.R., Lachner E.A., Lea R.N., Scott W.B., 1991. World fishes important to North Americans: exclusive of species from the continental waters of the United States and Canada. American Fisheries Society Special Publication 21: 243.
• Tolweb, 2015. http://tolweb.org/Lepidogalaxias_salamandroides

Linki zewnętrzne

• Berra, Tim M. 1995. Lepidogalaxiidae. Lepidogalaxias salamandroides. The Salamanderfish of Western Australia. The Tree of Life Web Project, http://tolweb.org/
• Lepidogalaxias salamandroides. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 11 listopada 2008]