Lepnica litewska
 | |
| Systematyka[1] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Klad | |
| Klad | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | lepnica litewska |
| Nazwa systematyczna | |
| Silene lithuanica Zapał. Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiejetn., Dział B, Nauki Biol. 11: 285 1911 | |
Lepnica litewska (Silene lithuanica Zapał.) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych. Występuje we wschodniej Europie. W Polsce głównie na Polesiu Lubelskim w okolicach Włodawy, sporadycznie na Nizinie Podlaskiej i na pojedynczych stanowiskach na Pojezierzu Mazurskim. Gatunek osiąga w Polsce zachodnią granicę zasięgu.
W systemie przyjętym przez twórców The Plant List Silene lithuanica nie jest wyróżniana jako odrębny gatunek, lecz jest uznana za synonim Silene armeria, czyli lepnicy baldaszkowej[2].
Morfologia
- Pokrój
- Roślina o wysokości od 20 do 50 cm, pokryta sinym woskowym nalotem.
- Łodyga
- Naga, rozgałęziona na górze, lepka pod górnymi węzłami.
- Liście
- Naprzeciwległe, u podstawy łodygi skupione w różyczkę, kształtu łopatkowato-lancetowatego. Liście łodygowe podłużnie eliptyczne lub równowąskie, siedzące, jednonerwowe, o sercowatej nasadzie.
- Kwiaty
- O średnicy około 15 mm, zebrane w dwuramienne wierzchotki. Płatki korony barwy czerwonej, bądź (rzadko) białej, całobrzegie, płasko rozpostarte i z przykoronkiem o długości około 3 mm. Kielich zrosłodziałkowy, z orzęsionymi ząbkami na szczycie, z 10 nerwami barwy czerwonej. Ząbki kielicha krótkie i tępe, zwężone pod szczytem. Liczba pręcików: 10. Słupek z 3 szyjkami.
- Owoc
- Torebka o długości od 8 do 10 mm, na szypułce o takiej samej długości. Nasiona drobne.
- Gatunki podobne
W systemach, w których lepnicę litewską wyodrębnia się z gatunku lepnica baldaszkowa, to ona jest jednym z najbardziej podobnych gatunków. Odróżnia się je przez miejsce rozgałęzienia łodygi (litewska górą, baldaszkowa często od nasady), zakres rozmiarów (baldaszkowa ma szerszy), formą liści (litewska mięsiste, łopatkowolancetowate do lancetowatych, baldaszkowa wiotkie, szerokojajowate), ich unerwieniem (litewska jeden, baldaszkowa z wyraźną siatką) i ułożeniem (litewska z rozetą u podstawy łodygi, baldaszkowa bez różyczki), zbiciem kwiatostanu (litewska gęsty, baldaszkowa luźny), barwą kwiatów (litewska czerwone, baldaszkowa jasnopurpurowe)[3].
Biologia i ekologia
Roślina jednoroczna lub dwuletnia, hemikryptofit. Kwitnie od maja do września. Rośnie na glebach od suchych do świeżych, ubogich, o odczynie lekko kwaśnym. Spotykana głównie na murawach piaskowych i przy drogach, rzadziej w świetlistych i suchych borach sosnowych.
Zagrożenia i ochrona
Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[4]. Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną od 1983 roku[5] do 2014 roku.
Przypisy
- ↑ Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
- ↑ Silene lituanica Zapał. (ang.). s. The Plant List 2013. [dostęp 2014-08-27].
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014, s. 149. ISBN 978-83-01-14342-8.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 30 kwietnia 1983 r. w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz.U. z 1983 r. nr 27, poz. 134)
Bibliografia
- Leokadia Witkowska-Żuk: Rośliny leśne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2013. ISBN 978-83-7073-359-9.
Media użyte na tej stronie
Autor: Ecoturyst, Licencja: CC BY-SA 3.0
This is a photo of a natural heritage site in Ukraine, id: 18-242-5002