Leszek Herdegen

Leszek Herdegen

Data i miejsce urodzenia	28 maja 1929 Poznań
Data i miejsce śmierci	15 stycznia 1980 Toruń
Zawód	aktor, pisarz
Lata aktywności	1953-1980
Odznaczenia

Grób Leszka Herdegena na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera XXIb, rząd wschodni, grób 5)

Leszek Herdegen (ur. 28 maja 1929 w Poznaniu, zm. 15 stycznia 1980 w Toruniu) – polski aktor i pisarz.

Życiorys

Urodził się w Poznaniu, dzieciństwo spędził w Toruniu. Podczas wojny pracował fizycznie, wziął udział w powstaniu warszawskim. Zadebiutował w 1946 jako literat, publikując wiersze i artykuły. W 1953 poparł działania stalinowskich władz PRL, podpisując Rezolucję Związku Literatów Polskich w Krakowie w sprawie procesu krakowskiego. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej w Krakowie, którą ukończył w 1953^[1]. Przez pewien czas pracował jednocześnie w wydawnictwach literackich i w teatrze. Zasłynął z pracowitości i cieszył się sympatią widzów. W 1964 został wybrany „najulubieńszym aktorem Krakowa”.

Do jego popularności przyczyniły się role filmowe, m.in. te zagrane w Nieznanym (1964), Faraonie (1965) i Potopie (1974). Pojawiał się też w serialach, takich jak Polskie drogi (1976–77) czy Życie na gorąco (1978).

Znany jest jako wykonawca „Pieśni o małym rycerzu” – ballady, którą zaśpiewał w serialu Przygody pana Michała^[2]. Ostatnią kinową rolę – sturmbannführera SS – zagrał w dramacie wojennym Henryka Bielskiego Gwiazdy poranne (1979).

Pośmiertnie otrzymał wyróżnienie „Złoty Ekran 79” za całokształt twórczości artystycznej w TV.

Życie prywatne

Pierwszą jego żoną była aktorka Halina Zaczek (od 4 czerwca 1952 do 1961). Drugą żoną była Lidia Zamkow.

Przyjaciel Sławomira Mrożka. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Kariera zawodowa

• 1952: Teatr Młodego Widza w Krakowie – kierownik literacki
• 1953–1954: Teatr Wybrzeże w Gdańsku – aktor
• 1954–1955: Życie Literackie – kierownik działu krytyki literackiej
• 1954–1954: Teatr Wybrzeże w Gdańsku – kierownik literacki
• 1 września 1955 – 1 czerwca 1959: Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie – kierownik literacki
• 1958–1964: Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie – aktor
• 1964–1972: Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie – aktor
• 1972–1974: Teatr Studio w Warszawie – aktor
• 1974–1980: Teatr Powszechny w Warszawie – aktor

Filmografia

• Rok pierwszy (1960) – kapral Józef Dunajec
• Kwiecień (1961) – chorąży Juliusz Szumibór
• Mansarda (1963) – Aleksander Gierymski
• Faraon (1965) – Pentuer
• Stawka większa niż życie (serial telewizyjny) (1967–1968) – por. von Vormann (odc. 11. Hasło); płk Nichols (odc. 13. Bez instrukcji)
• Znicz olimpijski (1969) – major
• Raj na ziemi (1970) – członek Werwolfu
• Dzień Listopadowy (1970) – Karol Starski
• Podróż za jeden uśmiech (serial telewizyjny) (1971) – kierowca Słyk (odc. 1. Pechowy dzień)
• Kopernik (1972) – mnich Mateusz
• Godzina szczytu (1973) – dyrektor Krzysztof Maksymowicz
• Potop (1974) – Jan Sakowicz
• Polskie drogi (serial telewizyjny) (1976) – major Leon Korwin (odc. Misja specjalna)
• Biohazard (1977) – profesor Józef Molnar
• Żołnierze wolności (1977) – Paweł Finder
• Kłopoty to moja specjalność (Teatr TV) (1977) – Tom Bayon
• Bilet powrotny (1978) – Pierre
• Życie na gorąco (1978) – doktor Herman Gebhardt, szef organizacji "W"
• Gwiazdy poranne (1979) – sturmbannführer SS

Odznaczenia i nagrody

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1977)
• Złoty Krzyż Zasługi (1969)
• Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1968)
• Złota Odznaka „Za zasługi dla Krakowa” (1965)
• „Srebrny Kormoran” za rolę w spektaklu No more Hiroshima na podstawie korespondencji Gunthera Andresa i mjr. Claude’a Eatherly na Festiwalu Teatrów Estradowych w Olsztynie (1964)
• Wielka Nagroda oraz Nagroda Artystyczna Jury na VI OPTMF w Szczecinie (1971)
• „Złoty Ekran 79” za całokształt twórczości artystycznej w TV (1980, pośmiertnie)

Przypisy

Bibliografia

• Leszek Herdegen w bazie IMDb (ang.)
• Leszek Herdegen w bazie Filmweb
• Leszek Herdegen w bazie filmpolski.pl
• Leszek Herdegen, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy). [online] [dostęp 2021-04-09] .

Linki zewnętrzne

• Leszek Herdegen na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Leszek Herdegen na zdjęciach w bibliotece Polona