Letnie Igrzyska Olimpijskie 2004

XXVIII Letnie Igrzyska Olimpijskie

IO 2000	IO 2008
Stolica igrzysk	Ateny  Grecja
Liczba ekip	201
Liczba sportowców	ok. 10 500 (ok. 6300 mężczyzn i ok. 4200 kobiet)
Liczba konkurencji	301 w 28 dyscyplinach
Otwarcie	13 sierpnia 2004
Oficjalne otwarcie	Kostis Stefanopulos (prezydent Grecji)
Zamknięcie	29 sierpnia 2004
Przysięga olimpijska	Zoe Dimoschaki (sportowcy) Lazaros Voreadis (sędziowie)
Znicz olimpijski	Nikolaos Kaklamanakis
Stadion	Stadion Olimpijski, Ateny

XXVIII Letnie Igrzyska Olimpijskie (oficjalnie Igrzyska XXVIII Olimpiady) rozgrywane były w Atenach (Grecja) w dniach 13–29 sierpnia 2004. Uczestniczyło w nich ponad 10 500 sportowców z 202 państw. Rozdanych zostało 301 kompletów medali w 28 dyscyplinach olimpijskich.

Wybór gospodarza

Ateny zostały wybrane jako organizator Igrzysk w 5 września 1997 na 106. sesji MKOl w Lozannie w Szwajcarii. Wcześniej oczekiwano, że miasto to będzie organizowało Igrzyska w 1996, kiedy to przypadała setna rocznica rozgrywania nowożytnych igrzysk. Liczono, że po 100 latach zawody te powrócą w miejsce, w którym odbyły się po raz pierwszy (zobacz Letnie Igrzyska Olimpijskie 1896). Ateny przegrały też rywalizację o organizację Igrzysk w 2000, które ostatecznie rozegrane zostały w Sydney. W 2004 kontrkandydatami Aten były Buenos Aires, Kapsztad, Rzym i Sztokholm. Odbyły się cztery tury głosowań.

Wyniki głosowania na gospodarza Letnich Igrzysk Olimpijskich 2004^[1]

Miasto	Państwo	Tura 1	Dogrywka	Tura 2	Tura 3	Tura 4
Ateny	Grecja	32	–	38	52	66
Rzym	Włochy	23	–	28	35	41
Kapsztad	Południowa Afryka	16	62	22	20	–
Sztokholm	Szwecja	20	–	19	–	–
Buenos Aires	Argentyna	16	44	–	–	–

Przygotowania

Po dokonaniu wyboru rozpoczęto przygotowania aren sportowych. Podczas siedmioletnich prac Międzynarodowy Komitet Olimpijski wyrażał wielokrotnie swoje wątpliwości, czy wszystko zostanie przygotowane na czas. Podjęto decyzję o zmianie składu komitetu organizacyjnego, na którego czele stanęła Gianna Angelopoulos-Daskalaki. Przyspieszono tempo prac, aczkolwiek w 2004 podjęto decyzję, że część przewidzianych zadań (m.in. dach nad basenem olimpijskim) nie zostanie ukończona. Obawiano się także, czy Stadion Olimpijski zostanie ukończony na czas. Jeszcze na kilka dni przed rozpoczęciem zawodów na wielu arenach toczyły się ostatnie prace. Tempo przygotowań w Atenach uznawane jest za najwolniejsze w historii, ale sami Grecy twierdzą, że odzwierciedla to ich naturę, gdy wszystkie prace pozostawione są na ostatnią chwilę. W czasie prac budowlanych zginęło co najmniej 19 osób.

Szczególne obawy towarzyszyły także kwestiom bezpieczeństwa w czasie Igrzysk. Ryzyko zamachów terrorystycznych sprawiło, że zwiększono nakłady finansowe na ochronę sportowców i członków ekip. W czasie zawodów Ateny patrolowało około 70 tys. policjantów. W marcu 2004 Grecja zwróciła się do NATO o pomoc w zabezpieczeniu Igrzysk. Jednocześnie Grecy wyrazili sprzeciw, by niektórym ekipom (np. USA, Wielkiej Brytanii czy Izraela) towarzyszyły jednostki ochrony.

Przed Igrzyskami serię jednodniowych strajków przeprowadzili pracownicy hoteli oraz kierowców karetek, którzy domagali się podwyżek płac.

Symbole Igrzysk w Atenach

Oficjalne logo ateńskich Igrzysk przedstawia stylizowany wieniec z gałązek oliwnych, który wręczany był zwycięzcom antycznych igrzysk. Kolory logo – biel i błękit – nawiązują do kolorów greckiej flagi. Poniżej znajduje się napis Ateny 2004 (ΑΘΗΝΑ 2004), a pod nim flaga olimpijska.

Ogień olimpijski rozpalono w Olimpii 25 marca 2004. Później wędrował on po całym świecie odwiedzając miasta, w których odbywały się wcześniej Igrzyska oraz kilka największych miast świata.

Oficjalną piosenką Igrzysk Olimpijskich w Atenach jest Pass the Flame, wykonywana przez greckiego piosenkarza Giannisa Kotsirasa. Wydany zostanie oficjalny album Unity, na którym pojawią się znani artyści, m.in. Sting, Lenny Kravitz, Moby, Destiny’s Child czy Avril Lavigne. Dochody z tej płyty zostaną przekazane na konto UNICEFu oraz program walki z AIDS w Afryce Subsaharyjskiej.

Maskotki

Zgodnie z tradycją Igrzyska promują maskotki Atena i Fevos, które nawiązują do bogów mitologii greckiej: Ateny – bogini mądrości oraz Fevosa – boga światła i muzyki.

• Atena i Fevos – maskotki Igrzysk

Ceremonia otwarcia

Ceremonia otwarcia odbyła się 13 sierpnia 2004. Część artystyczna zawierała prezentację Grecji, organizatora Igrzysk, państwa o długiej historii i bogatej kulturze. Pojawiły się postaci z mitologii greckiej oraz charakterystyczne, najbardziej znane dzieła sztuki greckiej od kultury minojskiej po współczesność.

Później nastąpiła parada 202 reprezentacji narodowych uczestniczących w Igrzyskach, w czasie której wystąpiła jedna z czołowych postaci muzyki klubowej, DJ Tiesto. Kraje pojawiały się zgodnie z układem liter w alfabecie greckim, dlatego kolejność poszczególnych ekip była inna niż zwykle (np. pierwsza weszła ekipa Saint Lucia, gr. Αγια Λουκια). Tradycja nakazuje, żeby pierwszym krajem maszerującym w paradzie była Grecja, a ostatnim – kraj organizujący Igrzyska, czyli w tym wypadku ponownie Grecja. Szczególne zainteresowanie towarzyszyło pojawieniu się ekip Afganistanu i Iraku. Innym gestem olimpijskim był wspólny przemarsz ekip Korei Północnej i Południowej pod jednym sztandarem koreańskim. Po raz pierwszy na olimpiadzie pojawiły się państwa Kiribati i Timor Wschodni. Po przemarszu sportowców wystąpiła islandzka piosenkarka Björk.

Oficjalnego otwarcia Igrzysk dokonał prezydent Grecji Kostis Stefanopulos. Zaszczytu zapalenia znicza olimpijskiego dostąpił grecki sportowiec Nikolaos Kaklamanakis.

Państwa biorące udział w XXVIII Letnich Igrzyskach Olimpijskich

Państwa uczestniczące

Po raz pierwszy na igrzyskach wystąpiły Kiribati i Timor Wschodni.

Na igrzyska wrócił Afganistan. Jugosławia w związku ze zmianą nazwy wystąpiła jako Serbia i Czarnogóra.

(W nawiasie podana została liczba zawodników reprezentujących swój kraj)

Przebieg Igrzysk

Wyniki

Hasło

Witamy W Domu (ang. Welcome Home, gr. Καλώς ήλθατε σπίτι, Kalós írthate spíti)

Występy Polaków

Występ polskiej reprezentacji na Igrzyskach w Atenach oceniono jako nieudany. Polacy zajęli w klasyfikacji medalowej 23. miejsce z 10 medalami (3 złotymi, 2 srebrnymi, 5 brązowymi). Przed imprezą spodziewano się zajęcia miejsca w granicach 15. z około 15 medalami.

Gwiazdą polskiej reprezentacji okazała się pływaczka Otylia Jędrzejczak, która zdobyła 3 medale (1 złoty i 2 srebrne), wyrównując tym samym rekord Ireny Szewińskiej liczby medali zdobytych przez polskiego sportowca podczas jednych Igrzysk. Do historii polskiego sportu przeszedł także Robert Korzeniowski, zdobywając swój czwarty złoty medal olimpijski w chodzie. Pozostali polscy medaliści, oprócz Anny Rogowskiej, w Atenach zdobywali swoje kolejne medale olimpijskie.

Z powszechną krytyką spotkało się kilka wpadek polskich sportowców, np. dyskwalifikacja Anety Pastuszki w kajakarskiej jedynce za nieprzepisową wagę kajaka, dyskwalifikacja żeglarzy, którzy zapomnieli zabrać obowiązkowych kapoków czy przegrana boksera Andrzeja Rżanego, który myślał, że wygrywa walkę.

Medale zdobyte przez Polaków

Złote

• Otylia Jędrzejczak – pływanie – 200 m motylkiem (18 sierpnia)
• Tomasz Kucharski i Robert Sycz – wioślarstwo – dwójka podwójna wagi lekkiej (22 sierpnia)
• Robert Korzeniowski – lekkoatletyka – chód na 50 km (27 sierpnia)

Srebrne

• Otylia Jędrzejczak – pływanie – 100 m motylkiem (15 sierpnia)
• Otylia Jędrzejczak – pływanie – 400 m stylem dowolnym (15 sierpnia)

Brązowe

• Sylwia Gruchała – floret – indywidualnie (18 sierpnia)
• Mateusz Kusznierewicz – żeglarstwo – klasa Finn (21 sierpnia)
• Agata Wróbel – podnoszenie ciężarów – +75kg (21 sierpnia)
• Anna Rogowska – lekkoatletyka – skok o tyczce (24 sierpnia)
• Aneta Pastuszka i Beata Sokołowska-Kulesza – kajakarstwo – dwójka 500 m (28 sierpnia)

Doping na Igrzyskach

MKOl zapowiadał przed tymi Igrzyskami bezwzględną walkę z dopingiem. Przeprowadzono ponad 3000 prób antydopingowych. Ujawniono kilkanaście przypadków niedozwolonego wspomagania. Odebrano kilka medali olimpijskich zdobytych przez oszustwo. Najwięcej takich przypadków zanotowano w ekipach Węgier, Grecji, Rosji i Ukrainy.

Tuż przed rozpoczęciem Igrzysk wybuchła afera wokół greckich sprinterów Konstandinosa Kenderisa i Ekateriny Thanu, którzy nie stawili się na kontrolę antydopingową. Oboje byli zaliczani do faworytów w swoich konkurencjach. Kolejne wątpliwości przyniosła wiadomość o ich wspólnym wypadku podczas jazdy na motocyklu. Sportowcy znaleźli się w szpitalu z lekkimi obrażeniami. Wiadomość ta została przyjęta z niedowierzaniem i według prokuratury wypadek mógł być zmyślony. Sprawę nadal bada MKOl. Sami sportowcy wycofali się z zawodów, co uniemożliwiło przeprowadzenie kolejnych badań. Sami Grecy nie wierzyli w winę swoich faworytów, czemu dali wyraz podczas startu biegu na 200 m, uniemożliwiając rozpoczęcie tej konkurencji gwizdami.

Wykryto nieprawidłowości podczas startów następujących zawodników:

• Irina Korżanienko (Rosja) – odebrano jej złoty medal w pchnięciu kulą po wykryciu niedozwolonego środka, zawodniczka nie chciała oddać medalu,
• Leonidas Sambanis (Grecja) – odebrano mu srebrny medal w podnoszeniu ciężarów, zawodnik twierdził, że jest niewinny,
• odebrano brązowy medal Ukrainkom z kajakarskiej czwórki podwójnej po tym jak w ciele jednej zawodniczki znaleziono ślady niedozwolonych substancji,
• Róbert Fazekas i Adrián Annus (Węgry) – wykryto nieprawidłowości podczas kontroli dopingowej tych zawodników, dyskobol Fazekas próbował podmienić próbki moczu, pojawiły się też wątpliwości co do przebiegu kontroli młociarza Annusa; obu zawodnikom odebrano złote medale olimpijskie; kolejny Węgier, ciężarowiec Ferenc Gyurkovics, zdobywca srebrnego medalu został również wykluczony z Igrzysk.

Statystyka medalowa

Klasyfikacja medalowa
Lp.	Państwo	złoto	srebro	brąz	razem
1	Stany Zjednoczone	36	39	28	103
2	Chiny	32	17	14	63
3	Rosja	27	27	38	92
4	Australia	17	16	16	49
5	Japonia	16	9	12	37
6	Niemcy	13	16	20	49
7	Francja	11	9	13	33
8	Włochy	10	11	11	32
9	Korea Południowa	9	12	9	30
10	Wielka Brytania	9	9	12	30
...	...	...	...	...	...
23	Polska	3	2	5	10
Zobacz pełną klasyfikację medalową

Przypisy