Letoon
| ||
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | ||
 (c) Axb, CC-BY-SA-3.0 | ||
| Państwo |  Turcja | |
| Typ | kulturowy | |
| Spełniane kryterium | II, III | |
| Numer ref. | 484 | |
| Historia wpisania na listę | ||
| Wpisanie na listę | 1988 na 12. sesji | |
Położenie na mapie Turcji  | ||
 36°19′55,0″N 29°17′23,0″E/36,331944 29,289722 | ||
Letoon albo Letoön – starożytne sanktuarium i wyrocznia, najważniejsze miejsce kultu religijnego w Licji, sanktuarium związkowe Federacji Licyjskiej, obecnie stanowisko archeologiczne w południowo-zachodniej Turcji, w 1988 wraz z pobliskim Ksantos wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Nazwa pochodzi od istniejącej tu niegdyś świątyni Latony, zbudowanej w miejscu, gdzie według jednej z wersji mitu miały przyjść na świat dzieci bogini – Artemida i Apollon.
Miejsce to było ośrodkiem kultu bogini i jej dzieci już od V wieku p.n.e. Świątynia Latony została wzniesiona w II wieku p.n.e. Była otoczona pojedynczą kolumnadą z półkolistymi zdobieniami. Oprócz niej na terenie wykopalisk odkryto też pozostałości dwóch innych świątyń – dedykowanej Artemidzie z IV wieku p.n.e. oraz świątynię Apollina z II wieku p.n.e. Ta ostatnia posiadała doryckie półkolumny okalające wnętrze. Odkryto tu też liczne mozaiki.
Po upadku Federacji Licyjskiej miejsce to uległo chrystianizacji, a ostateczny upadek miasta otaczającego niegdyś sanktuarium przyniosły najazdy Arabów w VII wieku.
Ruiny sanktuarium odkryto ponownie w 1840, prace wykopaliskowe (prowadzone przez francuskich archeologów) rozpoczęły się jednak dopiero w 1962. Warstwa archaiczna i klasyczna znajdują się pod poziomem wody. W toku prac odkryto na tym stanowisku między innymi inskrypcję wyrytą w trzech językach: licyjskim, greckim i aramejskim, co pozwoliło na rozszyfrowanie języka licyjskiego, a na dnie świętego źródła, wspominanego przez autorów antycznych, znaleziono liczne ex-vota z terakoty, przeważnie figurki żeńskie.
Bibliografia
- Encyklopedia sztuki starożytnej, praca zbiorowa, WAiF i Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 356–357, ISBN 83-01-12466-0 (PWN), ISBN 83-221-0684-X (WAiF)
- Turcja, seria: „Przewodnik Pascala”, Wydawnictwo Pascal, Bielsko-Biała 2006, s. 439–440
| Kulturowe |
|
|---|---|
| Kulturowe i przyrodnicze |
|
Media użyte na tej stronie
Flag of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
(c) Axb, CC-BY-SA-3.0
Leto-, Artemis- und Apollontempel (v.o.n.u.). Der älteste der drei Tempel, das Heiligtum der Artemis in der Bildmitte, schloss den heiligen Fels - am rechten Bildrand - in der Cella mit ein.