Leukodystrofia metachromatyczna

Leukodystrofia metachromatyczna
Ilustracja
MRI głowy u trojga pacjentów z późnoniemowlęcą postacią MLD
ICD-10E75.25
DiseasesDB8080
OMIM250100
MedlinePlus001205

Leukodystrofia metachromatyczna (ang. metachromatic leukodystrophy, MLD) – uwarunkowana genetycznie lizosomalna choroba spichrzeniowa należąca do grup leukodystrofii i sfingolipidoz.

Tak jak w innych leukodystrofiach w przebiegu MLD nieprawidłowy jest rozwój mieliny, co prowadzi do rozlanej demielinizacji w mózgu i nerwach obwodowych. Z powodu niedoboru enzymu, arylosulfatazy A (sulfatazy cerebrozydu, ARSA), dochodzi do spichrzania metachromatycznych złogów siarczanu cerebrozydu w układzie nerwowym (ośrodkowym jak i obwodowym) i narządach wewnętrznych (pęcherz moczowy, jądra). Dziedziczenie jest autosomalne recesywne, co oznacza, że aby dziecko zachorowało, oboje rodzice muszą być nosicielami wadliwego genu.

Wyróżnia się kilka allelicznych i nieallelicznych postaci choroby, różniących się nasileniem objawów i wiekiem ich wystąpienia[1]

  • postać późnoniemowlęca
  • postać młodzieńcza
  • postać dorosłych[2]

Leczenie

Terapia genowa

W grudniu 2020 w Unii Europejskiej został dopuszczony do użytku lek Libmeldy[3]. Libmeldy jest terapią genową, co oznacza, że działa przez dostarczenie genów do organizmu. Substancja czynna leku to komórki macierzyste, pochodzące z własnego szpiku kostnego lub krwi pacjenta, które zostały zmodyfikowane tak, aby zawierały kopię genu produkującego enzym ARSA i mogły dzielić się w celu wytwarzania innych typów krwinek. Lek ten przeznaczony jest dla dzieci, u których nie rozwinęły się jeszcze objawy, oraz dzieci z wczesnymi objawami klinicznymi choroby, mogących nadal poruszać się samodzielnie i u których nie pogorszyła się sprawność umysłowa[4].

W trakcie leczenia z krwi lub szpiku kostnego pacjenta pobiera się komórki CD34+ (komórki, które mogą wytwarzać białe krwinki). Do pobranych komórek wprowadzany jest gen umożliwiający im wytwarzanie ARSA. Używa się do tego wirusa zwanego lentiwirusem, zmienionego genetycznie, tak aby mógł przenosić gen ARSA do komórek i nie powodował choroby wirusowej u ludzi. Tak zmodyfikowane komórki podaje się pacjentowi jednorazowo w formie wlewu dożylnego (kroplówki). Po podaniu do żyły pacjenta lek jest transportowany przez krwiobieg do szpiku kostnego. Tam komórki macierzyste CD34+ zaczynają rozwijać się i produkować prawidłowe białe krwinki, zdolne do wytwarzania działającego ARSA.

W badaniach klinicznych dzieci, którym podano lek przed wystąpieniem objawów choroby, rozwijały się podobnie jak zdrowi rówieśnicy[3].

Enzymatyczna terapia zastępcza

Obecnie trwają badania nad enzymatyczną terapią zastępczą na MLD. W 2019 roku rozpoczęło się badanie kliniczne[5].

Przypisy

  1. H. Kihara. Genetic heterogeneity in metachromatic leukodystrophy. „Am J Hum Genet”. 34 (2), s. 171-181, 1982. PMID: 6122378. 
  2. P.P. Liberski, W. Papierz, Neuropatologia Mossakowskiego, Wydawnictwo CZELEJ, 2005, s. 75 ​ISBN 83-89309-63-7​.
  3. a b New gene therapy to treat rare genetic disorder metachromatic leukodystrophy Europejska Agencja Leków 2020-10-16
  4. [1]
  5. Shire, A Global, Multicenter, Open-label, Matched Historical Control Study of Intrathecal SHP611 in Subjects With Late Infantile Metachromatic Leukodystrophy, 27 stycznia 2021 [dostęp 2021-06-09].

Linki zewnętrzne

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Late infantile metachromatic leukodystrophy cranial MRI.gif
Autor: HR Liaw, HF Lee, CS Chi, Licencja: CC BY 4.0
Cranial MRIs of our patients. a-c represents patient 1, d-f patient 2, g-i patient 3, j-l patient 4, and m-o patient 5. (a, d, g, j, m) Hypointense radially oriented stripes and dots seen within the hyperintense cerebral white matter (resembling tiger skin) on T2-weighted axial imaging. (b, e, h, k, n) Hypointense dots resembling leopard skin seen on T2-weighted axial imaging at the level of centrum ovale. (c, f, i, l, o) Iso to hyperintense dots seen in the cerebral white matter on T1-weighted imaging. This pattern of dysmyelination resembles the skin of tiger (radial stripes) and leopard (dots), the so-called tigroid and leopard pattern of dysmyelination in metachromatic leukodystrophy.