Leukotea (bogini)

Leukotea Λευκοθέα
— bogini morskiej piany, opiekunka żeglarzy —
Leukotea – rzeźba Jeana-Jules'a Allasseura w południowej fasadzie Cour Carrée w Luwrze
Występowanie	mitologia grecka
Teren kultu	starożytna Grecja
Odpowiednik	Mater Matuta (rzymski)

Leukotea (gr. Λευκοθέα „Biała bogini”, łac. Leucothea) – bogini morska w mitologii greckiej, czczona później także przez Rzymian.

Utożsamiano ją z Ino, która po samobójczym skoku do morza miała zostać przemieniona w nereidę. Na Rodos identyfikowano ją natomiast z Halią^[a]. Poświęcono jej jeden z hymnów orfickich (LXXIV).

Była czczona jako opiekunka żeglarzy i bogini morskiej piany^[1], do której podczas sztormów żeglarze zanosili modły z prośbą o ocalenie i bezpieczne dotarcie do portu. Wraz z synem Palajmonem oboje odbierali też cześć jako opiekunowie rozbitków^[2]. Jako taka, w eposie Homera ratuje przed utonięciem Odyseusza, rzucając mu cudowną przepaskę^[b] i umożliwiając dotarcie wpław do lądu (Pieśń V, 333-353)^[3].

Przez Rzymian została utożsamiona z Mater Matutą, a Palajmon – z Portunusem.

Nierzadko mylona z nimfą Leukotoe, kochanką Heliosa (lub Apollina), opisaną w Przemianach Owidiusza.

Postać jej inspirowała twórców w późniejszych epokach. Utwór poetycki poświęcił jej angielski poeta Keith Douglas. W Polsce temat bogini został literacko przetworzony w Leukotea: powieść z dziejów starożytnego Rzymu i wydany anonimowo w 1915 przez poznańską Księgarnię Św. Wojciecha^[4].

Jej imieniem nazwano odkrytą w 1855 asteroidę z głównego pasa słonecznego, skatalogowaną pod numerem 35.

Uwagi

Leukotea ratująca Odyseusza – fresk Alessandro Alloriego (1580)

Przypisy

Bibliografia

• Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Ossolineum, 2008. ISBN 978-83-04-04673-3.